به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، رئیس جمهور کشورمان به منظور شرکت در اجلاس سران دی ۸ به قاهره رفته است. این دومین سفر رئیس جمهور ایران به مصر است. آخرین بار محمود احمدی نژاد ۱۱ سال قبل به مصر سفر کرده بود.
سفر‌های دیپلماتیک میان رؤسای جمهوری ایران و مصر یکی از جلوه‌های مهم تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی در خاورمیانه بوده است. این سفرها، در دوره‌های مختلف تاریخی، بازتابی از وضعیت روابط دو کشور و همچنین تحولات سیاسی، اقتصادی، و امنیتی منطقه و جهان است.
پیشینه تاریخی روابط ایران و مصر
ایران و مصر به‌عنوان دو قدرت منطقه‌ای، تاریخی غنی از تعاملات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دارند. با وجود فراز و نشیب‌ها، این روابط تحت تأثیر تحولات کلیدی همچون انقلاب اسلامی ایران (۱۹۷۹) و توافق کمپ دیوید (۱۹۷۸) قرار گرفت. این تحولات باعث سردی روابط در دهه‌های اخیر شد، اما در مقاطعی نیز تلاش‌هایی برای بهبود روابط صورت گرفت.
سفر‌های دیپلماتیک به‌عنوان ابزاری برای دیپلماسی فعال
سفر‌های رؤسای جمهوری ایران و مصر به کشور‌های یکدیگر، عموماً با هدف تقویت روابط و کاهش تنشها صورت گرفته‌اند. این سفرها علاوه بر جنبه‌های رسمی، پیام‌های مهمی را به جامعه بین‌المللی منتقل می‌کنند، از جمله تأکید بر نقش این دو کشور در شکل‌دهی به معادلات منطقه‌ای.
سفر‌های رؤسای جمهوری ایران به مصر:
این سفرها معمولاً در بستر تلاش‌های دیپلماتیک برای نزدیکی روابط دو کشور انجام شده است. به‌عنوان نمونه، در اجلاس‌های بین‌المللی نظیر سازمان همکاری اسلامی یا اجلاس سران کشور‌های غیرمتعهد، ایران و مصر گام‌هایی برای گفتگو برداشته‌اند.
سفر‌های رؤسای جمهوری مصر به ایران:
از سوی دیگر، رؤسای جمهوری مصر نیز در مقاطعی به ایران سفر کرده‌اند تا علاوه بر گفتگو درباره مسائل دوجانبه، در مورد موضوعات منطقه‌ای همچون فلسطین و امنیت خلیج فارس مذاکره کنند.
موانع و چالش‌ها در روابط
با وجود این سفرها، عوامل متعددی همچنان بر روابط دو کشور سایه انداخته است، از جمله اختلافات ایدئولوژیک، سیاست‌های منطقه‌ای و تعامل با قدرت‌های فرامنطقه‌ای. این چالش‌ها گاهی مانع از دستیابی به نتایج پایدار در همکاری‌های دو کشور شده‌اند.
۱. سفر محمود احمدی‌نژاد
محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، در سال ۲۰۱۳ برای شرکت در اجلاس سران کشور‌های عضو سازمان همکاری اسلامی به قاهره سفر کرد.
این سفر، اولین سفر رسمی یک رئیس‌جمهور ایران به مصر پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ بود. احمدی‌نژاد در این سفر علاوه بر حضور در اجلاس، با محمد مرسی، رئیس‌جمهور وقت مصر، دیدار و گفتگو کرد.
محور مذاکرات شامل تقویت روابط دوجانبه، همکاری‌های اقتصادی و بررسی مسائل منطقه‌ای، به‌ویژه بحران سوریه و فلسطین بود.
سفر‌های رؤسای جمهوری مصر به ایران:
۲. سفر محمد مرسی
محمد مرسی، رئیس‌جمهور وقت مصر، در سال ۲۰۱۲ برای شرکت در اجلاس سران کشور‌های غیرمتعهد به تهران سفر کرد.
این سفر، اولین سفر یک رئیس‌جمهور مصر به ایران پس از توافق کمپ دیوید و قطع روابط دو کشور در سال ۱۹۷۹ بود.
مرسی در این سفر بر ضرورت همکاری کشور‌های اسلامی برای حل بحران‌های منطقه‌ای تأکید کرد و به مسائل حساس، از جمله بحران سوریه، پرداخت. با این حال، برخی مواضع او در این اجلاس، از جمله انتقاد از دولت سوریه، اختلافاتی را با تهران ایجاد کرد.
سایر تلاش‌ها و تعاملات:
۱. اولین سفر وزیر امور خارجه ایران به قاهره
در سال ۱۳۷۳، علی اکبر ولایتی با هدف شرکت در اجلاس عدم تعهد به قاهره سفر کرد. این سفر به علت روابط مصر. رژیم صهیونیستی با انتقاداتی همراه شد. در حاشیه این سفر دیدار‌های دو جانبهای میان ولایتی و مقامات مصری انجام شد. هم چنین در سال ۱۳۷۶، علی اکبر ولایتی به منظور تسلیم دعوتنامه رئیس جمهور وقت ایران از حسنی مبارک جهت شرکت در نشست سازمان کنفرانس اسلامی سفر دیگری به قاهره انجام داد.
۲. اولین سفر وزیر خارجه مصر به ایران
عمر موسی وزیر خارجه مصر با هدف شرکت در نشست کنفرانس اسلامی در سال ۱۳۷۶ به ایران سفر کرده بود.
۳. اولین سفر‌های دو جانبه میان ایران و مصر
کمال خرازی وزیر خارجه ایران در سال ۱۳۷۹ در راستای شرکت در نشست دی ۸ به مصر سفر کرد. در سالهای ابتدایی دهه ۸۰ مذاکراتی میان ایران و مصر با هدف از سرگیری روابط آغاز شد که به بازگشایی دفاتر حفاظت منافع ختم شد. در سال ۱۳۸۲ کمال خرازی به قاهره سفر کرد و با حسنی مبارک رئیس جمهور وقت مصر دیدار کرد.
۴. سفر ویژه ناطق نوری به قاهره
حجت الاسلام ناطق نوری مشاور رهبر انقلاب در گرماگرم جنگ ۲۲ روزه غزه سفری به مصر داشت. او در این سفر با حسنی مبارک رئیس جمهور مصر مذاکرات مفصلی با موضوع فلسطین و جنگ غزه انجام داد.
۵. علی اکبر صالحی، از اولین مهمان‌های خارجی مصر پس از سقوط مبارک
در سال ۲۰۱۲ علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه وقت ایران بعنوان یکی از اولین مهمانان خارجی دولت مرسی به قاهره رفت و با او دیدار و گفتگو کرد.
۶. حضور وزیر خارجه مصر در مراسم تشییع رئیس جمهور شهید
سامح الشکری وزیر امور خارجه پیشین مصر در اردیبهشت ۱۴۰۳ به ایران سفر کرد و اولین وزیر خارجه مصر به ایران پس از سالها رخ داد. او با هدف ادای احترام به رئیس جمهور شهید و همتای خود شهید حسین امیرعبداللهیان در مراسم ادای احترام شرکت نمود و پیام تسلیت رئیس جمهور مصر را به مقامات ایرانی تسلیم کرد.
۷. قاهره از اولین مقاصد عراقچی
تحولات منطقه پس از عملیات وعده صادق ۲ و تشدید تنشها منجر شد که عباس عراقچی در ماههای ابتدایی تصدی خود به قاهره سفر کند. این اولین سفر وزیر خارجه ایران به مصر پس از ۱۱ سال بود.
سفر‌های غیررسمی و اجلاس‌های بین‌المللی:
رؤسای جمهوری دو کشور در حاشیه اجلاس‌های بین‌المللی مانند سازمان همکاری اسلامی یا نشست‌های غیرمتعهد‌ها بار‌ها دیدار و گفتگو کرده‌اند. این دیدار‌ها عمدتاً در مورد تلاش برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای و همکاری اقتصادی بوده است.
دعوت‌های رسمی و تعاملات دیپلماتیک:
در دوران ریاست‌جمهوری برخی از رؤسای جمهوری ایران، دعوت‌هایی برای سفر رسمی رؤسای جمهوری مصر به تهران و بالعکس انجام شد، اما به دلایل سیاسی و موانع منطقه‌ای، بسیاری از این دعوت‌ها به نتیجه نرسید.
چالش‌ها و تأثیرات:
اختلافات ایدئولوژیک و منطقه‌ای: با وجود این سفرها، مسائل اساسی مانند مواضع متضاد ایران و مصر در قبال فلسطین، سوریه و رابطه با آمریکا و اسرائیل، بر عمق و تأثیر این تعاملات سایه افکنده است.
تحولات داخلی: تغییر دولت‌ها در دو کشور (مانند انقلاب ۲۰۱۱ مصر و تغییرات سیاسی ایران) نیز بر پایداری روابط تأثیر داشته است.
این سفرها نشان‌دهنده گام‌های مهمی در مسیر دیپلماسی هستند، اما همچنان نیازمند پیگیری و ایجاد فضای اعتماد متقابل برای توسعه روابط‌اند.