حبیب‌الله محمودیان مولف و محقق پیشکسوت ایلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام گفت: نوروز باستانی، جشن مهرگان، آئین‌های کشاورزی، جشن سده، چهارشنبه‌سوری و شب یلدا نمونه‌های ارزشمندی از هنر و تمدن ایرانیان است که شادابی، نشاط، مهربانی، وحدت و همدلی را برای انسان‌ها به ارمغان آورده‌اند.
وی ادامه داد: یلدا یکی از کهن‌ترین‌جشن‌های ایران باستان است. اصطلاحاً به آن شب چله هم می‌گویند، در میان مردم گاه‌نگاری چله بزرگ و چله کوچک نیز مورد توجه قرار گرفته و چله بزرگ از روز اول دی (جشن خرم روز)، تا دهم بهمن (جشن سده) طول می‌کشد و آن را چله بزرگ می نامند، در این مدت شدت سرما بیشتر است، چله کوچک نیز از دهم بهمن شروع می‌شود و تا بیستم اسفند ادامه دارد در محدوده زمانی چله کوچک، سرما به تدریج کم می‌شود.
مولف کتاب «آیین ایرانی شب یلدا (شب چله)» تأکید کرد: ایرانیان از قدیم الایام در شب یلدا که درازترین و تاریک‌ترین شب در طول سال است تا سپیده‌دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر با همدلی و وحدت به شادی می پردازند.
وی ادامه‌داد: یلدا، یکی از آئین‌های رایج در میان فرهنگ های ایرانی است که به‌عنوان جشن و گردهمایی خانوادگی معروف است. در گذشته مرسوم بوده که در این شب، خویشاوندان نزدیک، در خانه بزرگ خانواده گرد می‌آمدند و این آئین را گرامی می‌داشتند.
مؤلف «اطلس زیارتگاه‌های استان ایلام» منتخب کتاب سال استان در سال ۱۳۹۶ ادامه داد: شب یلدا، درازترین شب سال و یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های ایرانیان است، آن‌ها خورشید را نماد نیکی می‌دانستند و در جشن‌های‌شان آن را ستایش می‌کردند در درازترین و تیره ترین شب سال، ستایش خورشید نماد دیگری می‌یابد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایلام ادامه داد: یلدا همان میلاد به معنای زایش و زادروز است که از زبان سامی وارد فارسی شده و هنوز در بسیاری از نقاط ایران مخصوصاً در جنوب و جنوب شرقی به‌جای شب یلدا از واژه شب چله استفاده می‌شود.
محمودیان خاطر نشان کرد: ایرانیان از قدیم الایام در شب یلدا که درازترین و تاریک‌ترین شب در طول سال است تا سپیده‌دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر با همدلی و وحدت به شادی می پردازند.
∎