جوان آنلاین: اضافه وزن و چاقی وضعیتی است که در آن تجمع غیرطبیعی یا بیش از حد چربی وجود دارد که می تواند برای سلامتی خطرناک باشد.

به گزارش فارس، در سال 2019، تخمین زده ‌شد که 5 میلیون مرگ ناشی از بیماری‌های غیرواگیر ناشی از چاقی رخ داده است. نرخ اضافه وزن و چاقی در بزرگسالان و کودکان همچنان در حال افزایش است.

از سال 1990 تا 2022، درصد کودکان و نوجوانان 5 تا 19 ساله مبتلا به چاقی چهار برابر شده و در عین حال درصد بزرگسالان 18 سال و بالاتر که به چاقی مبتلا هستند از 7 درصد به 16 درصد (بیش از دو برابر) افزایش یافته است. 

چاقی فقط یک نگرانی ظاهری نیست بلکه یک مشکل پزشکی است که خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها و مشکلات دیگر سلامتی مانند بیماری های قلبی، دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری کبدی، آپنه خواب و برخی سرطان ها را افزایش می دهد و می تواند بر کیفیت زندگی مانند خواب، توانایی حرکت و حتی عملکرد شغلی نیز تأثیر بگذارد.

علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در نهمین کنگره پیشگیری و درمان چاقی، چاقی را یکی از مسایل ‌جهان شمول و مبتلا به نظام سلامت برشمرد.

وی اظهار کرد: امروزه تغییر الگو و سبک زندگی، چاقی را به یکی از معضلات مهم حوزه سلامت در جهان تبدیل کرده که آثار زیانباری را نیز به دنبال دارد.

رئیس دانشگاه چاقی را یک بیماری و سرمنشا سایر بیماری‌های دیگر برشمرد و تاکید کرد: باید علاوه بر ابعاد اجتماعی و روانشناختی به موضوع چاقی با یک نگاه عمیقتر فیزیوپاتولوژیک و بیولوژیک نگاه کنیم.

وی با اشاره به روند روبه تزاید چاقی در کشور براساس مطالعات صورت گرفته خاطرنشان کرد: میزان چاقی و اضافه وزن در تهران و حتی روستاهای اطراف آن از معدل کشوری بالاتر است.

زالی افزود: پیش بینی می کنیم که 25 درصد شهروندان تهرانی دچار چاقی هستند و 45 درصد دارای اضافه وزن هستند که این موضوع حتی به روستاهای تهران نیز رسیده است. 

وی ضمن اعلام آمادگی برای اجرای برنامه‌های اصلاحی چاقی در تهران همراه سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی خاطرنشان کرد: اگر در تهران برنامه تعدیل فرایند چاقی اجرا شود می توان آن را به سایر نقاط کشور نیز تسری داد.

زالی با تاکید بر این که روش‌های اصلاح فرایند چاقی باید از گروه کودکان شروع شود گفت: از حدود ۱۷ میلیون کودک دانش آموز حدود شش میلیون نفر آنان دچار اضافه وزن یا چاقی هستند و تقریبا از هر سه دانش آموز ایرانی یک نفر آنان دچار چاقی یا اضافه وزن است.

به گفته وی حدود هشت درصد از دانش‌آموزان ایرانی دچار چاقی هستند و این موضوع در دوران پاندمی کرونا به دلیل ماندن کودکان در خانه، کم تحرکی‌، کاهش فعالیت‌های فیزیکی، انجام بازیهای رایانه‌ای و مواردی از این دست افزایش یافت.

زالی در ادامه سخنان خود به برخی عوامل موثر مهم در افزایش چاقی کودکان از جمله کم تحرکی، کاهش فعالیت های ورزشی، خواب نامنظم شبانه، کمبود ترشح هورمون رشد بر اثر خواب شبانه دیرتر از ساعت ۹ شب در کودکان، استفاده از فست فودها وتنقلات غیر سودمند و غذاهای فراوری شده و بازی های دیجیتالی اشاره کرد.
رئیس دانشگاه جلوگیری از مصرف تنقلات غیرسودمند در مدارس را بسیار مهم برشمرد و یادآور شد: سازمان جهانی بهداشت از دسامبر 2015 به این موضوع به عنوان استراتژی جدی جهانی توجه کرده و ایران نیز به این برنامه(ایران اکو) پیوسته است.
زالی با بیان این که تحقق برنامه ایران اکو فقط بر عهده وزارت بهداشت نیست، بر لزوم تولید برنامه‌های مربوط به تغذیه‌ سالم در صداو سیما، ایجاد رستورانهای غذای سالم، سالم سازی بوفه های مدارس و مواردی از این دست اشاره کرد.
رئیس دانشگاه لازمه تحقق این برنامه تا پایان سال 1404 را یک عزم ملی دانست و بر ضرورت مشارکت سایر دستگاهها و ایجاد مسئولیت پذیری اجتماعی در این زمینه تاکید کرد.
وی در ادامه سخنان خود به برخی مسایل تغذیه‌ای موجود از جمله کاهش سرانه مصرف مواد لبنی در کودکان و پیامدهای آن بر استخوان سازی و رشد کودکان و در نهایت بروز پوکی استخوان اشاره کرد و به تبیین برخی عوامل موثر در این زمینه پرداخت.

زالی بازبینی فیزیوپاتولوژی چاقی را موضوع بسیار مهمی برشمرد و یادآور شد: در سالهای اخیر بیماری چاقی به عنوان یک بیماری مولتی فاکتوریال (NTT ) مطرح است که عوامل محیطی و مسایل ژنتیکی در آن نقش دارد.
وی نقش اپی ژنتیک و آنتی ژنتیک در موضوع چاقی را بسیار پررنگ و مهم برشمرد و یادآور شد که این موضوع یکسری مداخلات درمانی جدید در چاقی را ایجاد کرده است.
زالی در ادامه سخنان خود با ذکر مثالهایی به برخی ارتباطات ژنتیکی و ژنهای مختلف مرتبط با چاقی و رفتارهای تغذیه‌ای اشاره کرد و درمان چاقی با ژن درمانی را دور از انتظار ندانست.
وی با اشاره به گسترش جراحی چاقی در کشور و هزینه‌های آن جراحی چاقی را نه یک چراحی زیبایی بلکه یک جراحی بیولوژیک عنوان کرد.
زالی با بیان این که مداخلات جراحی دارای آثار فیزیوپاتولوژیک در بیماران چاق است به تغییرات مثبت و مفید در این بیماران پس از جراحی نظیر تغییر در اسیدهای چرب آزاد، سلول‌های چربی، میکروبیوتوم روده و تغییر شخصیت سلول‌های چاقی اشاره کرد.
زالی در بخش دیگری از سخنان خود از ایجاد روش‌های جراحی جدید لاپاروسکوپی در چاقی خبر داد که دارای عوارض کمتری هستند.
وی ضمن تقدیر از برگزار کنندگان این کنگره ابراز امیدواری کرد که نتایج حاصل از این همایش منجر به تحقق برنامه های ملی وزارت بهداشت در زمینه پیشگیری و درمان چاقی با هماری سایر دستگاه‌ها شود.