به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، استندآپ‌کمدی یکی از فرم‌های رایج و محبوب کمدی است که در آن کمدین یا هنرمند به‌صورت تک‌نفره روی صحنه می‌رود و با استفاده از شوخی‌ها، داستان‌ها، مشاهده‌ها و نقدهای اجتماعی و فرهنگی در ایجاد لحظاتی شاد برای مخاطبان تلاش می‌کند.

به‌خلاف دیگر انواع کمدی که به‌صورت گروهی اجرا می‌شوند، استندآپ کمدی توسط یک نفر انجام می‌شود.

یکی از ویژگی‌های مهم استندآپ کمدی، ارتباط نزدیک کمدین با مخاطبان است. کمدین معمولاً واکنش‌های حاضرین را به شوخی‌های خود می‌بیند و ممکن است بر اساس این واکنش‌ها، اجرا را تغییر دهد یا به آن واکنش نشان دهد.

به‌خلاف تئاتر یا نمایش‌های پیچیده، در استندآپ کمدی معمولاً هیچ‌گونه دکور یا تجهیزات ویژه‌ای استفاده نمی‌شود، تنها یک میکروفن، گاهی صندلی یا استند و خودِ کمدین حضور دارند.

معنای واژگانی

استندآپ کمدی (Stand-up Comedy) ترکیبی از دو واژه است: استندآپ (Stand-up): به‌معنای ایستادن یا ایستاده بودن است. در این context (مفهوم)، اشاره به ایستادن کمدین روی صحنه و تنها بودن او دارد.
کمدی (Comedy): به‌معنای طنز یا شوخی است.
پس استندآپ‌کمدی به‌معنای "طنز ایستاده" یا "کمدی ایستاده" است و به‌طور خاص به نوعی از کمدی اشاره دارد که در آن یک فرد تنها به‌روی صحنه می‌ایستد و شوخی‌ها و طنزهای خود را به‌طور مستقیم با مخاطب در میان می‌گذارد.

تاریخچه استندآپ‌کمدی

استندآپ‌کمدی در قرن 19 در ایالات متحده آمریکا و بریتانیا به‌شکلی ابتدایی شروع به ظهور کرد، اما در اوایل قرن بیستم، با پدید آمدن کمدین‌هایی مانند هارلی وارنر و جون بلوش، استندآپ به‌شکلی حرفه‌ای‌تر و ساختارمندتر در نمایش‌های کمدی تلویزیونی و کلوپ‌ها عرضه شد.

در دهه 1950، استندآپ‌کمدی در آمریکا گسترش زیادی پیدا کرد، کمدین‌هایی همچون لیری دیوید و ریچارد پریور با سبک‌های خاص خود توانستند استندآپ را به شکل امروزی تبدیل کنند.

استندآپ‌کمدی در ایران

تاریخچه شکل‌های ابتدایی کمدی تک‌نفره و نمایش‌های طنز تک‌گویی در فرهنگ ایرانی به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. در گذشته، در نمایش‌های سنتی ایرانی همچون تعزیه و کمدی ایرانی، شخصیت‌ها به‌نوعی تک‌گویی‌ها و شوخی‌هایی ارائه می‌دادند که نوعی استندآپ محسوب می‌شد.

استندآپ‌کمدی در ایران از اواخر دهه 1380 و اوایل دهه 1390 شروع به گسترش کرد. در این دوران، برخی کمدین‌ها توانستند این سبک را به مخاطبان معرفی کنند.

رونق کنسرت‌های خنده در آغاز قرن جدید / ریاضتی با "امشو" روی صحنه

در سال‌های گذشته هم استندآپ‌کمدی در ایران گسترش زیادی پیدا کرده است و برخی از چهره‌های این عرصه اقدام به برگزاری کنسرت‌های مستقل خود در نقاط مختلف کشور کرده‌اند. یکی از چهره‌های این هنر در کشورمان، محمد ریاضتی است. او برنامه‌های خود را با عنوان کنسرت خنده برگزار می‌کند.

ریاضتی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره مسیر حرفه‌ای خود در عرصه استندآپ‌کمدی می‌گوید: مسیر حرفه‌ای من از برنامه‌های کودک و نوجوان شروع شد سپس با برنامه‌های تلویزیونی چون «باغ شادونه» و «خاله سارا» ادامه پیدا کرد، از سال 1394 هم به‌صورت مستقل کنسرت‌های خنده و استندآپ‌کمدی را با رویکرد تعاملی با مخاطبان آغاز کردم.

ریاضتی با اشاره به سبک استندآپی که در کارهایش دارد، تأکید می‌کند: این سبک در ایران منحصر به فرد است زیرا به‌صورت تعاملی برگزار می‌شود و نیاز به مخاطب خاصی دارد که  پذیرش این نوع طنز را داشته باشد، این سبک را خارج از ایران «مکس امینی» کار می‌کند و تا امروز من تنها کسی هستم که در ایران آن را اجرا می‌کند.

این هنرمند با اشاره به بازخوردهایی که تا امروز از مردم گرفته است، می‌گوید: اکثر کسانی که یک بار به اجراهایم آمده‌اند کار را دوست داشته‌اند و پیام‌های مثبت برایم ارسال می‌کنند.

ریاضتی با اشاره به فعالیت‌هایی که پیش‌ِرو دارد، ادامه می‌دهد: در زمان حاضر تور ایرانگردیِ برنامه‌هایم را با عنوان کنسرت خنده «امشو» برنامه‌ریزی کرده‌ام که از شهر شاهرود آغاز خواهد شد. کارگردانی این کنسرت خنده را خودم به‌عهده دارم و تهیه‌کنندگی آن را به‌طور مشترک با مجتبی شریعت پیش می‌بریم.

این هنرمند می‌گوید: حدود دوماه مشغول برنامه‌ریزی برای تور ایرانگردی «امشو» بودیم و اجرایمان را از شاهرود آغاز کردیم، چهار شب در شاهرود خواهیم بود و هر شب در دو سانس اجرا خواهیم داشت. شهرهای بعدی کرمان، گرگان، اراک و بعد از آن مشهد، اصفهان و شیراز هستند. هدفمان این است در هر ماه حداقل در دو استان درخدمت هم‌‌وطنانمان باشیم.

ریاضتی با اشاره به موضوعاتی که استندآپ «امشو» به آنها می‌پردازد، تأکید می‌کند: موضوعات این استندآپ‌کمدی بسیار متفاوت هستند، در این اجراها درمورد متولدانِ دهه‌های مختلف و شیوه زندگی کردن آنها، خواننده‌ها، ترانه‌ها و... صحبت خواهیم کرد. این برنامه بر اساس بداهه اجرا می‌شود به همین دلیل اگر کسی 30 شب مهمان ما باشد، حداقل در 60 درصد از اجراها اتفاقات جدید می‌بیند و برنامه برایش تکراری نخواهد بود.

او ادامه می‌دهد: بخشی از متن‌ها و داستان‌ها را خودم تحقیق می‌کنم و می‌نویسم و باقی اجرا به‌صورت بداهه اتفاق می‌افتد.

رونق کنسرت‌های خنده در ایران، نشان از ترویج استندآپ‌کمدی دارد. ظهور چهره‌های جدید در این عرصه و البته تداوم چهره‌های قدیمی‌تر، نشان می‌دهد که استندآپ‌کمدی از نیازهای مهم جامعه امروز ایران است. شاید زمان آن فرارسیده است که استعدادهای برتر این حوزه از نقاط مختلف کشور شناسایی و معرفی شوند تا بتوانند در بسترهای موجود به فعالیت و ارائه هنرشان بپردازند.

انتهای پیام/+