محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری در تشریح سیاست‌های بانکی و ارزی کشور گفت: ما در بانک مرکزی در مورد تامین ارز کشور از دو سال قبل سیاست‌های جدیدی را اتخاذ کردیم؛ از دو سال قبل، مرکز مبادله را ایجاد کردیم و در این مرکز تلاش کردیم که بخشی از نیاز‌های ارزی کشور را در سامانه نیما تامین کنیم.

وی ادامه داد: در سامانه نیما، نرخ ارز بر اساس نرخ گذاری در بانک مرکزی صورت می‌گرفت ولی قانون برنامه و سایر قوانین، همه بر این تاکید داشتند که ما باید یک بازاری درست کنیم که نرخ ارز در آن بر اساس عرضه و تقاضا شکل بگیرد تا نرخ ارز در بازار کشف شود. 

رئیس کل بانک مرکزی گفت: از آن زمان به دنبال این بودیم که این بازار را به وجود آوریم، اما شرایط آن فراهم نبود و بازار ارز تجاری که الان راه اندازی شده اولین بازار ارز حواله کشور است. ما قبل از این در هیچ دوره‌ای چنین بازاری نداشتیم. قبلاً یک بازار متشکل ارزی داشتیم که آن بازار اسکناس بود و هیچوقت بازار ارز حواله نداشتیم.

فرزین افزود: یک سال و نیم است که روی این بازار کار می‌کنیم تا این بازار را در کشور به وجود بیاوریم ولی، چون این بازار شکل نگرفته بود همچنان در سامانه نیما، ارز را عرضه می‌کردیم و بخشی از ارز هم که در سامانه نیما عرضه نمی‌کردیم با رویه توافقی به وارد کننده و صادر کننده اجازه می‌دادیم که خود با هم بر هر نرخی که توافق می‌کنند، معاملاتشان را انجام دهند.

وی در تکمیل اظهارات خود گفت: یک رَویه‌ی ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی داشتیم که همچنان داریم، یک ارز نیما داشتیم که پتروشیمی ها، پالایشی‌ها و فولادی‌ها ارز خود را عرضه می‌کردند و بقیه صنایع هم بر اساس نرخ توافقی با هم، ارز دریافت می‌کردند؛ بنابراین رَویه‌ی ارز توافقی وجود داشت، اما به دلیل آنکه بازار رسمی وجود نداشت نرخی اعلام نمی‌شد.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه از سال گذشته شروع به طراحی سامانه ارز توافقی کردیم، اظهار داشت: سه، چهار ماه است که این بازار را به وجود آوردیم و به صورت داوطلبانه به شرکت‌هایی که خود با هم مبادله می‌کردند گفتیم که در این بازار، مبادله ارز داشته باشند، نرخ ارز هم شکل گرفته بود. اتفاقی که افتاد این بود که پنجشنبه هفته گذشته به دلیل آنکه می‌خواستیم سامانه نیما را در بازار ارز توافقی بیاوریم و نرخ آن را به این بازار نزدیک کنیم، اطلاعیه دادیم که از شنبه، نرخ سامانه نیما را هم مانند بازار ارز توافقی آزاد اعلام می‌کنیم تا بر اساس حراج شکل بگیرد.

فرزین گفت: روز شنبه که اولین معاملات صورت گرفت، نرخی که در سامانه نیما شکل گرفت حدود ۵۹ هزار و ۶۰۰ تومان بود و همین امروز هم نرخ توافقی نیما حدود ۶۱ هزار تومان بود. هیچ محدودیتی برای خریداران و فروشندگان در ثبت نرخ ارز وجود ندارد و بازار ارز توافقی بر اساس حراج صورت می‌گیرد.

وی تصریح کرد: عملاً اتفاق جدیدی رخ نداده و ارز توافقی که قبلاً وجود داشت را الان تبدیل به بازار کردیم. البته نرخ نیما را کمی افزایش دادیم تا به بازار ارز توافقی برسد.

عملیات روانی دشمن پس از اعلام سیاست‌های ارزی

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در کشور ما حجم قاچاق زیاد است و بحث‌های فرار سرمایه هم وقتی که هراس در بازار به وجود می‌آید حجم پیدا می‌کند، گفت: از روز پنجشنبه که بحث بازار ارز تجاری را مطرح کردیم به سرعت انتشار اخبار منفی زیاد شد به طور مثال ساعت ۱۱ شب سی ان ان گزارش زد که پهپاد‌های مشکوک ایرانی در آسمان نیوجرسی مشاهده شد، فردای آن روز بحث تهدید مکانیسم ماشه مطرح شد، وال استریت ژورنال تهدید نظامی اسرائیل و ترامپ را مطرح کرد. همچنین شایعه کردند که چین خرید نفت ایران را ۳۰۰ هزار بشکه کاهش داده است و از این پس هم چینی‌ها نفت ایران را کمتر خواهند خرید که یک دروغ محض است. از لحظه‌ای که این خبر را منتشر کردیم هر دو، سه ساعت یکبار یک خبر منفی در کشور منتشر کردند و این باعث شد که روز شنبه نرخ ارز در بازار غیررسمی افزایش پیدا کند.

فرزین افزود: این تهدیدات کاملاً برنامه ریزی شده بود، چون این دفعه اول ما نیست؛ هر زمان که ما می‌خواهیم در بازار ارز برنامه‌ای را اجرا کنیم با عملیات روانی که علیه این برنامه می‌کنند تلاش دارند تا آن را خنثی کنند.

تولید نفت و ذخایر ارزی کشور کاهش پیدا نکرده است

وی با تاکید بر اینکه تولید نفت و ذخایر ارزی کشور کاهش پیدا نکرده است، اذعان داشت: اگر آمار میزان خرید طلای بانک‌های مرکزی دنیا را در سال جدید مشاهده کنید، در یک سال اخیر ما جزء ۵ کشور خریدار بزرگ طلا بوده ایم. هم اکنون ۲۰ درصد از ذخایر ارزی کشور را به طلا تبدیل کردیم و در خزانه بانک مرکزی است و یکی از بالاترین ذخایر طلا را بر اساس نسبت مجموع ذخایر ارزی داریم و از آینده هم نگرانی نداریم به دلیل اینکه در تولید نفت ما مشکلی به وجود نیامده؛ هم تولید نفت مان رو به افزایش است و هم سرمایه گذاری در این بخش رو به افزایش است ولی متاسفانه دائماً با شایعاتی که ایجاد و این شایعات را به باور تبدیل می‌کنند تلاش می‌کنند تا این بازار را بر هم بزنند.

اطمینان می‌دهم که ذخایر ارزی مطمئنی داریم

رئیس کل بانک مرکزی افزود: سال گذشته در سامانه نیما نزدیک به ۶۵ میلیارد دلار ارز، عرضه کردیم و امسال نیز تا این مقطع ۵۱ میلیارد دلار ارز، عرضه کرده ایم و پیش بینی مان این است که بیش از ۷۰ میلیارد دلار ارز، عرضه خواهیم کرد؛ یعنی ۶ میلیارد دلار بیشتر از سال گذشته به دلیل آنکه ذخایر ارزی مان بیشتر شده است. علاوه بر اینکه توانستیم با ذخایر ارزی مان طلای بیشتری بخریم، توانستیم ارز تجارت را هم ۶ درصد بیشتر تامین کنیم ولی متاسفانه دائماً با شایعات در کشور، دلهره و ترس ایجاد می‌کنند خُب منتفعین افزایش نرخ ارز هم تلاش می‌کنند با شایعاتی که به وجود می‌آورند دل مردم را خالی کنند ولی من اطمینان می‌دهم که ذخایر ارزی ما مطمئن است. به اندازه کافی دلار، درهم و یورو داریم. روز‌های اخیر، چون تعطیل بود عرضه‌ها به اندازه‌ای نبود که پیش بینی می‌کردیم اگر چه کم هم نبود و روز گذشته ۲۲۰ میلیون دلار در یک روز عرضه شد. معتقدم عرضه‌ها افزایش پیدا می‌کند و ما هیچ محدودیتی در این زمینه نداریم.

فرزین در مورد مزایای سامانه ارز تجاری نیز بیان داشت: این سامانه سیستم جورسازی دارد، از کوتاژ فروشی و خالی فروشی جلوگیری می‌کند. خالی فروشی را در مساله چای دبش داشتیم که با وجود این سامانه دیگر چیزی به اسم خالی فروشی اتفاق نخواهد افتاد. تسویه ریالی و ارزی از طریق دو بانک به صورت همزمان صورت می‌گیرد، چون سیستم جورسازی دارد هزینه جست و جو را کاهش می‌دهد و نیازی نیست که واردکننده و صادر کننده دنبال هم بگردند ضمن آنکه قیمت گذاری هم دستوری نیست و بر اساس عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد. مطمئن هستم که نرخ این بازار نرخ قالب بر معاملات ارزی کشور خواهد شد و امیدواریم که در آینده نزدیک، علامت دهی بازار غیررسمی و قاچاق کاهش پیدا کند.

نرخ و میزان ارز کالا‌های اساسی برای امسال تغییر نمی‌کند

وی در خصوص ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان هم اذعان داشت: حدود یک ماه و نیم پیش این بحث مطرح شد که میزان ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان کاهش پیدا کند. برآورد امسال ما این است که ۱۵ میلیارد دلار ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی بابت مواد غذایی و خوراکی و دارو اختصاص دهیم. طبق برنامه ریزی که کرده بودیم حدود ۱۱.۵ میلیارد دلار برای کالا‌های کشاورزی و مواد غذایی و ۳.۵ میلیارد دلار برای دارو باشد. به دلیل اینکه دولت با کسری بودجه مواجه بود صحبت این بود که این ۱۵ میلیارد دلار به ۱۲ میلیارد دلار برسد و مابه التفاوت آن یعنی ۳ میلیارد دلار در سامانه نیما فروخته شود تا دولت بتواند بخشی از ریال خود را تامین کند. این بحث در جلسات ستاد هماهنگی اقتصادی دولت مطرح شد ولی وقتی این برنامه به جلسه اصلی ستاد هماهنگی اقتصادی دولت با حضور رئیس جمهور آمد، نظر ایشان این بود که معیشت مردم مهمترین موضوع است و ارز کالا‌های اساسی و دارو نباید کاهش پیدا کند بنابراین هیچ اتفاقی در خصوص تامین کالا‌های اساسی نَه در مورد نرخ و نَه در مورد میزان آن، نیفتاده است و با دستور رئیس جمهور ۱۵ میلیارد دلار تامین خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: موضوع بعدی که مجدداً آن را مطرح می‌کنند این است که برای سال آینده، نرخ ارز تامین کالا‌های اساسی افزایش پیدا خواهد کرد و میزان آن هم کم خواهد شد این در حالیست که در بودجه، اختیار این امر به دولت سپرده شده و دولت اگر مطمئن شود که این اقدام به معیشت مردم لطمه وارد خواهد کرد معلوم نیست که آن را اجرا کند و ممکن است با روش‌های دیگری، نیاز‌های بودجه‌ای خود را تامین کند؛ بنابراین اصلاً چنین برنامه ریزی وجود ندارد. طرح چنین مباحثی باعث خواهد شد که برخی از تجار، فروش کالا‌های خود را به تعویق بیندازند که خود این کار باعث برهم زدن بازار خواهد شد. ما بیش از اینکه از عملیات واقعی ضربه بخوریم از عملیات روانی در کشور آسیب می‌بینیم. بدون اینکه اتفاقی بیفتد شایعه ایجاد می‌کنند که متاسفانه باعث عدم کنترل بازار خواهد شد.

فرزین در مورد اصلاح نظام بانکی و مهمترین اقداماتی که در این حوزه صورت گرفته است، گفت: یکی از مشکلاتی که با بانک‌ها داریم این است که کفایت سرمایه بانک‌های ما پایین است. به عنوان مثال کفایت هر بانک باید ۸ باشد، این در حالیست که در نظام بانکی ما، کفایت سرمایه منفی بود. سال گذشته کفایت سرمایه منفی ۲ بود. در این رابطه بانک‌ها را مجبور به افزایش سرمایه کردیم و تا پنجم بهمن ماه به آن‌ها ضرب العجل دادیم. تا این مقطع از سال ۲۲۰ همت افزایش سرمایه در بانک‌ها (ملی، سپه، پارسیان، شهر، ملت) دادیم و امیدواریم این رقم را به بیش از ۴۰۰ همت برسانیم. 

وی افزود: کل سرمایه نظام بانکی الان ۵۱۸ همت است و اگر ما امسال بتوانیم نزدیک ۴۰۰ همت افزایش سرمایه بدهیم تقریباً سرمایه بانک‌ها را نزدیک به دو برابر کرده ایم و پیش بینی مان این است که بتوانیم به کفایت سرمایه ۲ تا ۳ برسیم و سال بعد نیز به سمت عدد ۸ حرکت کنیم. این اتفاق باعث خواهد شد وام دهی بانک‌ها افزایش پیدا کند و آثار تورمی وام دهی بانک‌ها کاهش پیدا کند ضمن آنکه کسب و کار بانک‌ها هم قوی‌تر خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی خاطر نشان کرد: هر بانکی که کفایت سرمایه لازم را ندارد باید به سمت کفایت سرمایه ۸ حرکت کند و این تکلیفِ همه بانک‌ها است.

برنامه اصلاحات بانک آینده نهایی شده است

فرزین درباره وضعیت بانک آینده هم اظهار کرد: در جلسات مختلف، برنامه ما برای بانک آینده نهایی شده است. یکی از دستورکار‌های جلسه امشب شورای عالی بانک مرکزی بحث بانک آینده بود که متاسفانه با توجه به گستردگی موضوعات به این دستور کار نرسیدیم و تصمیم بر این شد که هفته آینده یک جلسه ویژه برای این بانک داشته باشیم. بعد از اینکه تصمیمات در هیئت عالی مصوب شود، برنامه به تائید سران خواهد رسید و پس از آن برنامه اصلاحات بانک آینده شروع خواهد شد.

مکلف به تدوین آئین نامه جدید برای صندوق‌های قرض‌الحسنه هستیم

وی در بخش دیگری از این گفتگو در خصوص صندوق‌های قرض الحسنه هم گفت: صندوق‌های قرض‌الحسنه در کشور یکی از نهاد‌های بسیار موثر در تامین مالی خرد هستند و خیلی هم مورد رضایت مردم قرار دارند. قانون برنامه ما را مکلف کرده است که آئین نامه جدیدی برای صندوق‌های قرض‌الحسنه بنویسیم و آن‌ها را ساماندهی کنیم. ۳ هزار و ۵۰۶ صندوق قرض‌الحسنه را شناسایی کردیم که از این تعداد، ۹۶ درصد صندوق‌های کوچک هستند یعنی زیر ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه دارند. صندوق‌های خرد هم تا ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه دارند. بنا بر تصمیمات گرفته شده، صندوق‌های قرض‌الحسنه خرد و کوچک نیازی به اخذ مجوز از ما ندارند و تنها باید هر ۶ ماه تا یک سال یکبار گزارشی از فعالیت‌های خود به ما ارائه کنند.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: ۴ درصد مابقی که صندوق‌های قرض‌الحسنه متوسط و بزرگ (سرمایه صندوق قرض‌الحسنه متوسط بالای ۲ و نیم میلیارد تومان و سرمایه صندوق‌های بزرگ بالای ۱۰۰ میلیارد تومان است) هستند همچنان تحت پوشش نظارت ما قرار دارند یعنی هم باید مجوز بگیرند، هم حسابرسی شوند، هم باید نظارت سامانه‌ای بر آن‌ها صورت گیرد. الان این کار انجام شده و آئین نامه آن هم نوشته شده است. ان شاالله در اولین فرصت این آئین نامه را مصوبه هیئت عالی خواهیم کرد و در چارچوب همین مقررات به حوزه صندوق‌های قرض‌الحسنه ورود می‌کنیم.

۴۸۰ هزار نفر در صف وام ازدواج هستند

فرزین در رابطه با تسهیلات ازدواج و فرزندآوری نیز اذعان داشت: هم اکنون حدود ۲۳ درصد تسهیلاتی که در سیستم بانکی می‌پردازیم به خانوار‌ها می‌دهیم که این رقم در گذشته، ۱۳ تا ۱۴ درصد بوده است. امسال تا کنون (تا تاریخ ۲۶ آذر) ۱۶۴ همت وام ازدواج به ۴۹۰ هزار نفر پرداخت کرده ایم که درصد تحقق بر اساس زمان ۱۵۲ است که از برنامه ۵۳ درصد جلوتر هستیم. طبق قانون تا پایان سال باید ۲۰۰ همت وام ازدواج و فرزندآوری بپردازیم که تا الان فقط ۱۶۴ همت وام ازدواج پرداختیم. همچنین برای وام فرزندآوری نیز ۳۵ همت به ۴۳۵ هزار نفر پرداخت کردیم که در این زمینه هم درصد تحقق ۱۰۲ درصد که در این جا هم ۲ درصد از برنامه جلوتر هستیم. 

وی تصریح کرد: هم اکنون ۴۸۰ هزار نفر در صف وام ازدواج هستند و تقریباً همین تعداد نیز در صف دریافت تسهیلات فرزندآوری هستند که بر این اساس باید ۱۹۱ همت منابع بپردازیم.

رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با ارتباط شبکه بانکی ایران و روسیه هم گفت: شبکه بانکی خود را می‌توانیم به روسیه وصل کنیم، چون هر دو عضو بریکس هستیم و توافقات خود را اجرایی کردیم، اما در عراق و ترکیه شرایط متفاوت است؛ در ترکیه تلاش کردیم، اما هنوز امکان پذیر نبوده که بتوانیم کارت بانکی را به هم وصل کنیم، اما الان به این فکر هستیم که کارت‌هایی را برای گردشگران ایرانی در ترکیه از طریق بخش خصوصی داشته باشیم.

وی افزود: در مورد روسیه به یک پیوند کامل رسیدیم؛ بانک‌ها با هم کار می‌کنند، روابط کارگزاری دارند و هم شبکه کارتی وصل شده و هم دستگاه ATM کار می‌کند.

 فرزین در پایان با تاکید بر اینکه خیلی نگران آینده نیستم گفت: امیدوارم افرادی که دائماً فضای روانی جامعه را بر هم می‌زنند و در جامعه اضطراب به وجود می‌آورند به این موضوع توجه کنند که بانک مرکزی با اقتدار، سیاست‌های خود به ویژه سیاست‌های ارزی را پیش خواهد برد.

انتهای پیام/