به گزارش همشهری آنلاین، طبق مطالعه‌ای که توسط انجمن پزشکی پا آمریکا در سال ۲۰۱۴ میلادی انجام شد، حدود ۷۷ درصد از مردم درد شدید در کف پا را تجربه می‌کنند. استفاده از کفش‌های نامناسب، دیابت و افزایش سن از جمله عوامل خطر برای بروز مشکلات در کف پا هستند. در این مقاله از «همشهری آنلاین» به طور کامل در مورد علت درد کف پا و راه‌های درمان می‌پردازیم.
درد کف پا چیست؟
درد کف پا همانطور که نامش مشخص است، یک درد جزئی یا گسترده در زیر پا است. این عارضه می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله التهاب کف، فشار زیاد ناشی از ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت، کفش نامناسب و ضربه‌های مکرر روی سطوح سخت رخ دهد. شرایطی مانند صافی کف پا، قوس بلند کف پا یا خار پاشنه نیز ممکن است در ایجاد این درد نقش داشته باشند. مشکلات سیستمیک مانند دیابت یا آرتریت نیز به عنوان علل غیر رایج شناخته می‌شوند. درد ممکن است از یک درد مبهم تا یک احساس تیز و خنجر زدن، اغلب در صبح یا بعد از فعالیت بدنی متغیر باشد. تشخیص دقیق علت درد کف پا و ارائه یک برنامه درمانی مناسب می‌تواند به کاهش علائم و درمان کامل این عارضه کمک کند.
بیشتر بخوانید: با علل درد پا بیشتر آشنا شوید
علائم درد کف پا عبارتند از:
- درد شدید یا کوبنده: معمولاً در پاشنه یا قوس پا، به خصوص در اولین قدم‌ها در صبح یا بعد از استراحت طولانی مدت احساس می‌شود.
- احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن: اغلب با مشکلات مربوط به اعصاب یا دیابت همراه است.
- درد مبهم: ناراحتی مداوم که با انجام فعالیت‌های مختلف یا ایستادن طولانی مدت روی پا بدتر می‌شود.
- تورم یا التهاب: ورم یا قرمزی قابل مشاهده در ناحیه آسیب دیده که به دلایل مختلف رخ می‌دهد.
- سفتی یا گرفتگی: مشکل در خم کردن پا یا انگشتان پا به ویژه پس از استراحت وجود دارد.
- کبودی یا تغییر رنگ: لکه‌های تیره شده در اثر ضربه یا فشار در نواحی مختلف کف پا دیده می‌شود.
- بی‌حسی یا از دست دادن حس: ممکن است نشان دهنده فشردگی یا آسیب عصبی در کف پا باشد.
- بدتر شدن درد پس از فعالیت: ناراحتی پس از راه رفتن، دویدن یا ایستادن طولانی مدت افزایش می‌یابد.
- مشکل در راه رفتن یا ایستادن: دردی که تحرک یا حفظ تعادل در زمان ایستادن را مختل می‌کند.
علت درد کف پا چه می‌تواند باشد؟
درد کف پا ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد. در ادامه به علل رایج درد کف پا اشاره می‌کنیم:
اضافه وزن و درد کف پا
اضافه وزن فشار بیشتری روی پاها، به ویژه کف پا وارد می‌کند که منجر به استفاده بیش از حد و فشار بر فاسیای کف پا، ماهیچه‌ها و مفاصل می‌شود. این استرس اضافی می‌تواند منجر به درد، التهاب و شرایطی مانند التهاب کف پا یا صافی کف پا شود. افراد دارای اضافه وزن نیز بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتریت یا دیابت هستند که این موارد می‌توانند درد پا را تشدید کنند. مدیریت وزن مناسب، پوشیدن کفش‌های طبی و ورزش‌های سبک می‌توانند در کاهش علائم موثر باشند.
التهاب تاندون آشیل و درد کف پا
این نوع علت درد کف پا زمانی رخ می‌دهد که تاندون آشیل که ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند، به دلیل استفاده بیش از حد، استرس مکرر یا افزایش ناگهانی فعالیت بدنی ملتهب می‌شود. این وضعیت اغلب باعث درد در پشت پاشنه پا می‌شود که به دلیل تنش در ساختارهای اطراف می‌تواند به کف پا گسترش یابد. استراحت، حرکات کششی و فیزیوتراپی هدفمند درمان‌های رایج برای تسکین درد و التهاب هستند.
التهاب بورس‌ها و درد کف پا
بورسیت شامل التهاب بورس‌ها، کیسه‌های کوچک پر از مایع است که استخوان‌ها، تاندون‌ها و ماهیچه‌های نزدیک مفاصل را محافظت می‌کند. وقتی بورسیت ملتهب می‌شود، اغلب در نواحی مانند پاشنه یا توپ پا رخ می‌دهد و باعث درد، تورم و حساسیت موضعی می‌شود. این وضعیت معمولاً در اثر حرکات مکرر، ایستادن طولانی مدت یا پوشیدن کفش‌های نامناسب ایجاد خواهد شد. درمان شامل استراحت، یخ و استفاده از کفش‌های طبی است.
گرفتگی عصب سیاتیک و درد کف پا
گرفتگی عصب سیاتیک که از کمر به سمت پاها و پاها کشیده می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد دردی شود که به کف پا گسترش می‌یابد. این بیماری که به عنوان سیاتیک شناخته می‌شود، اغلب با مسائلی مانند فتق دیسک یا تنگی نخاع مرتبط است. این درد ممکن است با بی‌حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف در ساق و پای آسیب دیده همراه باشد. مدیریت علت زمینه‌ای گرفتگی عصب سیاتیک از طریق فیزیوتراپی، کشش یا مداخله پزشکی برای تسکین مشکل ضروری است.
قوس نامناسب و درد کف پا
قوس نامناسب از علت درد کف پا است. پاهایی با ساختار قوس نادرست، مانند کف پای صاف (قوس کم) یا قوس بلند می‌توانند منجر به توزیع نامتعادل وزن شده و باعث کشیدگی و درد در کف پا شوند. صافی کف پا اغلب منجر به پرونیشن بیش از حد (به داخل یا خارج تراز پا) می‌شود، در حالی که قوس‌های بلند ممکن است فشار زیادی روی نواحی توپی و پاشنه پا وارد کند. این شرایط ممکن است منجر به مشکلاتی مانند فاشیای کف پا، اسپلینت ساق پا یا التهاب تاندون آشیل شود. ارتزهای سفارشی، تکیه گاه‌های قوس و کفش مناسب راه حل‌های رایج برای تسکین درد ناشی از قوس نامناسب هستند.
آسیب دیدگی و درد کف پا
ضربه به پا مانند شکستگی، رگ به رگ شدن یا کبودی می‌توانند باعث درد قابل توجهی در کف پا شود. این صدمات ممکن است ناشی از تصادفات، فعالیت‌های ورزشی یا فشارهای مکرر باشد. بسته به شدت و محل آسیب، درد ممکن است موضعی یا در سراسر کف پا پخش شود. درمان اغلب شامل استراحت، بی‌حرکتی و گاهی اوقات اقدامات پزشکی برای ترمیم بافت‌ها یا استخوان‌های آسیب دیده است.
بالا رفتن سن و درد کف پا
با بالا رفتن سن افراد، بالشتک طبیعی روی کف پا کاهش می‌یابد و آنها را مستعد درد و ناراحتی می‌کند. افزایش سن همچنین باعث ساییدگی مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌ها می‌شود که ممکن است به شرایطی مانند آرتریت یا کاهش انعطاف پذیری منجر شود. گردش خون ضعیف که در افراد مسن شایع است از علت درد کف پا محسوب می‌شود. حفظ یک سبک زندگی سالم، پوشیدن کفش‌های بالشتک‌دار و انجام ورزش‌های سبک می‌توانند به کاهش درد کف پا مرتبط با افزایش سن کمک کند.
کفش نامناسب و درد کف پا
پوشیدن کفش‌های نامناسب می‌تواند باعث درد کف پا یا تشدید آن شود. کفش‌های پاشنه بلند، کفش‌های پنجه باریک یا کفش‌هایی که دارای بالشتک مناسب و پشتیبانی از قوس نیستند، می‌توانند به کف پا فشار بیاورند و منجر به بیماری‌هایی مانند بونیون، پینه و فاسیای کف پا شوند. استفاده طولانی مدت از چنین کفش‌هایی نیز می‌تواند به بدشکلی‌های طولانی مدت پا کمک کند. انتخاب کفش مناسب، راحت و حمایت کننده برای پیشگیری و کاهش درد پا بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: درد پا را با این روش درمان کنید
تشخیص پزشکی علت درد کف پا
تشخیص پزشکی درد کف پا شامل ارزیابی سیستماتیک توسط ارتوپد است. این کار با یک تاریخچه پزشکی دقیق شروع می‌شود، جایی که پزشک در مورد شروع درد، شدت، محل، مدت زمان و هر عامل تشدید کننده یا تسکین دهنده در از شما سوال می‌پرسد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک کف پای شما را از نظر حساسیت، تورم، تغییرات پوستی و ناهنجاری‌های ساختاری مانند صافی کف پا، قوس‌های بلند یا بدشکلی ارزیابی می‌کند. راه رفتن و توزیع وزن نیز ممکن است برای شناسایی مسائل بیومکانیکی بالقوه تجزیه و تحلیل شود.
تکنیک‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس اغلب برای بررسی شکستگی‌ها، خارهای استخوانی یا مشکلات ساختاری استفاده می‌شود، در حالی که سونوگرافی یا MRI می‌تواند آسیب‌های بافت نرم، مانند التهاب کف پا یا بورسیت را نشان دهد. برای مسائل مربوط به عصب، مانند سیاتیک یا نوروپاتی، ممکن است مطالعات هدایت عصبی یا الکترومیوگرافی (EMG) انجام شود. همچنین در صورت مشکوک بودن به بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، آرتریت یا عفونت می‌توان آزمایش خون را تجویز کرد.
روش‌های درمان درد کف پا
بعد از بررسی تشخیص و علت درد کف پا، پزشک متخصص ارتوپدی به شما راه‌های ردمان زیر را توصیه می‌کند:
انجام تمرینات ورزشی
انجام منظم تمرینات هدفمند می‌تواند با تقویت عضلات، بهبود انعطاف پذیری و کاهش تنش در ناحیه آسیب دیده، به کاهش درد کف پا کمک کند. تمرینات کششی، مانند کشش ساق پا و کشش انگشت پا می‌توانند گرفتگی در فاسیای کف پا و تاندون آشیل را کاهش دهند. غلتاندن کف پا روی یک توپ کوچک یا بطری آب یخ زده به ماساژ بافت و کاهش التهاب کمک می‌کند. فعالیت‌های کم ضرر مانند شنا یا دوچرخه سواری می‌توانند گردش خون را بدون وارد کردن فشار اضافی به پاها افزایش دهند. برای شرایط مزمن، فیزیوتراپیست ممکن است یک برنامه ورزشی مناسب برای رسیدگی به مسائل بیومکانیکی خاص و ارتقای سلامت طولانی مدت پا طراحی کند.
رعایت نکات ایمنی
رعایت نکات ایمنی می‌تواند از علت درد کف پا و آسیب بیشتر جلوگیری کرده و به بهبودی درد کمک کند. از ایستادن طولانی مدت یا راه رفتن روی سطوح سخت خودداری کنید که می‌تواند باعث تشدید ناراحتی شود. به طور منظم به پاهای خود استراحت دهید و برای کاهش تورم آنها را بالا بیاورید. اگر ایستادن برای ساعات طولانی اجتناب ناپذیر است از تشک‌های بالشتک‌دار استفاده کنید. برای اطمینان از توزیع یکنواخت وزن و به حداقل رساندن فشار بر روی کف پا، وضعیت مناسب بدن خود را حفظ کنید. همچنین مهم است که به بدن خود گوش دهید و هر گونه فعالیتی را که درد را تشدید می‌کند متوقف کنید.
پوشیدن کفش مناسب
پوشیدن کفش مناسب و حمایت کننده هم برای پیشگیری و هم برای درمان درد کف پا بسیار مهم است. کفش‌هایی با حمایت قوس کافی و داشتن بالشتک مناسب به توزیع یکنواخت وزن کمک می‌کنند و استرس روی فاسیای کف پا و دیگر ساختارهای پا را کاهش می‌دهند. کفی‌های ارتوز یا درج‌های سفارشی می‌توانند پشتیبانی بیشتری را برای افرادی فراهم کنند که شرایط خاصی مانند صافی کف پا یا قوس‌های بلند دارند. از کفش‌هایی با پاشنه بلند، کفی سفت یا پنجه باریک خودداری کنید، زیرا این کفش‌ها می‌توانند درد پا را تشدید کنند و به مرور زمان باعث بدشکلی شوند. چرخش کفش بر اساس نوع فعالیت و اطمینان از تعویض مناسب کفش در صورت فرسودگی نیز مهم هستند.
رژیم غذایی اصولی و کاهش وزن
حفظ یک رژیم غذایی سالم و کاهش وزن اضافی می‌تواند به طور قابل توجهی علت درد کف پا را کاهش دهد. این موضوع به ویژه برای افرادی که اضافه وزن دارند، اهمیت دوچندانی خواهد داشت. وزن زیاد، فشار نامناسبی روی پا وارد کرده و به فشار و التهاب کمک می‌کند. یک رژیم غذایی متعادل و غنی از غذاهای ضد التهابی مانند میوه‌ها، سبزیجات و اسیدهای چرب امگا ۳ می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند. محدود کردن غذاهای فرآوری شده و شکر برای کنترل وزن و اجتناب از شرایطی مانند آرتریت یا دیابت که ممکن است به درد پا کمک کند، مفید است. کاهش تدریجی وزن از طریق تغذیه مناسب و ورزش می‌تواند فشار روی پاها را کاهش داده و سلامت پا را بهبود بخشد.
استفاده از دارو با تجویز پزشک
داروها می‌توانند نقش کلیدی در مدیریت درد کف پا، به ویژه در موارد التهاب یا شرایط سیستمیک داشته باشند. مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به کاهش موقت درد و تورم کمک کنند. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی قوی‌تر یا شل کننده‌های عضلانی را تجویز کند. داروهای موضعی مانند کرم‌ها یا ژل‌های حاوی منتول یا کپسایسین را می‌توان برای تسکین موضعی به طور مستقیم روی کف پا استفاده کرد. مهم است که از داروها فقط طبق دستور تجویز شده استفاده کنید تا از عوارض جانبی یا تداخل با سایر درمان‌ها جلوگیری شود و به جای صرفاً علائم آن، به علت درد کف پا رسیدگی شود.
تزریق موضعی
در موارد درد شدید یا مداوم کف پا، تزریق موضعی ممکن است توسط پزشک برای تسکین هدفمند توصیه شود. تزریق کورتیکواستروئید معمولاً برای کاهش التهاب و کاهش درد مرتبط با شرایطی مانند التهاب کف پا یا بورسیت استفاده می‌شود. این تزریق‌ها مستقیماً در ناحیه آسیب دیده تزریق می‌شوند و می‌توانند تسکین سریع و طولانی مدت را ارائه دهند. تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) که از اجزای خون خود بیمار برای بهبود بهبودی استفاده می‌کند، گزینه دیگری برای آسیب‌های مزمن بافت نرم است.
در حالی که تزریق‌ها می‌توانند بسیار مؤثر باشند، معمولاً پس از اتمام سایر درمان‌های محافظه کار در نظر گرفته می‌شوند، زیرا در صورت استفاده بیش از حد، خطراتی مانند عفونت یا آسیب بافتی را به همراه دارند.
بیشتر بخوانید: درد پاشنه پا را جدی بگیرید
کلام آخر
با شناسایی علت درد کف پا می‌توانید مسیر درمانی موثری را در نظر بگیرید. هرگونه درد در کف پا باعث می‌شود تا نتوانید کارهای روزانه خود را به درستی انجام دهید. پس انجام کارهای درمانی موثر به شما کمک می‌کنند تا به سرعت مشکل را رفع کنید. درد کف پا اغلب به دلیل پوشیدن کفش نامناسب، آسیب یا نداشتن استراحت کافی رخ می‌دهد. داشتن مشکلاتی مادرزادی مانند کف پا صاف یا کفش پا با قوس زیاد نیز باعث ایجاد درد و ناراحتی می‌شود. اگر درد ادامه داشت، توصیه می‌کنیم به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.