به گزارش گروه علمی ایرنا از وبگاه سای‌تِک‌دِیلی، این نمونه فسیل کشف‌شده در سنگ‌های دوره تریاس در نزدیکی شهر بریستول انگلیس، در ابتدا توسط پژوهشگران دانشگاه بریستول شناسایی شد.

دکتر دیوید وایتساید (David Whiteside)، دکتر سوفیا چامبی ترووِل (Sofia Chambi-Trowell)، و پروفسور مایک بِنتون (Mike Benton)، گروه پژوهشی دانشگاه بریستول، در پژوهش اولیه خود، این جانور کوچک را کریپتوورانویدس مایکرولانیوس (Cryptovaranoides microlanius) نامیدند که به معنای «مارمولک پنهان، قصاب کوچک» است؛ زیرا به مارمولک‌ها شباهت دارد و احتمالاً از دندان‌های تیزش برای تکه‌کردن حیواناتی که طعمه‌اش می‌شدند، استفاده می‌کرد.

این پژوهشگران بسیاری ویژگی‌های جمجمه و اسکلت این فسیل را شناسایی کردند و دریافتند کریپتوورانویدس در راسته اسکوآماتا و حتی نزدیک به مارمولک‌ریختان طبقه‌بندی می‌شود.

دکتر وایتساید توضیح داد: می‌دانستیم مقاله‌مان بحث‌برانگیز خواهد شد؛ اما مطمئن بودیم همه ویژگی‌ها را بررسی و آن را با هرچه می‌توانستیم مقایسه کرده‌ایم.

گروهی از دانشگاهیان در سال ۲۰۲۳ میلادی اعلام کردند کریپتوورانویدس، مارمولک یا حتی خویشاوند مارمولک‌ها نیست و در واقع از شاه‌خزنده‌ریختان (archosauromorph) و بیشتر با کروکودیل‌ها و دایناسورها مرتبط است. پروفسور بنتون ضمن اشاره به این موضوع اظهار کرد: از این موضوع شگفت‌زده و حتی شوکه شدیم.

یافته‌های گروه پژوهشی دانشگاه بریستول زیر سؤال رفته بود؛ اما گزارش بررسی‌های جدید که در رویال سوسایِتی اُپِن سایِنس (Royal Society Open Science) منتشر شده، ثابت می‌کند این فسیل با مارمولک‌ریختان مدرن مانند مارمولک‌های بی‌دست‌وپا (anguids) و مارمولک‌های مانیتور (monitors) مرتبط است. این کشف، تاریخ پیدایش کل گروه مارمولک‌ها و ‌مارها را (که راسته اسکوآماتا نامیده می‌شود) ۳۵ میلیون سال عقب برد.

گروه پژوهشگران دانشگاه بریستول در بررسی کار اصلی خود و برای پاسخ به پرسش‌های مطرح‌شده در مقاله رقیب، همه داده‌ها، از جمله نمونه اصلی و همچنین اسکن‌های اشعه ایکس را، که جزئیات پنهان درون سنگ را نشان می‌دهد، بررسی کردند.

دکتر چامبی ترووِل گفت: تصاویر شگفت‌انگیزی از سی‌تی‌اسکن‌ها و همچنین دسترسی بیشتری به فسیل داشتیم که ما را قادر ساخت همه‌ مطالب مطرح‌شده را بررسی کنیم و متوجه شدیم بیشتر آن‌ها اشتباه بوده است.

پروفسور بنتون افزود: بررسی همه جزئیات جمجمه، فک‌ها، دندان‌ها و استخوان‌های اندام جانور تأیید می‌کند که کریپتوورانویدس، مارمولک است، نه از شاه‌خزنده‌ریختان.