بدن انسان به گونهای تکامل یافته است که برای انجام فعالیتهای فیزیکی همچون راه رفتن، دویدن، خم شدن و بلند کردن اجسام طراحی شده است، نه برای نشستنهای طولانیمدت در یک موقعیت ثابت. اجداد ما بیشتر به عنوان کشاورز، چوپان یا صنعتگر فعالیت میکردند و ساعتها در حال حرکت بودند. اما نشستنهای طولانیمدت پشت میز، امروزه مشکلات زیادی برای بدن به وجود میآورد که میتواند بر سلامت فیزیکی و روانی تاثیر منفی بگذارد.
مشکلات فیزیکی ناشی از نشستن طولانیمدت
فشار بر ستون فقرات: ستون فقرات انسان برای حمایت از وضعیت عمودی و حرکت طراحی شده است. اما نشستن طولانیمدت موجب خم شدن و افتادن میشود که فشار زیادی به کمر، گردن و شانهها وارد میکند و ممکن است منجر به درد مزمن شود.
فشرده شدن دیسکها: نشستن برای مدت طولانی باعث فشردهشدن دیسکهای بین مهرهها میشود. این فشار میتواند موجب انحطاط، فتق یا برآمدگی دیسکها شود.
افزایش وزن و مشکلات متابولیک: بدن در حالت نشسته کالری کمتری میسوزاند و این کاهش فعالیت بدنی میتواند به تدریج منجر به افزایش وزن و چاقی شود. همچنین، نشستن طولانیمدت باعث کاهش حساسیت بدن به انسولین میشود که یکی از عوامل اصلی بروز دیابت نوع ۲ است.
اختلال در هضم غذا: در حالت نشسته، حرکت غذا در دستگاه گوارش کند میشود که میتواند به نفخ، یبوست و ناراحتیهای گوارشی منجر شود.
اثرات روانی و شناختی
نشستن طولانیمدت تنها بر سلامت فیزیکی تأثیر نمیگذارد، بلکه میتواند به سلامت روانی نیز آسیب برساند:
کاهش اندورفینها: تحرک بدنی باعث ترشح اندورفینها میشود که موجب بهبود خلق و خو و کاهش استرس میگردد. بدون حرکت، سطح استرس و اضطراب افزایش مییابد و ممکن است افسردگی ایجاد شود.
کاهش عملکرد مغز: نشستنهای طولانیمدت میتواند به کاهش جریان خون به مغز منجر شود که در نتیجه آن حافظه، تمرکز و عملکرد شناختی کاهش مییابد.
افزایش استرس: نشستنهای طولانیمدت، به ویژه همراه با کار مداوم، میتواند باعث افزایش سطح هورمون استرس (کورتیزول) شود که تأثیرات منفی بر خلق و خو، خواب و کیفیت زندگی دارد.
راهکارهایی برای مقابله با نشستن طولانیمدت
استراحتهای منظم: هر ۳۰ دقیقه یک بار باید از جای خود بلند شوید و چند قدم راه بروید یا کششهای ساده انجام دهید تا فشار روی بدن کاهش یابد.
ایستگاه های کاری ارگونومیک: استفاده از میزها و صندلیهای ارگونومیک که به شما امکان تغییر وضعیت از نشستن به ایستاده را میدهند، میتواند کمک زیادی به کاهش مشکلات فیزیکی کند.
اصلاح وضعیت بدنی: نشستن صحیح و حفظ وضعیت بدنی درست (پشت صاف و شانهها عقب) میتواند به کاهش فشار بر ستون فقرات کمک کند.
ورزش روزانه: انجام فعالیتهای ورزشی منظم برای تقویت عضلات مرکزی و بهبود انعطافپذیری بدن ضروری است.
با رعایت این نکات ساده میتوان اثرات منفی نشستن طولانیمدت را کاهش داد و سلامت فیزیکی و روانی خود را حفظ کرد.
∎