به گزارش بورس‌نیوز، در تاریخ ۲۶ آذرماه ۱۴۰۲، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که این روز به عنوان آخرین مهلت برای صادرکنندگان جهت حضور در بازار توافقی ارز تعیین شده است. این اقدام بخشی از برنامه‌های کلان اقتصادی کشور برای ساماندهی و بهبود وضعیت بازار ارز به شمار می‌آید. بانک مرکزی پیش‌تر تأکید کرده بود که از این تاریخ، بازار ارز تجاری (توافقی) به‌طور کامل اجرایی خواهد شد.
بر اساس اعلام بانک مرکزی، تمامی معاملات توافقی بین واردکنندگان و صادرکنندگانی که پیش‌تر تحت عنوان روش واگذاری ارز حاصل از صادرات به غیر انجام می‌شد، از این تاریخ در سامانه معاملات بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام خواهد شد. این بازار بر اساس اصول عرضه و تقاضا شکل گرفته و الگوریتم کشف قیمت آن با استاندارد‌های بین‌المللی مطابقت دارد. فرآیند مچینگ (جور سازی) در این بازار به کشف قیمت کمک می‌کند و هر روز بر اساس میانگین موزون قیمت معاملات، قیمت نهایی و پایانی تعیین می‌شود که مبنای معاملات روز بعد خواهد بود.
محمد آرام، معاون ارزی بانک مرکزی، در خصوص وضعیت قیمت‌گذاری در معاملات بازار تجاری اظهار داشت که قیمت‌ها می‌توانند در دامنه ۳ درصدی حرکت کنند و هیچ محدودیتی برای آن وجود ندارد. این رویکرد به منظور حفظ ثبات بازار و جلوگیری از نوسانات شدید طراحی شده است. به عنوان مثال، در بازار‌های بین‌المللی نیز معمولاً چنین دامنه‌هایی برای نوسانات قیمت وجود دارد.
از تاریخ ۲۴ آذرماه ۱۴۰۲، معاملات سامانه نیما نیز به نرخ توافقی انجام شد و به این ترتیب، دلار نیما به تاریخ پیوست. در نخستین روز انجام معاملات نیما به نرخ توافقی، از مجموع ۷۶ میلیون دلار عرضه‌شده، معادل ۳۹.۵ میلیون دلار به معامله انجامید که میانگین موزون نرخ معاملات حدود ۵۹۶.۴۷۸ ریال کشف قیمت شد. این تغییرات نشان‌دهنده تحولی اساسی در نحوه معاملات ارزی کشور است.
از اول بهمن‌ماه ۱۴۰۲، شرکت‌های پتروشیمی، پالایشی، فولادی، صنایع فلزات رنگین و فرآورده‌های نفتی ملزم به عرضه ارز حاصل از صادرات خود در بازار ارز تجاری به‌صورت توافقی خواهند بود. این بدان معناست که سامانه معاملاتی نیمایی از این تاریخ دیگر فعال نخواهد بود. بر اساس آمارها، سهم ارز‌های مختلف در معاملات ارز کشور به این صورت است: ۵۰ درصد نیمایی، ۲۵ درصد ارز ترجیحی و ۲۵ درصد ارز اشخاص.
طبق مصوبه ۲۶ آبان‌ماه بانک مرکزی، ارز اشخاص به عنوان اولین گروه در سامانه ارز تجاری عرضه شد. فرآیند انجام معامله در تالار ارز تجاری به گونه‌ای است که واردکننده پس از تأمین ریال، درخواست خود را از طریق بانک عامل ثبت می‌کند و صادرکننده نیز حداقل قیمت را به بانک اعلام می‌کند.
از ابتدای فعالیت سامانه ارز تجاری تا تاریخ ۲۴ آذرماه ۱۴۰۲، میزان معاملات انجام‌شده شامل ۳۴۴ میلیون درهم، ۵۸ میلیون دلار، ۱۰ میلیون یوآن و ۱.۱ میلیون یورو بوده است. طی این دوره، ۴۵۵ معامله در نتیجه ۹۲۴ ثبت سفارش به‌روش معاملاتی جور سازی (مچینگ) انجام گرفت. همچنین تعداد ۲۲۳ بازرگان طی این دوره معاملات خود را از طریق کارگزاران یا بانک‌های عامل در این سامانه انجام داده‌اند.
با توجه به تحولات اخیر در بازار ارز تجاری ایران و الزامات جدید برای صادرکنندگان، می‌توان گفت که این تغییرات نه تنها به ساماندهی بازار ارز کمک خواهد کرد بلکه می‌تواند زمینه‌ساز افزایش شفافیت و کاهش نوسانات ارزی باشد. بانک مرکزی با طراحی سامانه‌های مورد نیاز و هماهنگی با اتاق بازرگانی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت، گام‌های مؤثری در راستای ایجاد یک بازار ارزی پایدار برداشته است.
این تحولات نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای مدیریت بهتر منابع ارزی کشور و ایجاد بستری مناسب برای فعالیت‌های اقتصادی است که می‌تواند تأثیرات مثبت قابل توجهی بر روی اقتصاد ملی داشته باشد.
منبع: تسنیم
پایان مطلب