به گزارش ایرنا در دل زاگرس، جایی که رودخانه‌ها مسیر خود را از میان کوه‌های سترگ می‌جویند و طبیعت دست‌نخورده هنوز حکمفرماست، استان کهگیلویه و بویراحمد با تمام زیبایی‌هایش، داستانی متفاوت از توسعه را روایت می‌کند. این استان، که حدود یک درصد از جمعیت و مساحت کشور را در اختیار دارد، سال‌ها در سایه ساختارهای نامتوازن اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های کلان، از قافله پیشرفت بازمانده است.
گسترش عدالت در توزیع امکانات صنعتی، موجب تقویت روحیه مشارکت و همکاری در بین مردم شده و به کاهش احساس محرومیت در مناطق کمتر توسعه‌یافته کمک می‌کند. علاوه بر این، توزیع برابر امکانات صنعتی، به عنوان یکی از اصول اساسی توسعه پایدار، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مردم در سراسر کشور و کاهش نابرابری‌های اجتماعی منجر شود.
اما در سال‌های اخیر، نشانه‌هایی از تحول در برخی بخش‌های اقتصادی این استان دیده می‌شود. یکی از این حوزه‌ها، بخش صنعت است که با رشد سرمایه‌گذاری و اشتغال همراه شده است. این تغییرات، هرچند دلگرم‌کننده، پرسش‌های بسیاری را درباره پایداری و تأثیرات آن در زندگی مردم این منطقه برانگیخته است. آیا این تحولات، نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر برای استان خواهد بود؟ یا همچنان سایه مشکلات دیرینه بر سر این منطقه باقی خواهد ماند؟
سرمایه‌گذاری صنعتی در کهگیلویه و بویراحمد؛ جهش کم‌سابقه در سایه چالش‌های قدیمی
استان کهگیلویه و بویراحمد، استانی کوچک با جمعیتی محدود، در سال‌های اخیر شاهد تحولی چشمگیر در حوزه صنعت بوده است. به گفته امیر تیمور موسویان، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت این استان، سرمایه‌گذاری در بخش صنعت از ۱۶ هزار میلیارد ریال در دو سال گذشته به ۵۷۰ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است. این رشد که بخش عمده‌ای از آن به صدور پروانه بهره‌برداری پتروشیمی گچساران بازمی‌گردد، به تعبیر مدیرکل صنعت، یک «جهش صنعتی بزرگ» محسوب می‌شود.
این افزایش سرمایه‌گذاری، علاوه بر رقم کلان خود، بر شاخص‌های اشتغال نیز تأثیر گذاشته است. موسویان اعلام کرده که شمار شاغلان حوزه صنعت در استان اکنون به ۹ هزار و ۹۲۷ نفر رسیده که رشدی ۱۴ درصدی نسبت به گذشته را نشان می‌دهد. با این حال، این جهش پرسش‌هایی درباره پایداری توسعه صنعتی استان و توانایی آن برای رفع مشکلات ساختاری دیرینه به وجود می‌آورد.
پتروشیمی گچساران؛ موتور محرکه یا معمای توسعه؟
پروانه بهره‌برداری پتروشیمی گچساران، که به عنوان بزرگ‌ترین پروژه صنعتی استان شناخته می‌شود، نقش مهمی در این رشد ایفا کرده است. این پتروشیمی سالانه حدود ۳۵۰ هزار میلیارد ریال چرخش مالی دارد و موسویان بر این باور است که انتقال این منابع به بانک‌های استان می‌تواند بسیاری از مشکلات نقدینگی واحدهای صنعتی را مرتفع سازد.
اما فراتر از این پروژه عظیم، برنامه‌هایی نیز برای توسعه صنایع پایین‌دستی نفت و گاز و پتروشیمی در دست اجراست. موسویان اعلام کرده که ۵۸ پیشنهاد سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها به شهرستان‌های مختلف ارائه شده است. این برنامه‌ها، اگر به مرحله اجرا برسند، می‌توانند به افزایش اشتغال و تکمیل زنجیره ارزش صنعتی استان کمک کنند.
با این حال، مسئله‌ای که به طور مکرر در صحبت‌های موسویان مطرح شد، کمبود سهم استان از سرمایه‌گذاری‌های کلان ملی است. او اشاره کرد که هیچ‌یک از هلدینگ‌های بزرگ کشور در این استان نمایندگی ندارند و همین مسئله باعث شده که کهگیلویه و بویراحمد نتواند از فرصت‌های بزرگ صنعتی در سطح ملی بهره‌مند شود.
واحدهای صنعتی استان؛ در سایه ظرفیت‌های خالی و مشکلات تأمین مالی
علیرغم جهش در سرمایه‌گذاری، چالش‌های ساختاری در بخش صنعت استان همچنان پابرجاست. بر اساس آمارهای ارائه‌شده، از ۵۴۰ واحد صنعتی موجود در استان، ۸۰ واحد با ظرفیت کامل فعالیت نمی‌کنند. این واحدها به دلیل کمبود تسهیلات، مشکلات سرمایه در گردش و تأمین مواد اولیه، با دشواری‌هایی جدی روبرو هستند.
موسویان همچنین به ناترازی منابع و مصارف بانک‌های استان اشاره کرد که به مانعی برای پرداخت تسهیلات تبدیل شده است. او توضیح داد که واحدهای تولیدی استان در سال گذشته مجموعاً ۱۵ هزار میلیارد ریال تسهیلات درخواست کرده بودند، اما تنها ۱۷ درصد از این میزان پرداخت شد. این محدودیت‌ها، حتی با وجود وعده‌های تخصیص منابع جدید از صندوق توسعه ملی، همچنان یکی از مهم‌ترین موانع پیش‌روی صنعت استان به شمار می‌رود.
توسعه نامتوازن؛ میراث عقب‌ماندگی تاریخی
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد در بخشی از صحبت‌های خود به عقب‌ماندگی تاریخی این استان اشاره کرد. او تصریح کرد که کهگیلویه و بویراحمد در سایه توسعه نامتوازن در دهه‌های گذشته، همچنان با چالش‌هایی اساسی روبروست. به گفته او، این استان با وجود ظرفیت‌های فراوان در بخش‌های معدنی، نفت و گاز و تجارت، از سهم ناچیزی در سرمایه‌گذاری‌های ملی برخوردار بوده است.
موسویان بر این نکته تأکید کرد که اگر سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در سایر استان‌ها انجام شده، در کهگیلویه و بویراحمد نیز اجرا می‌شد، می‌توانست به رفع بسیاری از مشکلات کمک کند. اما در حال حاضر، ساختار نامتوازن توسعه در کشور باعث شده که این استان نتواند از فرصت‌های برابر برخوردار شود.
گام‌های آینده؛ از تأمین ارز تا برنامه‌های حمایتی
یکی از دستاوردهای مهم که موسویان به آن اشاره کرد، تخصیص ۶۳ میلیون دلار ارز به ۱۴ واحد صنعتی استان در حوزه‌های غذایی، شیمیایی و دارویی بود. او این اقدام را «بی‌سابقه» توصیف کرد و بر اهمیت ادامه این روند برای تقویت بخش صنعت تأکید کرد.
همچنین یدالله رحمانی، استاندار کهگیلویه و بویراحمد وعده داده که ۱۵ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بخش صنعت استان اختصاص یابد. موسویان معتقد است که تحقق این وعده می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش چالش‌های مالی واحدهای تولیدی داشته باشد.
تحلیل نهایی؛ آیا جهش سرمایه‌گذاری کافی است؟
در حالی که آمارهای ارائه‌شده از رشد چشمگیر سرمایه‌گذاری و افزایش اشتغال در بخش صنعت خبر می‌دهند، اما واقعیت‌های موجود در ساختار اقتصادی استان کهگیلویه و بویراحمد، چالش‌های جدی را برجسته می‌کنند. کمبود تسهیلات، ناترازی بانک‌ها، و توسعه نامتوازن از جمله موانعی هستند که ممکن است تحقق کامل این جهش را با مشکل مواجه سازند.
پرسش اصلی این است که آیا برنامه‌هایی که برای توسعه صنایع پایین‌دستی، تأمین ارز و جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان طراحی شده، می‌توانند شکاف تاریخی توسعه را پر کنند یا اینکه استان همچنان در مشکلات گذشته باقی خواهد ماند؟ آینده توسعه صنعتی کهگیلویه و بویراحمد، بیش از هر چیز به مدیریت هوشمندانه منابع و توجه ملی به ظرفیت‌های این منطقه بستگی دارد.
کارشناسان اقتصادی و صنعتی نظرات مختلفی درباره توسعه صنعتی کهگیلویه و بویراحمد دارند. در حالی که برخی از رشد سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال به عنوان نشانه‌های مثبت یاد می‌کنند، دیگران نگران پایداری این تحولات و چالش‌هایی هستند که ممکن است بر روند توسعه اثر بگذارد.
یکی از نگرانی‌های اصلی کارشناسان، مدیریت منابع است. آنها معتقدند که بدون برنامه‌ریزی دقیق و استفاده بهینه از منابع، سرمایه‌گذاری‌های کلان نمی‌تواند منجر به توسعه پایدار شود. همچنین، مشکلات زیرساختی از جمله شبکه‌های حمل‌ونقل و تأمین انرژی، به‌عنوان موانعی برای رشد پایدار صنعتی در استان مطرح است.
چالش ناترازی منابع بانکی نیز از دیگر مسائل مهمی است که کارشناسان به آن اشاره دارند. به‌طور خاص، مشکلات در نظام بانکی استان باعث شده که تسهیلات لازم به‌موقع به واحدهای تولیدی تخصیص نیابد، که می‌تواند سرعت توسعه را کاهش دهد.
در مقابل، کارشناسان صنعت بر پتانسیل بالای پتروشیمی گچساران تأکید دارند و آن را فرصتی بزرگ برای رشد استان می‌دانند، مشروط به اینکه صنایع پایین‌دستی نیز به‌طور جدی توسعه یابند. اما برخی دیگر هشدار می‌دهند که سرمایه‌گذاری‌های صنعتی ممکن است به‌طور نامتوازن و تنها در بخش‌های خاصی از صنعت متمرکز شود، که این موضوع می‌تواند باعث تشدید شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی در استان گردد.