به گزارش تابناک، برخی از این ترفندهای مرسوم عبارتند از:
استفاده از عناوین جنجالی یا Clickbait:
عناوینی که بسیار جذاب و اغوا کننده هستند، اما محتوای اصلی خبر با آن همخوانی ندارد، تنها برای جلب کلیکها استفاده میشوند. مثال: "این عکس شما را شوکه خواهد کرد!" اما عکس مربوط به یک رویداد معمولی است.
جهتدهی به خبر (Framing):
انتخاب زاویهای خاص از داستان و نادیده گرفتن زوایای دیگر برای تحت تأثیر قرار دادن نظر مخاطب.مثال:در گزارشهای مربوط به تظاهرات، تمرکز روی خشونتهای احتمالی و نادیده گرفتن پیام اصلی تظاهرات.
استفاده از شاهدان دروغین یا مشکوک:
استفاده از منابع ناشناس یا ایجاد شاهدانی که واقعیت ندارند برای تأیید داستانها.مثال: در طول جنگ عراق، برخی رسانهها از شاهدان ناشناس استفاده کردند که بعدا مشخص شد وجود خارجی ندارند یا اطلاعاتشان نادرست بود.
منیپولیشن تصویری (Photo Manipulation):
تغییر یا برش تصاویر به گونهای که معنای آنها تغییر کند یا احساسات مخاطب را به شکلی خاص تحریک کند.
سکسیزه کردن اخبار (Sensationalism):
بزرگنمایی وقایع یا ایجاد جنجال در اطراف یک موضوع برای جلب توجه بیشتر.مثال: گزارشهای تلویزیونی درباره یک حادثه کوچک ترافیکی که چندین ساعت پوشش داده میشود، در حالی که به موضوعات مهمتر کمتر پرداخته میشود.
استفاده از آمار و ارقام به شکل گمراهکننده:
انتخاب یا تفسیر آمار به گونهای که با واقعیت مطابقت نداشته باشد یا نتیجهگیریهای غلطی را القا کند.مثال: گزارشی که ادعا میکند "۹۰ درصد جوانان بیکار هستند"، در حالی که درصد واقعی بیکاری در میان جوانان بسیار پایینتر است و این آمار شامل جوانان در حال تحصیل نبوده است.
دستکاری در ترتیب وقایع (Chronological Manipulation):
تغییر در ترتیب زمانی رویدادها برای ایجاد یک روایت خاص که با منافع رسانهای یا سیاسی همراستا باشد.مثلا گزارشهایی که ترتیب وقایع قبل و بعد از یک حمله تروریستی را معکوس نشان میدهند تا داستانی متفاوت از واقعیت را روایت کنند.
ترویج اخبار جعلی (Fake News):
انتشار اخبار نادرست یا اطلاعات بدون تأیید به منظور دستکاری افکار عمومی.مثال: در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، اخبار جعلی مانند "پاپ فرانسیس ترامپ را تأیید کرد"، که هرگز اتفاق نیفتاده بود، به طور گسترده پخش شد.
استفاده از تکنیک "پیوست رسانهای":
تلاش برای آماده کردن ذهن مخاطب برای پذیرش رفتارها یا سیاستهای خاص با انتشار محتواهای پیشزمینهای.
بازی با احساسات (Emotional Manipulation):
استفاده از داستانهای احساسی، تصاویر یا گزارشهایی که به شکلی جزئینگرانه بر احساسات مخاطب تأثیر میگذارد بدون توجه به واقعیتهای گستردهتر.مثال: گزارش یک روزنامه درباره یک کودک بیمار که از بیمارستان اخراج میشود، بدون ارائه اطلاعات کامل مبنی بر اینکه والدین کودک به دلایل قانونی حضور نداشتهاند.
انتخاب گزینشی در پوشش خبری (Selective Reporting):
پوشش دادن تنها بخشی از یک داستان که به نفع یک دیدگاه خاص است یا نادیده گرفتن اخباری که مغایر با منافع یا ایدئولوژیهای رسانه باشد.این ترفندها میتوانند منجر به فریب افکار عمومی و ایجاد نوعی از بیاعتمادی به رسانهها شوند. برای مقابله با این مشکل، سواد رسانهای و تفکر انتقادی در مصرف اخبار بسیار حیاتی است.مثال: پوشش خبری یک رسانه در طول یک مناظره سیاسی که تنها به نقل قولهای منفی از یک نامزد میپردازد و از بیان موفقیتها یا نظرات مثبت او خودداری میکند.