به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از نیچر، در دو مطالعه تازه منتشر شدهاست، دانشمندان به کشف مهمی دست پیدا کردهاند که درک ما از نقش پوست در پاسخهای ایمنی را به طور چشمگیری تغییر میدهد. این تحقیقات نشان میدهند که پوست، برخلاف تصور گذشته که آن را به عنوان یک سد غیرفعال میشناختند، میتواند آنتیبادیهایی تولید کند که با عفونتها مبارزه میکنند. این یافتهها نه تنها در زمینه علمی اهمیت دارند، بلکه میتوانند به توسعه واکسنهای بدون سوزن و قابل استفاده روی پوست منجر شوند.
در گذشته، پوست بیشتر به عنوان یک مانع فیزیکی و غیرفعال در برابر عوامل بیماریزا شناخته میشد، اما مطالعات جدید نشان میدهند که پوست میتواند پاسخهای ایمنی فعال ایجاد کند، حتی در شرایطی که پوست سالم است و هیچ گونه عفونتی در آن وجود ندارد. دانیل کاپلان، متخصص پوست و ایمونولوژیست در دانشگاه پیتسبورگ، در این زمینه اظهار کرده است که مشاهده واکنشهای ایمنی در پوست سالم، یک پیشرفت شگفتانگیز است. او میگوید که ایده یک سیستم ایمنی نیمه مستقل در بافتهای محیطی، از جمله پوست، بسیار هیجانانگیز است.
مطالعات قبلی نشان دادهاند که پوست میتواند پاسخهای ایمنی در برابر عفونتها و پاتوژنها ایجاد کند، اما این تحقیق جدید نشان میدهد که این پاسخها حتی در برابر باکتریهای بیضرر نیز میتواند شکل بگیرند، در یکی از آزمایشها، پژوهشگران مشاهده کردند که پوست موشهای بالغی که فاقد میکروب بودند، توانستند توسط باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، یک باکتری بیضرر که به طور طبیعی روی پوست انسان یافت میشود، مستعمره شوند. این استعمار طولانیمدت باعث تولید سلولهای ایمنی خاص به نام سلولهای T شد که در تقویت ایمنی موضعی پوست مؤثر بودند.
مایکل فیشباخ، میکروبیولوژیست در دانشگاه استنفورد و یکی از نویسندگان این تحقیقات، اشاره میکند که واکنشهای ایمنی به این باکتریهای دوستدار بسیار قویتر از آنچه که در گذشت تصور میشد، هستند. در آزمایشهای انجامشده با موشها، این محققان دریافتند که باکتری S. epidermidis موجب فعال شدن سلولهای B، که برای تولید آنتیبادیها ضروری هستند، میشود. سپس پوست موشها توانست آنتیبادیهایی تولید کند که علیه S. epidermidis بودند و این آنتیبادیها حتی پس از ۲۰۰ روز همچنان در بدن ماندگار است.
یکی از نتایج مهم این تحقیق این است که پوست میتواند بهطور خودکار پاسخهای ایمنی را در برابر پاتوژنها تولید کند. این یافتهها میتوانند به توسعه واکسنهای جدید بدون سوزن منجر شوند. در مطالعه دوم، تیم فیشباخ با مهندسی S. epidermidis برای نمایش پروتئینهای خارجی، مانند بخشی از سم کزاز، موفق شدند که واکنشهای ایمنی مشابه واکسنهای معمولی را در بدن موشها ایجاد کنند. این واکنشها توانستند موشها را در برابر دوز کشندهای از سم محافظت کنند.
این نوع واکسنهای مبتنی بر پوست دارای مزایای متعددی هستند. نخست، این واکسنها میتوانند بهراحتی و بدون نیاز به تزریق و تحت نظارت پزشک، روی پوست اعمال شوند. این امر به ویژه در مناطق تحت خدمات بهداشتی کم، یک تحول بزرگ بهشمار میرود. همچنین، چنین واکسنهایی ارزانتر و بهراحتی قابل توزیع خواهند بود، چرا که نیازی به تجهیزات ویژه یا پرسنل پزشکی ندارند.
با وجود پتانسیلهای زیاد، چالشهای زیادی در مسیر استفاده از این فناوری وجود دارد. یکی از چالشها این است که هنوز مشخص نیست که آیا واکنش ایمنی تولید شده توسط پوست در برابر S. epidermidis در انسانها به اندازه موشها قوی است یا خیر. علاوه بر این، برای بهکارگیری این رویکرد در انسانها، تحقیقات بیشتری لازم است تا ایمنی و اثربخشی آن به طور کامل بررسی شود.
یافتههای این دو مطالعه میتوانند تغییرات عمدهای در زمینه توسعه واکسنها و درمانها ایجاد کنند، بهویژه با توجه به پتانسیل استفاده از پوست بهعنوان یک مرجع برای تولید آنتیبادیها، میتوان امیدوار بود که روزی واکسنهایی بدون نیاز به تزریق و بهراحتی قابل دسترسی در دسترس عموم قرار گیرند. این تحقیقات میتوانند پایهگذار راههای جدیدی برای مبارزه با بیماریها و بهبود روشهای درمانی در آینده باشند، اگرچه این فناوری به زمان و تحقیق بیشتری نیاز دارد، اما پتانسیل آن برای تغییر چشمانداز واکسیناسیون و درمانهای ایمنی بهطورکامل واضح است.