شناسهٔ خبر: 70274525 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: باشگاه خبرنگاران جوان | لینک خبر

نگاهی به قطب سینمای جهان عرب از تاسیس تا امروز

سینمای سوریه یکی از اولین جنبش‌های سینمایی در منطقه عربی بود به طوری که اولین تلاش‌ها برای تولید فیلم در سوریه در آغاز قرن بیستم در شهر حلب آغاز شد.

صاحب‌خبر -

باشگاه خبرنگاران جوان؛ رضا زارع سینمای سوریه یکی از اولین جنبش­‌های سینمایی در منطقه عربی بود به طوری که اولین تلاش­‌ها برای تولید فیلم در سوریه در آغاز قرن بیستم یعنی در سال ۱۹۰۸ در شهر حلب با اجرای نمایش­‌های سینمایی گروه­‌هایی از اروپاییان که از ترکیه آمده بودند 

همچنین صحبت‌های زیادی از اولین نمایش سینمایی در سوریه از نحوه چگونگی آغاز آن شنیده می‌شود ولی به طور کلی شخصی صاحب کافه­‌ای در میدان المرجه در مرکز دمشق به نام «حبیب شماس» در سال ۱۹۱۲ تصاویر متحرکی را از طریق یک دستگاه دستی و نوری که توسط یک لامپ و با گاز استیلن روشن می‌شد نشان داد که زین پس این تصاویر اولین نمایش سینمایی در دمشق معرفی شد.

در سال ۱۹۱۲ نیز نخستین سینما در حلب که مانند تبریز ایران جزء شهر اولین­‌ها در فرهنگ وصنعت مدرن است، راه‌اندازی شد. در سال ۱۹۱۶ میلادی، حاکم عثمانی سوریه، «جمال پاشا» (معروف به السفاح)، اولین سینما را در دمشق در خیابان صالحیه که آن را «جناق قلعه» نامیدند، به یاد نبرد معروفی که عثمانی‌ها در آن، نیرو‌های انگلیسی و فرانسوی را در جنگ جهانی اول، شکست دادند تاسیس کرد

همچنین در سال ۱۹۲۷ نیز اولین فیلم سینمایی صامت سوریه یعنی «مدافع بی گناه» تولید شد و پس از آن، «زیر آسمان دمشق» (۱۹۳۳). «آواز دل» اولین فیلم ناطق عربی سوریه بود و پس از آن، «نور و تاریکی» (۱۹۴۷) با بازی «رفیق شکری» خواننده، «إیفیت فغالی»، «شامل مرعی»، «انور البابا» در نقش «ام کامل» و «حکمت محسن» (ابورشدی). سومین فیلم ناطق در حلب با نام «عابر سبیل» (۱۹۵۰) تولید شد.

همچنین به طور کلی بیش از ۴۰ فیلم مطرح ساخت سوریه ۱۹۷۲ تا ۲۰۲۱ ساخته شده است.

اولین جشنواره فیلم دمشق

اولین جشنواره فیلم در دمشق که اولین جشنواره فیلم دنیای عرب هم بود، در سال ۱۹۵۶ با نام «اولین جشنواره مهرجان فیلم سوریه» و همزمان با «نمایشگاه بین المللی دمشق» برگزار شد، هنر سوریه در آیینه تاریخ و تمدن بازمانده بر پیکر این سرزمین، کاملاً هویدا و فارغ از بیان است؛ هنری که متأثر از اشغالگری­‌های پیاپی بوده و مجموعه ­ای از هنر تمدن‌های بزرگ جهان باستان است.

یکی از جشنواره‌های فیلم آسیا است که در دمشق پایتخت سوریه برگزار می‌شود. این جشنواره که به میزبانی دولت سوریه برگزار می‌شود در سال ۱۹۷۹ توسط محمد شاهین کارگردان سوری بنیان گذاشته شد. 

جشنواره دمشق به همراه جشنواره‌های قاهره،  مراکش،  کارتاژ و دبی یکی از پنج جشنواره سینمایی مهم جهان عرب شناخته می‌شود، همچنین در حال حاضر جشنواره فیلم دمشق  از سال ۲۰۱۱ و پس از آشفتگی امنیتی در سوریه، برگزاری این جشنواره، به حالت تعلیق درآمده است و این جشنواره هم با اتفاقات سقوط دولت بشار اسد به انزوا خواهد رفت

نهضت هنری مدرن سوریه را در اوایل قرن بیستم، چند هنرمند پیشگام که در دمشق و حلب و بعداً در حمص و حماه به وجود آوردند. در دمشق آغاز این حرکت جدید به نام «توفیق طارق» (۱۸۷۵-۱۹۴۰) مهندس، دکوراتور، کاریکاتوریست و عکاس بود که پس از اتمام تحصیلات خود در فرانسه در سال ۱۹۰۱، در آتلیه خود مشغول به کار شد و در ۱۹۳۰، «نادی الفنون الجمیلة» (باشگاه هنر‌های زیبا) را در بازار «ساروجة»، نزدیک میدان «یوسف العظمة»، تأسیس کرد که در حوزه نقاشی، موسیقی، بازیگری و عکاسی فعالیت می‌کرد.

علی رغم تحول گسترده در زمینه صنعت در سوریه و جنگ و تجاوز، اما صنایع دستی یکی از ارکان اصلی زندگی شهروندان دمشقی است که به آن خو گرفته‌اند، زیرا این صنایع بخشی از فرهنگ و میراث سوریه است و از اهمیت زیادی برخوردار است که این امر نشان دهنده پایبندی شهروندان سوری به رسوم و سنتشان است که از پدران و اجداد خود به ارث برده‌اند بازار "تکیه سلیمانیه" یکی از برجسته‌ترین اماکن ارائه صنایع دستی به مشتریان در دمشق پایتخت سوریه است.

 این بازار مقصد روزانه بسیاری از کسانی است که خرید این سوغاتی‌ها را بر خرید محصولات صنعتی ترجیح می‌دهند، زیرا صنایع دستی علاوه بر دقت در ساخت و ظرافتشان نماد اصالت و پایبندی به رسوم و سنت‌های عربی و اسلامی است.

ادبیات فارسی در قلعه باستانی پیش از سقوط حلب

امروزه یکی از دغدغه‌های جهانی در پس هر جنگ، از دست رفتن میراث تاریخی است که حق تمام مردم جهان است. با تصرف حلب و سقوط سوریه توسط گروه‌های تروریستی و فتح قلعه حلب، بیم آن وجود دارد که این میراث جهانی، متحمل آسیب‌های بیشتر از آنچه تا کنون پیش آمده بشود.

سوریه به کمک ادبیات عربی برای قرن‌ها، و نویسندگان سوریه نقش بسیار مهمی در بازی النهضه یا احیای ادبی و فرهنگی اعراب در قرن ۱۹ داشته‌است. نویسندگان برجسته معاصر سوریه، از جمله، آدونیس، محمد مگوت، حیدر حیدر، غادا السمان، نزار قببانی و زکریا تامر را شامل می‌شوند.

حالا که حلب سقوط کرده و تروریست‌های تحریر الشام با سابقه تخریب شهرهای باستانی نمرود، نینوا، هترا و پالمیرا، قلعه تاریخی حلب را هم تسخیر کرده‌اند، نگرانی‌ها بابت حفظ «قلعه حلب» که ثبت جهانی یونسکو شده است، بیشتر خواهد شد.

شعر از منظر سوریه

سوریه همواره یکی از مراکز نوآوری شعر عربی بوده و دارای یک افتخار شعر شفاهی و نوشتاری است. این کشور بیشتر از همه در ژانر‌های کلاسیک و سنتی عربی با تأثیرپذیری از تأثیرات عاشقانه فرانسوی که در زمان تحت سلطه فرانسه به این کشور آورده شده، به شعر عربی کمک کرده‌است.

سبقه موسیقی در سوریه

قدیمی­‌ترین نت موسیقی جهان در اوگاریتِ سوریه باستان، یافته شده است. یافته‌های باستان‌شناسی و داده‌های علمی نشان می‌دهد که سوریه ایستگاهی برجسته در توسعه موسیقی و گسترش جهانی آن است. در خاک سوریه قدیمی‌ترین صحنه یک گروه موسیقی در معبد «ایشتار» در پادشاهی «ماری» در حدود ۵۵۰۰ سال پیش از میلاد در جنوب دیرالزور کشف شد. آثار این پادشاهی نشان می‌دهد که آلات موسیقی، زهی، کوبه‌ای و بادی را می‌شناختند که مهم­‌ترین آن‌ها «چنگ» بود

پایتخت سوریه، دمشق، از دیرباز یکی از مراکز نوآوری فرهنگی و هنری جهان عرب به ویژه در زمینه موسیقی کلاسیک عرب بوده‌است. سوریه همچنین چندین ستاره پان عربی مانند اسمهان، فرید الاطرش و خواننده لنا چمامیان تولید کرده‌است. شهرستان حلب برای تواشیح آن و همچنین به عنوان ستاره‌های محبوب مثل صباح فخری شناخته شده‌است،حال با سقوط دولت بشار اسد معلوم نیست دیگر چه بلاهایی بر سر فرهنگ این کشور خواهد آمد؟فرهنگی که دارای سبقه طولانی چندین ساله از دیرباز تا امروز است خواهد بود به طوری که از دست رفتن حکومت هر کشور یعنی پایان فرهنگ ان در تمامی زمینه ها.