به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، در تحولات سیاسی خاورمیانه، ترکیب پیچیده‌ای از عوامل تاریخی، مذهبی و ژئوپلیتیکی بر رفتار گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی تأثیر می‌گذارد. یکی از نمونه‌های بحث‌برانگیز، حمایت برخی مخالفان بشار اسد از صدام حسین است. این پدیده نشان‌دهنده لایه‌های عمیق‌تری از درگیری‌های ایدئولوژیک و تاریخی در منطقه است که در ادامه به مهم‌ترین دلایل آن می‌پردازیم:

الف. ایدئولوژی ناسیونالیستی عربی صدام حسین

صدام حسین در دوران حکومتش، ناسیونالیسم عربی را به‌عنوان یکی از اصول اساسی سیاست‌های خود تبلیغ می‌کرد. او تلاش داشت خود را به‌عنوان قهرمان اتحاد عربی معرفی کند. مخالفان بشار اسد، به‌ویژه گروه‌های سنی، از این ایدئولوژی استقبال کرده و صدام را نمادی از مقابله با رژیم‌های مبتنی بر فرقه‌گرایی می‌دانند.

ب. تضادهای مذهبی و اجتماعی

رژیم اسد به‌عنوان حکومتی با اکثریت علوی در کشوری سنی‌نشین، همواره با انتقادات و مخالفت‌هایی از سوی جامعه سنی روبه‌رو بوده است. صدام حسین که خود را رهبر جوامع سنی معرفی می‌کرد، برای بسیاری از مخالفان اسد، یک ضدقهرمان مذهبی در برابر نفوذ شیعه و سیاست‌های ایران بوده است.

ج. حمایت تاریخی صدام از مخالفان خاندان اسد

در دهه 1980، زمانی که عراق درگیر جنگ با ایران بود، صدام حسین از گروه‌های مخالف حافظ اسد (پدر بشار اسد) حمایت می‌کرد. از جمله این گروه‌ها، می‌توان به اخوان‌المسلمین سوریه اشاره کرد که در آن زمان یکی از مهم‌ترین مخالفان حکومت سوریه بود. این پیشینه تاریخی، تصویر عراقِ دوران صدام را به‌عنوان متحدی برای مخالفان امروز بشار اسد تقویت کرده است.

د. مواضع ضدایرانی صدام حسین

یکی از مهم‌ترین دلایل حمایت برخی از مخالفان اسد از صدام، مواضع قاطع او علیه نفوذ ایران در منطقه است. صدام در جنگ ایران و عراق خود را مدافع جهان عرب در برابر توسعه‌طلبی ایران معرفی می‌کرد. مخالفان اسد نیز که به روابط نزدیک او با ایران اعتراض دارند، صدام را نماد مقاومت در برابر این نفوذ می‌دانند.

ه. میراث و تبلیغات سیاسی صدام در جهان عرب

پس از سرنگونی صدام در سال 2003، بسیاری از هواداران او تلاش کردند تصویری اسطوره‌ای از وی به‌عنوان قهرمان ناسیونالیسم عربی و مبارز در برابر دخالت‌های خارجی ارائه دهند. این تبلیغات به‌ویژه در میان مخالفان اسد که به دنبال نمادی برای مقاومت در برابر رژیم دمشق هستند، مورد استقبال قرار گرفته است.

و. جستجوی نمادهای تاریخی برای تقویت هویت مخالفان

مخالفان اسد که از نبود رهبری قدرتمند در میان خود رنج می‌برند، گاهی به شخصیت‌های تاریخی نظیر صدام حسین روی می‌آورند تا از آن‌ها به‌عنوان نماد مبارزه استفاده کنند. دشمنی دیرینه صدام با خاندان اسد، او را به گزینه‌ای جذاب برای این هدف تبدیل کرده است.

نتیجه‌گیری

حمایت برخی از مخالفان بشار اسد از صدام حسین، بیشتر از آنکه ناشی از شرایط سیاسی کنونی باشد، ریشه در تاریخ پیچیده منطقه و تقابل‌های ایدئولوژیک دارد. این حمایت، نشان‌دهنده تناقضات عمیق مذهبی و سیاسی در خاورمیانه است و بازتابی از تلاش گروه‌ها برای بازتعریف هویت خود در برابر رژیم‌های حاکم به‌شمار می‌رود.