نورنیوز-گروه اقتصادی: اعمال خاموشی ها از ماه قبل آغاز شده بود اما بعد از یکی دو هفته متوقف شد. حالا اما با ورود موج جدید سرما، از روزگذشته خاموشی برنامه ریزی شده دوباره برگشت.
با هم نگاهی داریم به واکنش مطبوعات کشور به این موضوع.
***مردم پاسوز پرمصرف‌ها
همشهری نوشت: خاموشی برنامه‌ریزی شده برق خانگی آغاز شده و ضمن هشدار نسبت به پایین بودن ذخایر سوخت نیروگاهی، مازوت‌سوزی برای تأمین برق نیز دوباره به جریان افتاده است.
بعد از اعلام چند هفته پیش وزارت نیرو مبنی بر اتمام قطع برق بخش خانگی، از اواخر هفته گذشته بار دیگر شهروندان شاهد قطع برق بودند و در سایه این اتفاق باید قطعی آب و بلااستفاده بودن گاز را نیز تاب می‌آوردند.
شرکت توانیر در اطلاعیه مدیریت انرژی در دوره سرد سال اعلام کرد که مصرف گاز و برق در شرایط هشدار است و رئیس‌جمهوری نیز در ویدئویی که در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود، از مردم خواسته است با کاهش 2درجه‌ای دمای محیط، به تأمین و توزیع پایدار برق کمک کنند.
کارشناسان می‌گویند یک راهکار اساسی برای کنترل مصرف بی‌رویه برق، برخورد قاطع با پرمصرف‌هاست. با اینکه دولت از ابتدای پاییز، قیمت تعرفه برق را 38درصد افزایش داده، اما پرمصرف‌ها که از اقشار مرفه جامعه هستند، همچنان به مصرف بی‌رویه برق ادامه می‌دهند؛ چراکه هنوز هم ارقام قبض برق برای آنها حائز اهمیت نیست؛ بنابراین راهکار قیمتی برای برخورد با پرمصرف‌ها جواب نمی‌دهد و باید وزارت نیرو با تعیین سقف استاندارد مصرف برق برای مشترکان خانگی، اقشاری را که بیش از این سقف مصرف می‌کنند، با قطع برق تنبیه کند.
در شرایطی که افت فشار گاز در 3استان شمالی کشور طی روزهای اخیر رقم خورده و قطعی‌های برق خانگی آغاز شده است، شرکت ملی گاز اقدام به قطع گاز بیش از ۵۳هزار باغ‌ویلای پرمصرف کرده و همزمان شرکت توانیر هم از آغاز رصد و قطع برق باغ‌ویلاها و سکونتگاه‌های غیررسمی پرمصرف خبر داده است. در استان مازندران خبرها حاکی از این است که قطع گاز ویلاهای خالی در دستور کار قرار گرفته است.
در شرایطی که رئیس‌جمهوری و وزارت نیرو به‌دلیل کمبود سوخت در نیروگاه‌ها از مردم درخواست کرده‌اند مصرف برق و گاز خود را مدیریت کنند، کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: تحویل سوخت مایع نفت‌گاز و نفت‌کوره به نیروگاه‌ها در سال‌جاری، ۴ میلیارد لیتر افزایش داشته و درمجموع سوخت تحویلی ۴۲ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. در آذرماه میانگین تحویل نفت‌گاز به نیروگاه‌ها 45میلیون لیتر در روز بوده است.
پا را از روی گاز برداریم
روزنامه قدس نوشت: از قدیم گفته‌اند؛ یک سوزن به خودت بزن، یک جوالدوز به دیگران. این مفهوم به معنای آن است که اگر می‌خواهی چیزی را به کسی گوشزد کنی نخست نگاه کن ببین خودت آن را انجام داده و به آن پایبند هستی، سپس مردم را به آن سفارش کند.
حالا این جمله را داشته باشید؛ «اتاق من از این نمایشگاه سردتر است، نمایشگاه که نباید این همه گرم باشد، بعد پول می‌خواهید برای انرژی. کمبود گاز و برق داریم، اما هوای سالن‌های نمایشگاه آن قدر گرم است که مجبور می‌شویم کاپشن را از تن در بیاوریم.». این جمله بخشی از بگومگوی رئیس جمهور با وزیر صنعت، معدن و تجارت در جریان بازدید از یک نمایشگاه است. مسعود پزشکیان روز پنجشنبه طی حضور در نمایشگاه توانمندی‌های بخش صنعت، معدن و تجارت درباره بد مصرفی انرژی در این نمایشگاه این چنین به سید محمد اتابک تذکر داد. پزشکیان همچنین پس از بازدید از نمایشگاه، گفت: یکی از اولویت‌های دولت، تلاش برای رفع ناترازی‌های حوزه انرژی با حضور دانشگاهیان و متخصصان است. سه برابر میانگین دنیا، گاز و برق مصرف می‌کنیم این در حالی است که برای صنایع، کمبود گاز و برق داریم.
تذکر بجای رئیس جمهور به یکی از وزرا در باره مصرف برق در حالی است که پزشکیان پیشتر هم هنگام حضور در کمپ تیم‌های ملی به علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی درباره نحوه مصرف انرژی تذکر داد.
پیش بینی کاهش شدید دمای کشور طی روزهای آینده ضرورت‌ها درباره همکاری تک تک شهروندان برای گذر از ناترازی موجود در حوزه انرژی و پایداری شبکه را ایجاب کرده است. طی روزهای گذشته هواشناسی سرما و یخبندان را برای اقصی نقاط کشور اعلام کرده است؛ به طوری که آن را به شدیدترین یخبندان‌های چند سال اخیر تشبیه کرده‌اند. پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که با این کاهش دما باید در انتظار یخبندانی با شدت منفی ۸ درجه سانتیگراد در بخش وسیعی از نیمه غربی شمالی کشور باشیم که در همین راستا نیز تقریباً ۸۰ درصد نواحی کشور دمای زیر صفر درجه را تجربه می‌کنند.
این وضعیت یادآور زمستان سال ۱۴۰۱ است که سرمای فراگیر خطه شمالی کشور را با کسری گاز مواجه کرد. بر اساس گفته مسئولان امسال ناترازی گاز به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب رسیده است که با کاهش ۸ درجه‌ای دما احتمال می‌رود مصرف گاز بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون متر مکعب تنها در بخش خانگی باشد، میزان مصرفی که رکورددار مصرف گاز در سال‌های اخیر است. روز گذشته هم مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان آماری، گفت: میانگین مصرف گاز در سال جاری را ۳۷۱ میلیون مترمکعب در نظر گرفته بودیم در صورتی که در آبان ماه به عدد ۴۱۷ میلیون مترمکعب رسید. سعید توکلی با اشاره به پیش‌بینی هواشناسی گفت: اگر در محیطی که زندگی می‌کنیم، تنها دودرجه سانتیگراد کاهش دما داشته باشیم نزدیک به ۵۰ میلیون مترمکعب به شبکه گاز کشور کمک می‌کنیم که این مقدار معادل دو فاز پارس جنوبی است.
طبق گفته مسلم رحمانی مدیر مرکز راهبری شبکه گازرسانی کشور با توجه به شرایط فعلی باید اقداماتی برای پایداری شبکه گازرسانی انجام می‌گرفت که در همین رابطه برق نزدیک به ۵۳ هزار مشترک در باغ‌ویلاها قطع شده است. همچنین فقط در استان البرز بیش از ۲۰ هزار مشترکی که استخر و باغ‌ویلا داشته‌اند شناسایی و گاز نزدیک به ۴ هزار مورد آنها قطع شده است. با این حال با توجه به اینکه نه تنها در خطه شمالی بلکه در اقصی نقاط کشور شاهد کاهش محسوس دما خواهیم بود، برای پایداری شبکه برق و گاز در زمان کنونی نیازمند عزمی ملی و همراهی مردم هستیم تا بتوانیم روزهای سرد سال را پشت سر بگذاریم.
بی‌برقی برگشت
روزنامه هم میهن هم نوشت: با آنکه فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت به صراحت اعلام کرده بود که «دولت علاوه بر اینکه با کمبود سوخت از جمله مازوت روبه‌روست، به مشکل آلودگی هوا نیز توجه می‌کند و برای حفظ سلامت مردم مازوت‌سوزی را کاهش داده است.» اما این روزها مردم هم در آلودگی هوا می‌میرند، هم با بی‌برقی و حتی بی‌آبی (به دلیل مجهز بودن مجتمع‌ها و برج‌ها به پمپ آب) دست به گریبانند. نماینده اراک نیز به صراحت اعلام کرده که مازوت‌سوزی انجام می‌شود. حالا پایتخت ایران چند روزی است که بالاخره روی سکوی اول ایستاده و رکورد اول آلودگی هوا را به خود اختصاص داده است.
دیگر کلان‌شهرهای ایران هم شرایطی بهتر از تهران ندارند؛ آلودگی هوا که گفته می‌شود بخشی از آن به دلیل سوخت غیراستاندارد خودروهاست. اما فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم با رد این گمانه در صفحه ایکس خود نوشت: «وضعیت آلودگی هوا به اندازه کافی نگران‌کننده است؛ خبرهای منتشر شده در مورد بی‌کیفیت بودن بنزین‌های مصرفی در کشور نگرانی ایجاد کرد. ریاست محترم سازمان محیط‌زیست پیگیری شدیدی بر مسئله کیفیت بنزین تولیدی دارد.
آنطور که پیشتر هم نوشتیم قانون هوای پاک هم تنها روی کاغذ مانده و از سال 96 تاکنون دولت و دستگاه‌های دخیل در آن اهمیتی به آن نداده‌اند.چرا که گزارش‌های قوه‌قضائیه مبنی بر این است که هیچ اعتباری در بودجه برای قانون هوای پاک در نظر گرفته نشده است. برقی‌سازی خودروها هم با وجود ناترازی انرژی به‌ویژه در برق به نوعی منتفی است چراکه توان تامین برق خودروها در کشور وجود ندارد. در حقیقت آلودگی هوا و ناترازی‌ها به هم گره خورده‌اند.
مقصر این ناترازی‌ها کیست؟ علی قلهکی، خبرنگار اصولگرا ریشه این ناترازی‌ها را در دولت قبل و ناکاربلدی وزیر دانسته و روند رسیدن به این روزها را اینگونه توصیف کرد: «1) بنا بر اشتباهِ مُحرزِ وزیر سابق نیرو، در تابستان گازوئیل سوزانده شد و ذخیره استراتژیک گازوئیل کاهش شدید پیدا کرد. 2) رئیس دولت بدون بررسیِ عمیق ناگهان گفت که در سه استان مازوت‌سوزی متوقف می‌شود.
۳. مازوت سوزی در سه استان متوقف شد ولی روندِ آلودگی، کاهش اساسی پیدا نکرد!
۴. درخواستِ افکار عمومی در استان‌های آلوده دیگر این شده بود که مازوت نسوزانیم و گازوئیل بسوزانیم!
۵. رکوردِ مصرف ۵۶ میلیون لیتر گازوئیل در روز شکسته شد و تنها ۸ روز ذخیره گازوئیل داشتیم!
۶. در یک شورای بالادستی تصمیم بر این شد که مجدد مازوت بسوزانیم! پی‌نوشت: در این چرخه‌یِ فاجعه‌بار و خسارتِ محضِ تولیدِ برق با مازوت و گازوئیل، نه کسی محاکمه شد و نه مسئولی دادگاهی!»
حالا که وزیر سابق صمت و وزیر کنونی نیرو لب از لب باز نمی‌کند و توضیحی به مردم نمی‌دهد، جرقه از بین رفتن اعتماد نیم‌بند جامعه به دولت زده شد. یکی از وعده‌های مسعود پزشکیان در انتخابات و حتی پس از رسیدن به ریاست‌جمهوری این بود که همه موضوعات را با مردم به صورت شفاف و علنی مطرح می‌کند. حالا او با کمبود انرژی و ناترازی‌ها در این حوزه روبه‌روست. این موضوع را در جلسه غیرعلنی به نمایندگان مجلس با آمار و ارقام توضیح داد. او بر سر وعده خود ماند و پشت قاب تلویزیون موضوعات را به صورت کلی با مردم در میان گذاشت.
اما از آنجایی مشکل شروع شد که دولت خلف وعده کرد. دولت ابتدا موضوع ناترازی انرژی، کمبود سوخت و مازوت را با مردم در میان گذاشت و از جامعه خواست که با او همراهی کنند. به همین سبب ساعت قطعی برق را در یک هفته منتشر کرد و مردم با وجود اعتراضی که داشتند و با نارضایتی، به قطعی برق تن دادند و همراهی کردند. پس از آن اعلام شد که فعلاً برق قطع نمی‌شود. اما قطعی برق منازل بدون اطلاع قبلی باز هم از سر گرفته شد.
علی‌آبادی، وزیر نیرو 20 آذر و در مراسم افتتاحیه معاملات «گواهی صرفه‌جویی برق»، گفت: «باید کاری کنیم تا مردم از صرفه‌جویی در مصرف برق، منفعت اقتصادی ببرند. راندمان متوسط شبکه برق در کشورمان حدود ۴۰ درصد است، یعنی ۶۰ درصد انرژی را تلف می‌کنیم. این در حالی است که از آن ۴۰ درصد، درصد قابل توجهی هم در خطوط انتقال، توزیع و در منزل تلف می‌شود و در نهایت مقدار ناچیزی می‌ماند.»
او برای رسیدن به شرایط مطلوب چند راه‌حل مطرح کرده و افزود: «یک راه این است که در انتهای زنجیره مصرف، با افزایش قیمت‌ها در قبوض برق، کاری کنیم تا همه بترسند از اینکه بخواهند برق را مصرف کنند. راه‌حل بعدی این است که وسایلی نظیر کولر با راندمان بسیار بالاتر بسازیم، اما در ایران وقتی قیمت برق در این حد باشد، چه کسی برای این کولر هزینه می‌کند؟ راه دیگر این است که کاری کنیم تا اشخاصی که صرفه‌جویی می‌کنند، گواهی صرفه‌جویی برق دریافت کنند؛ بنابراین باید کاری کنیم تا مردم هم از صرفه‌جویی برق، منفعت ببرند. این هدف مهمی است که در شرایط بسیار بد ناترازی انرژی باید اولویت باشد. از مردم درخواست می‌کنم با مدیریت مصرف برق و گاز، کمک کنند تا بتوانیم از زمستان سخت به‌خوبی گذر کنیم.» وی تاکید کرد: «اسراف نکنید؛ چراکه خداوند اسراف‌کنندگان را دوست ندارد.»
او با اشاره به اینکه اولین سوخت نیروگاه‌های کشور گاز است، افزود: «دومین سوخت نیروگاه‌ها گازوئیل و سومین، مازوت است. اما موضوع مهم این است که اگر هر سال با کمبود گاز روبه‌رو بودیم، اینقدر نبود و می‌توانست کمبود خود را با سوخت مایه جبران کرد. اما امسال با کمبود بسیار زیاد گاز و ذخائر گازوئیل روبه‌رو بودیم.
شاید امسال گازوئیل به اندازه کافی خریداری نشد یا بخش عمده آن قاچاق شده است و ذخائر نیروگاه‌ها که معمولاً پر بود برای زمستان، امسال شاهد کاهش ذخائر بودیم و این ذخائر حدود 38 تا 40درصد بود. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شد امسال با مشکل تامین گاز روبه‌رو باشیم چراکه پروژه تولید گاز وجود نداشت. ضمن آنکه میادین گازی در فاز جنوبی افت فشار داشتند. مصرف با همان سرعت و شتاب گذشته ادامه دارد. شاید یکی از علت‌های سیاست‌های نادرست گذشته است که هم گاز را به تمام کشور فرستادیم هم برق را.»
درجه دمای محیطی اکثر ادارات و سازمان‌ها 27 درجه است و کارمندان با لباس‌های معمولی تردد دارند. همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور دستور دورکاری را داده می‌تواند دستور کاهش درجه دمای محیطی ادارات و سازمان‌ها را هم صادر کند تا دمای ادارات 20درجه شود. درجه دمای محیطی ادارات در اروپا 18 درجه است، بنابراین خوب است که درجه دمای محیطی ادارات در ایران 20 یا نهایتاً 21 درجه باشد.»
یکی دیگر از اقدامات خوبی که دولت می‌تواند انجام دهد، حمایت از مردم برای استفاده از پنل‌های خورشیدی است. وام‌های با بهره‌های بسیار نازل می‌توانند استفاده از پنل‌های خورشیدی در خانه‌ها را گسترش دهند و مردم هم از آن استقبال می‌کنند.
گسترش و برقی نمودن حمل و نقل عمومی یکی از اقدامات مناسبی است که در کاهش آلودگی تاثیر بسیاری دارد. مشجر کردن شهر و فضای سبز هم حائز اهمیت است که متاسفانه انجام نشده است. در سال 86 «قانون جامع آلودگی هوای اراک» توسط هیئت وزیران مصوب شد اما بسیاری از بندهای این قانون اجرایی نشده است. قرار بود از گونه‌های خاص گیاهی که در تمام فصول برگ دارند، استفاده شود.
***2 درجه کمتر برای ایران
روزنامه ایران نوشت: دولت برای مواجهه با ناترازی انرژی چاره‌ای جز یاری خواستن از مردمی نداشته است که خود پشتوانه رأی و مبنای قدرت دولت بوده‌اند.
از این رو بود که رئیس جمهوری در کنار همه تدابیر برای مدیریت این مسأله، مردم را هم مخاطب قرار داد و از آنان کمک خواست.
در روزهای فصل سرما حقیقت ماجرا این است که ما مردم ایران می‌توانیم با کاهش دمای منازل خود، افزایش تن‌پوش‌ها و بهبود عایق خانه‌هایمان، در برابر ناترازی‌هایی که گریبان کشورمان را گرفته است، بایستیم. «دو درجه کمتر» که رئیس جمهوری آن را عنوان کرده است، میلیون‌ها متر مکعب به میزان صرفه‌جویی در انرژی تولیدی ما خواهد افزود. ما توانسته‌ایم بخشی از این ناترازی‌ها را که منجر به استفاده از مازوت سوزی شده است، جبران کنیم. حالا که دیگر نمی‌توانیم به سوختن مازوت ادامه دهیم، باید همگان برای فردایی بهتر و برای اینکه ایران ما ایران مفیدتری باشد، صرفه‌جویی را سرلوحه کار خود قرار داده و به کمپین دو درجه کمتر بپیوندیم.
با توجه به اینکه در کشور ما مصرف سرانه انرژی بالاتر از استانداردهای جهانی است، لازم است همگی در مصرف آن صرفه‌جویی کنیم. ایران با آن که جزو کشورهای صنعتی به شمار نمی‌آید، اما در تولید گازهای گلخانه‌ای رتبه 7 جهانی را به خود اختصاص داده است.
باید دست به دست هم دهیم تا با کمبود ناترازی‌ها و آلودگی‌های ناشی از گازهای گلخانه‌ای و ذرات معلق در هوا، مبارزه کنیم. همگان باید همکاری لازم را داشته باشیم تا در مصرف انرژی آنچه را که استاندارد است رعایت کنیم و ناترازی‌ها را با همکاری مردم جبران نماییم. در راستای تحقق این هدف، هم دولت باید خود را آماده اجرایی کردن آن نشان دهد و هم خودمان باید رفتاری اتخاذ کنیم تا به حد مطلوب استفاده از انرژی دست یابیم و ناترازی‌ها را در فرصت زمانی خاص جبران کنیم.
***درخواست پزشکیان از مردم برای کاهش گرمای خانه‌ها
در این شرایط ، مسعود پزشکیان طی پیامی اعلام کرد: «آلودگی هوا و مضراتی که از نظر سلامت بر کل جامعه ما اعمال می‌کند و این موضوع که سوخت نامناسبی در اختیار داریم، ایجاب می‌کند روند گرمایش منازل و محل کارمان را تا جایی که می‌توانیم کنترل کنیم. از همه مردم عزیز کشورمان می‌خواهیم اگر بتوانند حداقل ۲ درجه، گرمایش منازل را پایین بیاورند تا ما بتوانیم ذخیره سوخت بیشتری داشته باشیم و در این سرما به همه مردم عزیز کشورمان سوخت‌رسانی کنیم. از مردم برای همکاری در این زمینه سپاسگزاریم.»
این درخواست رئیس‌جمهور به پویشی با نام «کاهش ۲ درجه‌ای دمای محیط زندگی» تبدیل شد که برخی به آن پیوستند.
نورنیوز∎