تحقیقات گسترده نشان می‌دهد که افراد با افزایش سن شادتر می‌شوند.افراد مسن از مهارت‌های مختلفی برای حفظ نگرش مثبت خود استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد که فرآیند پیری خود به شادی کمک می‌کند.

 

به گزارش انتخاب و به نقل از  psychologytoday؛  در ابتدا از رسیدن به ۸۰ سالگی هیجان‌زده بودم. به خودم می‌گفتم: «من موفق شدم! من به‌خوبی ۵۰ سالگی به نظر می‌رسم و احساس خوبی دارم! خب، شاید ۷۰ سالگی.»

اما بعد صدای زنگ‌های دوردست به گوشم رسید—مرگ، ناتوانی، از دست دادن‌ها، مشکلات حافظه. در میان موارد دیگر، دوستانم به جراحی زانو، لگن یا درمان سرطان نیاز داشتند و همه‌مان از درد و رنج شکایت داشتیم. مرگ‌هایی در خانواده اتفاق افتاد. زمین خوردن‌هایی پیش آمد. و خودم؟ شروع کردم به فکر کردن که آیا مشکلات حافظه‌ام طبیعی است یا نشانه‌ای از زوال عقل. 

 

در دوران همه‌گیری، کتابی نوشتم به نام جرقه‌های نقره‌ای که بر مبنای پژوهش‌های گسترده‌ای بود که نشان می‌داد بیشتر افراد با افزایش سن شادتر می‌شوند. زمانی که برای اولین بار درباره این پژوهش شگفت‌انگیز خواندم، مجذوب شدم، زیرا خودم هم با افزایش سن، جهش غیرمنتظره‌ای در شادی تجربه کرده بودم. در حقیقت، دهه‌های ۶۰ و ۷۰ زندگی بهترین زمان‌های زندگی من بودند. برای من، این یک افشاگری بود که تجربه‌ام نمونه‌ای از روند کلی پیری بود.

 

اما اکنون فکر می‌کردم: آیا این شادی در دهه ۸۰ زندگی هم ادامه خواهد داشت؟ احساس می‌کردم که منافق شده‌ام؛ از یک طرف شادی‌های پیری را تحسین می‌کردم و از طرف دیگر، در خفا از آینده می‌ترسیدم. یا شاید فقط خودم را می‌ترساندم؟ بالاخره چقدر می‌تواند بین ۷۹ و ۸۰ سالگی تفاوت باشد؟ آیا قربانی سن‌گرایی درونی‌شده خود شده بودم؟

 

تصمیم گرفتم دوباره به پژوهش‌های مربوط به شادی نگاهی بیندازم. آیا افراد ۸۰ ساله و بالاتر دچار افت «رضایت ذهنی» می‌شوند؟ اگر شادی‌شان ادامه دارد، چگونه این کار را انجام می‌دهند؟ و رازهای حفظ شادی در زندگی در مواجهه با این همه چالش و از دست دادن چیست؟

 

پژوهش‌های مربوط به شادی، بازبینی شده

 

جاناتان راوچ، نویسنده کتاب منحنی شادی: چرا زندگی پس از ۵۰ بهتر می‌شود، شادی را در طول زمان بررسی کرد و نشان داد که این روند به شکل یک «منحنی U» است. به‌طور کلی، سطح شادی در دهه ۲۰ زندگی بالا است و سپس به‌تدریج افت می‌کند و در میانسالی به پایین‌ترین حد خود می‌رسد و سپس در گروه سنی ۵۰-۵۵ شروع به افزایش آهسته و پیوسته می‌کند. به‌طور جالبی، منحنی U شکل یک لبخند را دارد.

 

اما شادی در سن ۸۰ سالگی چه می‌شود؟ دوباره مطالعات ذکرشده در کتاب راوچ را بررسی کردم. در یکی از آن‌ها، «دفتر آمار ملی بریتانیا» در سال ۲۰۱۴ از بیش از ۳۰۰,۰۰۰ نفر پرسید: «به‌طور کلی چقدر از زندگی‌تان رضایت دارید؟» مانند مطالعات مشابه، شادی در میانسالی کاهش می‌یافت و سپس در گروه سنی ۵۰-۵۴ شروع به افزایش می‌کرد و در ۷۰ سالگی به اوج می‌رسید. سپس «خط شادی» که من این‌گونه نامیده‌ام، شروع به کاهش آرام—به قول نویسنده «کاهش ملایم»—می‌کرد و این روند تا سنین بالای پیری (۸۰ سال و بیشتر) ادامه داشت. متأسفانه، داده‌ها برای آن مطالعه در «۸۰ سال و بیشتر» متوقف شد.

 

اما اینجا یک مطالعه دیگر وجود دارد: نتایج نظرسنجی جهانی گالوپ بین سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۱۲ که در ۱۶۰ کشور انجام شد (نمایانگر حدود ۹۹ درصد جمعیت جهان) امیدواری بیشتری ارائه می‌دهد. داده‌ها نشان داد که شادی به‌طور مداوم تا سن ۸۵ سالگی افزایش می‌یابد، جایی که داده‌ها متوقف می‌شوند. این همان چیزی بود که دنبالش بودم! علاوه بر این، طبق گزارش شادی جهانی ۲۰۲۴، افراد بالای ۶۰ سال در ایالات متحده همچنان به روند شاد خود ادامه می‌دهند و در رتبه دهم در بین کشورهای جهان قرار دارند. (نکته‌ای نگران‌کننده: شادی در میان آمریکایی‌های زیر ۳۰ سال به رتبه ۶۲ در میان ۱۴۳ کشور سقوط کرده است، اما این داستان دیگری است.)

 

بنابراین «خط شادی» همچنان به افزایش ادامه می‌دهد، حتی اگر در برخی مطالعات به کندی باشد، حتی برای کسانی که از دروازه «پیری پیشرفته» عبور کرده‌اند. در میان این همه از دست دادن‌ها، چالش‌ها و گذارها، چگونه ممکن است؟

 

شادی علیرغم همه چیز

 

در یک نظرسنجی کاملاً غیرعلمی، از هشت دوست خوب، از جمله دو نفر که اخیراً با بیماری‌های مزمن تشخیص داده شده بودند، پرسیدم که چگونه با چالش‌های اجتناب‌ناپذیر دوران پیری کنار می‌آیند. پاسخ‌های آن‌ها، به‌طور خلاصه، این‌ها بود:

• پذیرش. «من تمام روز دعای آرامش را زمزمه می‌کنم»، یکی گفت.

• لذت بردن از لحظه حال.

• لذت بردن از طبیعت، چه در بیرون از خانه و چه در داخل، ازجمله گیاهان خانگی و پرندگانی که به سراغ دانه‌ها می‌آیند.

• قدردانی.

• حمایت از خانواده و دوستان، از جمله لذت همراهی آن‌ها.

• خلاقیت.

• کمک به دیگران.

• انجام کارهایی که همیشه می‌خواستم انجام دهم اما هرگز وقتش را نداشتم.

 

این پاسخ‌ها، هرچند تصادفی، با یافته‌های پژوهشگران حوزه پیری سازگار است. پژوهش لورا کارستنسن، محقق دانشگاه استنفورد و نویسنده کتاب آینده‌ای روشن و طولانی، نشان می‌دهد که با نزدیک شدن به پایان زندگی، شروع به تمرکز بر چیزهایی می‌کنیم که بیش از همه برایمان ارزش دارند. علاوه بر این، پیری، آنچه کارستنسن آن را «اثر مثبت‌گرایی» می‌نامد به همراه دارد—تمایل به توجه بیشتر به اطلاعات و اخبار مثبت نسبت به اطلاعات و اخبار منفی. به نقل از کارستنسن، پیری «سهم خود از سختی‌ها و ناامیدی‌ها را دارد. فقط تا زمانی که مردم به آن نقطه می‌رسند، بیشتر به شیرینی‌های زندگی توجه دارند تا به تلخی‌هایش.» علاوه بر این، توانایی ما برای لذت بردن از لحظه حال «به ما کمک می‌کند به طیفی از احساسات مثبت مانند قدردانی، قدردانی از زیبایی‌ها و تاب‌آوری دسترسی پیدا کنیم»، همان‌طور که مدی دایکتولد در کتاب پیری بی‌سن می‌نویسد.

 

من از تمام تکنیک‌های ذکرشده استفاده می‌کنم و قدردانی مکانیسم مقابله‌ای همیشگی‌ام است. وقتی روز سخت می‌شود و ذهنم به کلافی از احساسات منفی تبدیل می‌شود، به خودم یادآوری می‌کنم که چه چیزهای خوبی در زندگی دارم، ازجمله نکات اساسی: من زنده‌ام، نسبتاً سالم هستم، غذایی روی میز و سقفی بالای سر دارم و در میان خانواده و دوستان احاطه شده‌ام. دانستن اینکه پس از ۸۰ سالگی هم امید و شادی وجود دارد و اینکه فرآیند پیری خود می‌تواند هر دو را تغذیه کند، بسیار دلگرم‌کننده است.