[فرشته کیانی] روند دادگاه فساد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، دیروز آغاز شد؛ نه طبق روال در اورشلیم، که به دلایل امنیتی و به توصیه سازمان امنیت داخلی اسرائیل، شباک، در طبقه منفی 2 دادگاه مرکزی تل‌آویو. او اولین نخست‌وزیر اسرائیلی است که به‌عنوان مجرم در چنین جایگاهی در دادگاه می‌ایستد. نتانیاهو با سه پرونده جداگانه با اتهام رشوه‌خواری، کلاهبرداری و نقض اعتماد رو‌به‌روست که در سال 2019 تشکیل شدند. محاکمه او که می 2020 آغاز شد، چندین‌بار به تعویق افتاده است. در صورت محکومیت، اتهام رشوه تا 10 سال حبس (یا جریمه نقدی) و کلاهبرداری و خیانت در امانت تا 3 سال حبس دارد.
اتهاماتی که «اقیانوسی از پوچی» توصیف شد
نتانیاهو در دادگاه، اتهامات علیه خود را «اقیانوسی از پوچی» خواند و قول داد که از این پرونده عبور خواهد کرد: «هشت سال منتظر این لحظه بودم تا حقیقت را همان‌طور که به یاد دارم و برای عدالت مهم است، بگویم.» نخست‌وزیر اسرائیل در اولین حضور خود در دادگاه استدلال کرد که فداکار و مدافع منافع اسرائیل است و اتهامات علیه خود را در مقایسه با چالش‌هایی که برای حفاظت از کشورش با آن روبه‌رو بوده، قطره‌ای مقابل دریا توصیف و رد کرد. این سیاستمدار پوپولیست دست‌راستی که به اتهام جنایات جنگی در غزه نیز تحت تعقیب دیوان کیفری بین‌المللی(ICC) است، با وجودی که دوشنبه‌شب در یک سخنرانی ویدیویی اصرار داشت از این فرصت برای ارائه مدارک بیگناهی خود استقبال می‌کند، مدت‌ها تلاش کرده از این روز اجتناب کند.
خطاب معترضان به نتانیاهو: از «وزیر جنایت» تا «قاتل»
ده‌ها معترض مقابل دادگاه در تل‌آویو جمع شدند و علیه نتانیاهو تظاهرات کردند، از جمله اعضای خانواده گروگان‌ها (اسرا) در غزه. روی بنری که معترضان جلوی دادگاه نصب کردند، نوشته شده بود: «وزیر جنایت». آنگونه که «تایمز اسرائیل» هم نوشته؛ «گروه‌هایی از معترضان هرکدام حدود 100 نفر، در دو طرف ورودی دادگاه تجمع کردند. در سراسر خیابان افسران پلیس آماده ایستاده بودند. بستگان گروگان‌ها (اسرا) مقابل دادگاه بودند. مایان شرمن، مادر سرباز اسیر کشته‌شده ران شرمن، عکسی از پسرش در دست داشت که روی آن نوشته بود: «به خاطر نتانیاهو اسیر شد. نتانیاهو او را به قتل رساند.»؛ این در حالی است که نتانیاهو اتهامات خود را مضحک خواند.»
گاردین: نقطه عطفی شرم‌آور برای نتانیاهو
«گاردین» برگزاری این دادگاه را نقطه عطفی شرم‌آور برای رهبری دانست که سعی کرده تصویر دولتمردی کارکشته و محترم از خود نشان دهد و در عین حال تلاش‌های چشمگیری برای به حاشیه راندن دستگاه قضایی اسرائیل انجام داده است. پس از دست‌دادن قدرت در سال 2021، نتانیاهو با احزاب راست افراطی که قبلا در حاشیه سیاست اسرائیل بودند، اتحاد تشکیل داد. این بلوک اکثریت شکننده‌ای را در سال 2022 کسب کرد و تندروها را به قلب دولت آورد. در بازگشت به قدرت، حزب نتانیاهو اساسا بر بازنگری سیستم قضایی متمرکز شد، اقدامی به‌شدت بحث‌انگیز که ماه‌ها اعتراضات خیابانی را برانگیخت و فقط زمانی پایان یافت که حماس حملات 7 اکتبر 2023 را به اسرائیل انجام داد. نتانیاهو هر ارتباطی بین بازنگری در سیستم قضایی و محاکمه خود را رد می‌کند.
اتهاماتی که موجب سال‌ها آشفتگی سیاسی در اسرائیل شد
روند دادگاه که قرار است 6 ساعت در روز، سه روز در هفته و تا چند هفته برگزار شود، بسیاری از ساعات کاری نتانیاهو را می‌گیرد و منتقدان می‌پرسند آیا او می‌تواند کشوری را که درگیر جنگ، تهدیدهای منطقه‌ای و پیامدهای سقوط دمشق است، مدیریت کند. بر اساس قوانین اسرائیل، نخست‌وزیران تحت تعقیب، ملزم به کناره‌گیری نیستند. با وجود این، اتهامات نتانیاهو اختلافات عمیق در اسرائیل را آشکار کرده است. این پرونده سال‌ها آشفتگی سیاسی ایجاد کرده و باعث شده متحدان سیاسی سابق از خدمت در دولت او امتناع کنند و معترضان خواستار استعفای او شوند؛ آنچه باعث ایجاد بحران سیاسی و برگزاری پنج انتخابات در کمتر از چهار سال از 2019 شد.
نتانیاهو محکوم می‌شود؟ معلوم نیست
نتانیاهوی 75 ساله تمامی اتهامات را رد می‌کند و می‌گوید توسط رسانه‌های متخاصم و سیستم حقوقی مغرضانه برای سرنگونی حکومت طولانی او تدارک داده شده‌اند. محاکمه او سال‌ها رسوایی‌هایی را شامل می‌شود که پیرامون او و خانواده‌اش می‌چرخد، از جمله سبک زندگی مجلل با هزینه مالیات‌دهندگان. حامیان نتانیاهو این اتهامات را نتیجه سوگیری و زیاده‌روی دستگاه قضایی می‌دانند. با وجود فشارها، نتانیاهو درخواست‌ها برای کناره‌گیری را رد و از موقعیت خود به عنوان نخست‌وزیر برای حمله به مجریان قانون، رسانه‌ها و دادگاه‌ها استفاده می‌کند. حتی پس از پایان دادگاه نتانیاهو در سال 2025، این روند ممکن است سال‌ها طول بکشد تا به صدور حکم برسد. برخی از اسرائیلی‌ها بر این باورند که او ممکن است توسط رئیس‌جمهوری عمدتا تشریفاتی، آیزاک هرتزوگ، عفو شود. منتقدان می‌ترسند که متحدان نتانیاهو در دولت قوانین جدیدی تصویب کنند که او را از مجازات مصون می‌دارد.
منابع: گاردین، نیویورک‌تایمز، رویترز، تایمز اسرائیل
∎