به گزارش قدس خراسان، با ادامه خشکسالی‌ها و برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی، آنچه بیشتر نمایان می‌شود، فرونشست زمین است و به گفته کارشناسان اگر امروز هم برداشت آب متوقف شود، به دلیل تأثیر این برداشت‌ها فرونشست ادامه دارد.
استاد زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان این مطلب می‌گوید: دو عامل در فرونشست تأثیرگذار است؛ یکی سطح آب و دیگری هم بافت خاک. به همان میزان که افت سطح آب در فرونشست تأثیر دارد، شرایط خاک هم با همان میزان تأثیرگذار است. در محل‌هایی که خاک درشت‌دانه است، فرونشست زیادی نخواهیم داشت؛ اما اگر خاک ریزدانه تراکم‌پذیر باشد، فرونشست‌ها بیشتر خواهد بود و در مناطق بحرانی، این دو عامل همزمان با هم در حال حرکت هستند.
فرونشست در مشهد کند نیست
ناصر حافظی مقدس ادامه می‌دهد: فرونشست در دشت‌های استان ادامه دارد و در مشهد هم شرایط فرونشست در حال رشد به سمت مرکز شهر و شرق که به آن «بیضی فرونشست» می‌گویند، در حال پیشروی است که روند آن کند نیست. وضعیت سطح آب در مشهد این‌گونه است. در غرب این شهر برداشت خیلی زیادی اتفاق افتاده و افت آب بیشتر است. اگر از سمت سه‌راه فردوسی وارد مشهد شویم، از میدان فردوسی به بعد تا مرکز شهر بالاآمدگی سطح آب را داریم و این اتفاق موجب می‌شود فرونشستی نداشته باشیم. در جاهایی که اگو وصل شده و پساب را برای تغذیه زمین نداریم، با همان شدت با فرونشست مواجه‌ایم.
وی با اشاره به برداشت آب در شرق مشهد می‌افزاید: برداشت آب در این منطقه بالاست و نشست زمین از آن قسمت هم در حال پیشروی است. فقط یک لکه در قسمت مرکزی شهر داریم که فرونشست در آن اتفاق نیفتاده؛ یعنی از میدان فردوسی به سمت حرم مطهر هنوز فرونشستی نداریم که دلیل آن وجود پساب است.
مرکز شهر مشهد بالاآمدگی آب دارد
استاد زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی در توضیح وجود پساب در برخی از محلات مشهد می‌گوید: سطح آب زیرزمینی، محله نمی‌شناسد؛ به صورت عام اگر سطح کلانشهر مشهد را در نظر بگیریم، در یک بخش اگو داریم و در بخش دیگر نداریم و سفره‌های آب به هم پیوسته است. بنابراین در کل اگر میزان پساب زیرزمینی از میزان برداشت بیشتر باشد، موجب می‌شود افت سطح آب را نداشته باشیم. در حال حاضر در مرکز شهر بالاآمدگی سطح آب را داریم؛ اما در حاشیه مشهد به شدت با نشست زمین مواجه هستیم.
حافظی مقدس اعداد فرونشست را در برخی نقاط ۵۰-۴۰ سانتیمتر می‌داند و ادامه می‌دهد: اعداد بدست آمده نقطه‌ای است و نمی‌توان به کل شهر مشهد تعمیم داد. جاهایی که خاک ریزگونه دارد، سطح آب بیشتر پایین افتاده و فرونشست بیشتر است. در بولوار وکیل‌آباد به دلیل درشت‌دانگی خاک، نشست کمتر است و در کمربند سبز به دلیل ضخامت اندک خاک، نشست کمی را شاهد هستیم؛ اما در وسط شهر ضخامت آن زیاد و خاک ریزدانه است. در یک محور فرضی از مرکز شهر به سمت بزرگراه پیامبر اعظم(ص)، این محور بیشترین ضخامت خاک و بیشترین خاک ریزگونه را دارد. بنابراین بیشترین فرونشست در این محور است.
وی تأکید می‌کند: مشابه فرونشست‌ها در مشهد، در سایر شهرهای استان نیز وجود دارد که در سه شهر نیشابور، مشهد و به ویژه بردسکن شرایط بحرانی‌تر است. اتفاقی که در دشت مشهد چناران افتاده، استفاده از منابع آب تجدیدناپذیر است و به ناچار از منابع آب قدیمی استفاده می‌کنیم. هر چه خشکسالی شدیدتر شود و سدها نتوانند پاسخ بدهند، این اتفاق هر سال در حال بیشتر شدن است. در دو سال گذشته تعداد زیادی چاه حفر شد که برای تأمین آب ناچار بودیم. درستش این است که با توجه به خشکسالی، میزان برداشت کم و تصفیه فاضلاب بهتر شود؛ اما این اتفاق
نمی‌افتد.
فرونشست در مشهد کند نیست
ناصر حافظی مقدس ادامه می‌دهد: فرونشست در دشت‌های استان ادامه دارد و در مشهد هم شرایط فرونشست در حال رشد به سمت مرکز شهر و شرق که به آن «بیضی فرونشست» می‌گویند، در حال پیشروی است که روند آن کند نیست. وضعیت سطح آب در مشهد این‌گونه است. در غرب این شهر برداشت خیلی زیادی اتفاق افتاده و افت آب بیشتر است. اگر از سمت سه‌راه فردوسی وارد مشهد شویم، از میدان فردوسی به بعد تا مرکز شهر بالاآمدگی سطح آب را داریم و این اتفاق موجب می‌شود فرونشستی نداشته باشیم. در جاهایی که اگو وصل شده و پساب را برای تغذیه زمین نداریم، با همان شدت با فرونشست مواجه‌ایم.
وی با اشاره به برداشت آب در شرق مشهد می‌افزاید: برداشت آب در این منطقه بالاست و نشست زمین از آن قسمت هم در حال پیشروی است. فقط یک لکه در قسمت مرکزی شهر داریم که فرونشست در آن اتفاق نیفتاده؛ یعنی از میدان فردوسی به سمت حرم مطهر هنوز فرونشستی نداریم که دلیل آن وجود پساب است.
مرکز شهر مشهد بالاآمدگی آب دارد
استاد زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی در توضیح وجود پساب در برخی از محلات مشهد می‌گوید: سطح آب زیرزمینی، محله نمی‌شناسد؛ به صورت عام اگر سطح کلانشهر مشهد را در نظر بگیریم، در یک بخش اگو داریم و در بخش دیگر نداریم و سفره‌های آب به هم پیوسته است. بنابراین در کل اگر میزان پساب زیرزمینی از میزان برداشت بیشتر باشد، موجب می‌شود افت سطح آب را نداشته باشیم. در حال حاضر در مرکز شهر بالاآمدگی سطح آب را داریم؛ اما در حاشیه مشهد به شدت با نشست زمین مواجه هستیم.
حافظی مقدس اعداد فرونشست را در برخی نقاط ۵۰-۴۰ سانتیمتر می‌داند و ادامه می‌دهد: اعداد بدست آمده نقطه‌ای است و نمی‌توان به کل شهر مشهد تعمیم داد. جاهایی که خاک ریزگونه دارد، سطح آب بیشتر پایین افتاده و فرونشست بیشتر است. در بولوار وکیل‌آباد به دلیل درشت‌دانگی خاک، نشست کمتر است و در کمربند سبز به دلیل ضخامت اندک خاک، نشست کمی را شاهد هستیم؛ اما در وسط شهر ضخامت آن زیاد و خاک ریزدانه است. در یک محور فرضی از مرکز شهر به سمت بزرگراه پیامبر اعظم(ص)، این محور بیشترین ضخامت خاک و بیشترین خاک ریزگونه را دارد. بنابراین بیشترین فرونشست در این محور است.
وی تأکید می‌کند: مشابه فرونشست‌ها در مشهد، در سایر شهرهای استان نیز وجود دارد که در سه شهر نیشابور، مشهد و به ویژه بردسکن شرایط بحرانی‌تر است. اتفاقی که در دشت مشهد چناران افتاده، استفاده از منابع آب تجدیدناپذیر است و به ناچار از منابع آب قدیمی استفاده می‌کنیم. هر چه خشکسالی شدیدتر شود و سدها نتوانند پاسخ بدهند، این اتفاق هر سال در حال بیشتر شدن است. در دو سال گذشته تعداد زیادی چاه حفر شد که برای تأمین آب ناچار بودیم. درستش این است که با توجه به خشکسالی، میزان برداشت کم و تصفیه فاضلاب بهتر شود؛ اما این اتفاق
نمی‌افتد.