گله‌های رقیب سگ‌های ولگرد که در منطقه آلوده [به نشت رادیواکتیو] چرنوبیل به دنبال خرده‌های غذا می‌گردند، ممکن است برای بقا در یکی از زیست‌‌ناپذیرترین محیط‌های زمین، سریع‌تر از سایر حیوانات تکامل یافته باشند.

دانشمندان تاثیر بدترین فاجعه هسته‌ای جهان را که ۳۶ سال پیش رخ داد، بر سگ‌های نیمه‌وحشی که در ساختمان‌های متروکه و رو‌به‌فرسودگی نیروگاه و جنگل سرخ رادیواکتیو اطراف آن پرسه می‌زنند، بررسی می‌کنند.

این سگ‌های وحشی با وجود اینکه به خرده‌ غذاهایی که گردشگران برایشان می‌گذارند وابسته‌اند، به‌طرز معجزه‌آسایی همچنان قادر به تولیدمثل‌اند و در زمستان‌های سخت دوام می‌آورند. البته به گردشگران هشدار داده شده است که این سگ‌ها را لمس نکنند.

پژوهشگران می‌گویند انسان‌ها می‌توانند [در مواجهه با خطرات و ناملایمات] از انعطاف‌پذیری این ۵۰۰ سگ ولگرد که در طول ۳۶ سال پس از این حادثه فاجعه‌بار و پنهان‌کاری شوروی، تعدادشان افزایش یافته است، درس بگیرند.

در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، انفجار و آتش‌سوزی در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در اوکراین باعث شد ذرات آلوده به رادیواکتیو در جو پراکنده شوند. ۳۰ نفر از کارکنان کشته شدند، در حالی که تعداد قربانیان بلندمدت ناشی از مسمومیت رادیواکتیو تا هزاران نفر تخمین زده می‌شود.

گمان می‌روند این گله‌ها از نسل سگ‌هایی باشند که خانواده‌ها در جریان تخلیه پر‌آشوب، آن‌ها را رها کردند. به نظر می‌رسد آن‌ها از تلاش‌ سربازان شوروی برای شلیک به حیوانات به‌منظور جلوگیری از انتشار آلودگی رادیواکتیو جان سالم به در برده‌اند.

دکتر نورمن کلایمن، سرپرست این تحقیق، گفت: «دو جمعیت کوچک از سگ‌ها توانستند در آن محیط بسیار سمی به نحوی زنده بمانند.»

از سگ‌های نیمه‌وحشی که اطراف نیروگاه به دام افتاده بودند و همچنین از گله‌ای دیگر که در شهر چرنوبیل فعالیت داشتند، نمونه‌ خون گرفته شد.

مشخص شد که این سگ‌ها با وجود شباهت‌های نژادی با سگ‌های ژرمن شپرد و فاصله‌ای تنها ۱۶ کیلومتری میان این دو جمعیت، به‌صورت مستقل از یکدیگر تولیدمثل می‌کنند.

تیم تحقیقاتی با تحلیل دی‌ان‌ای این سگ‌ها، ۳۹۱ ناحیه غیرمعمول را در ژنوم آن‌ها شناسایی کرد که میان دو گروه تفاوت داشت و برخی از این نواحی غیرمعمول از ترمیم ژنتیکی پس از مواجهه با شرایط مشابه چرنوبیل حکایت داشتند.

دانشمندان تاکید دارند که همچنان تحقیقات بیشتری لازم است تا بررسی شود چگونه دهه‌ها قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیواکتیو ممکن است ژنوم حیوانات را تغییر داده و حتی احتمالا فرایند تکامل را تسریع کرده باشد.

آن‌ها امیدوارند که تحقیقات آینده آثار ژنتیکی ناشی از قرار گرفتن در معرض تشعشعات و پیامدهای نامطلوب چنین حوادث هسته‌ای یا زیست‌محیطی را بر حیوانات و انسان‌ها آشکار کند.

به گفته دکتر متیو برین، از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، «پرسش اصلی این است که آیا فاجعه زیست‌محیطی به این بزرگی تاثیری ژنتیکی بر حیات در این منطقه داشته است؟»

«با تحلیل اینکه آیا تغییرات ژنتیکی‌ که در این سگ‌ها شناسایی کردیم، واکنش ژنوم آن‌ها به شرایط محیطی است که تجربه کرده‌اند یا نه، می‌توانیم بفهمیم که این سگ‌ها چگونه در چنین محیط نامساعدی زنده ماندند و این موضوع برای هر جمعیتی‌ــ‌ چه حیوانی و چه انسانی‌ــ که با چنین شرایطی روبرو می‌شود، چه معنایی دارد.»

مقام‌های سوئدی نخستین کسانی بودند که پیامدهای منفی [بارش اتمی] رادیواکتیو را در اروپا شناسایی کردند. این امر چند روز بعد، سبب شد مسئولان شوروی که در تلاش بودند این فاجعه را پنهان کنند، در مورد آن حرف بزنند.

در سال ۲۰۱۷، یک سازمان دامپزشکی دولتی در جمهوری چک گزارش داد که حدود نیمی از گرازهای وحشی جنوب غربی این کشور، به رادیواکتیو آلوده و غیرقابل‌مصرف‌‌اند. این گرازها از قارچی زیرزمینی تغذیه می‌کنند که رادیواکتیویته را از خاک جذب می‌کند. برای حیوانات وحشی آلوده به رادیواکتیو در اتریش و آلمان هم مشکلات مشابهی گزارش شده است.

مقاله کامل مربوط به سگ‌های چرنوبیل در نشریه «پزشکی و ژنتیک سگ‌ها» (Canine Medicine and Genetics) منتشر شده است.