به گزارش دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ روز دانشجو، یکی از روز‌های مهم در تقویم جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۱۶ آذر هر سال برگزار می‌شود. این روز یادآور تلاش‌های دانشجویان در مسیر عدالت‌خواهی، آزادی‌طلبی و مبارزه با استبداد است. ریشه‌های این مناسبت به سال ۱۳۳۲ بازمی‌گردد، زمانی که سه دانشجوی دانشگاه تهران در اعتراض به ورود ریچارد نیکسون، معاون رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، و نیز سیاست‌های دخالت‌جویانه آمریکا در ایران به شهادت رسیدند. این روز از آن زمان به نماد ایستادگی و مقاومت دانشجویان تبدیل شده است.
در آذرماه ۱۳۳۲، چهار ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد که به سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق انجامید، ایران شاهد تغییرات گسترده‌ای در فضای سیاسی و اجتماعی بود. با بازگشت شاه به قدرت و تقویت نفوذ کشور‌های غربی، به‌ویژه آمریکا و بریتانیا، دانشجویان و اقشار مختلف جامعه در اعتراض به این وضعیت بسیج شدند. در چنین شرایطی، سفر ریچارد نیکسون به ایران به عنوان نمادی از وابستگی سیاسی ایران به غرب، خشم و نارضایتی عمومی را تشدید کرد. در روز ۱۶ آذر، تجمعات اعتراضی دانشجویان در دانشگاه تهران با دخالت نیرو‌های نظامی مواجه شد و سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و آذر شریعت‌رضوی جان خود را از دست دادند.
روز دانشجو تنها به معنای بزرگداشت یک واقعه تاریخی نیست، بلکه فرصتی است برای بازنگری در نقش و جایگاه دانشجویان در جامعه. دانشجویان به عنوان قشر آگاه و پیشرو، همواره در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران نقش بسزایی ایفا کرده‌اند. از دوران مشروطه تا انقلاب اسلامی و پس از آن، حضور دانشجویان در صحنه‌های مختلف، نمادی از مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی بوده است.
روز دانشجو در واقع فرصتی است برای یادآوری وظایف دانشجویان در قبال جامعه. آنها نه تنها مسئولیت پیشرفت علمی و ارتقای دانش را بر عهده دارند، بلکه موظف‌اند به مسائل اجتماعی و سیاسی نیز حساس باشند و در راستای حل مشکلات جامعه تلاش کنند.
در سال‌های اخیر، مراسم گرامیداشت روز دانشجو با برگزاری نشست‌ها، همایش‌ها و سخنرانی‌هایی همراه است که در آنها مسائل مختلف کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد. این برنامه‌ها فرصتی فراهم می‌کنند تا دانشجویان به بحث و تبادل نظر درباره موضوعات روز بپردازند و راهکار‌هایی برای پیشرفت و توسعه کشور ارائه دهند. همچنین در بسیاری از دانشگاه‌ها، فعالیت‌های فرهنگی و هنری مانند نمایشگاه‌ها، تئاتر‌ها و مسابقات دانشجویی برگزار می‌شود.
امروز، دانشجویان با چالش‌های متعددی از جمله مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه‌اند. افزایش نرخ بیکاری، مشکلات معیشتی، محدودیت‌های آموزشی و کمبود امکانات از جمله مسائلی است که دانشجویان با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. با این حال، دانشجویان همچنان به عنوان نیرویی امیدبخش برای آینده کشور شناخته می‌شوند و می‌توانند با تلاش و پشتکار، نقش خود را در ساختن جامعه‌ای بهتر ایفا کنند.
در این میان دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برنامه ویژه‌ای برای دانشجویان تدارک دیده بود البته که این برنامه بیشتر برای دانشکده ویژه و دوست داشتنی بوده است، روز دانشجو یعنی دانشجو صفر تا صد برنامه را در دست داشته باشد و مدیریت کند، اما این موضوع در روز دانشجو دانشکده مدیریت تهران نادیده گرفته شده بود.
نادیده گرفتن دانشجویان در روز دانشجو
دانشجو باید در دانشگاه نقش‌آفرین باشد. خاموش کردن صدای دانشجو، تنها به این دلیل که برنامه به‌خوبی مدیریت شود، خلاف شأن مسئولان دانشگاه است. جامعه دانشگاهی از دانشکده مدیریت انتظار نداشت که در روز دانشجو، بدون درایت و تأمل، فرصت ارائه تریبون به دانشجویان را نادیده بگیرد.
برنامه ساعت ۱۴:۱۵ آغاز شد و سیل جمعیت به سمت سالن غدیر روانه شد. این هجوم ناگهانی دانشجویان بسیار تعجب‌برانگیز بود. پس از پرس‌وجو از دانشجویان، مشخص شد که دانشکده برای برگزاری این برنامه، کلاس‌های درس را تعطیل کرده است. همین موضوع کافی بود که دانشجویان، پس از شنیدن مقدمه‌ی سخنرانی رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، بدون معطلی به سمت در‌های خروجی حرکت کنند.
سکوت سالن به‌وضوح آزاردهنده بود. این رفت‌وآمد دانشجویان بسیار قابل تأمل به نظر می‌رسید. در نهایت، صدای یکی از دانشجویان مدیریت دانشگاه تهران، بلند شد. مجری برنامه گفت: «کاش اجازه می‌دادند تشکل‌های دانشجویی در سالن حضور پیدا کنند و نظرات خود را بیان کنند.» وقتی رفیع‌زاده برای سخنرانی به سمت تریبون رفت، این سؤال برایم پیش آمد که چرا هیچ‌یک از افراد حاضر، بالای تریبون نرفته‌اند تا صدای خود را به گوش مسولان برسانند.
گرفتن تریبون با زوربازو از دانشجویان
یک منبع موثق با لحنی کاملاً جدی اظهار داشت: «ما شخصاً اجازه ندادیم که دانشجویان در سالن صحبت‌های سیاسی کنند، چراکه این برنامه با محوریت یک موضوع علمی برگزار شده است.» این در حالی است که دانشجویان انتظار دارند در روزی که به نام آنها ثبت شده است، مسئولان صدایشان را بشنوند، نه این‌که در یک کارگاه علمی شرکت کنند و تنها به سخنان مسئولان گوش دهند.
برنامه همچنان ادامه یافت و تصمیم بر این شده بود که حالا که قرار نیست به تشکل‌های دانشجویی تریبونی داده شود، دانشجویان سؤالات خود را مطرح کنند.
آقای مسوول! امروز روز دانشجو
جلسه به‌صورت عادی در حال برگزاری بود تا زمانی که رتبه اول دانشجوی دکتری از آقای رفیعی سؤالی مطرح کرد. رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور نیز در حال پاسخگویی بود، اما وقتی دانشجوی مذکور به نقد دولت چهاردهم پرداخت و انتقادی جزئی مطرح کرد، بلافاصله میکروفون از او گرفته شد. این رفتار، به هیچ عنوان در شأن یک دانشجوی دکتری نبود و نشان‌دهنده نادیده گرفتن آزادی بیان در فضایی بود که انتظار می‌رفت بستری برای شنیده شدن صدای دانشجویان باشد.
برنامه کنترل‌شده
کاش مسئولان دانشگاه مدیریت کردن را از این دانشکده یاد می‌گرفتند؛ مدیریتی که نه سرکوب دانشجویان، بلکه فراهم کردن فضایی برای ابراز عقاید آنها باشد. یکی از دانشجویان خبر داد که پیش از آغاز مراسم و حضور اصحاب رسانه، دانشجویان درخواست کرده بودند که در این برنامه به طرح چالش‌های مشکلات و مسائل سیاسی بپردازند، اما دانشکده چنین اجازه‌ای به آنها نداده بود. «کنترل» کلیدواژه‌ای است که این روزها بسیار شنیده می‌شود. به نظر می‌رسد مسئولان، به جای شنیدن صدای دانشجویان، تنها به سکوت و خاموش کردن آنها فکر می‌کنند.
سیاست زدایی در دانشگاه
در سال‌های اخیر، موضوع سیاست‌زدایی از دانشگاه‌ها یکی از مباحث مهم در نظام آموزش عالی ایران بوده است که از منظر مقام معظم رهبری، دارای اهمیت ویژه‌ای است. ایشان با تأکید بر رسالت اصلی دانشگاه‌ها در پرورش نیرو‌های متعهد و متخصص، همواره بر ضرورت اجتناب از سیاست‌زدگی تأکید داشته‌اند. از دیدگاه مقام معظم رهبری، سیاست‌زدایی به معنای جدا کردن دانشجویان از مسائل سیاسی نیست، بلکه پرهیز از ورود به بازی‌های جناحی و سیاسی‌کاری در دانشگاه‌ها است.
مقام معظم رهبری بار‌ها تصریح کرده‌اند که سیاست‌زدایی به معنای حذف سیاست از دانشگاه نیست، بلکه منظور دوری از سیاست‌زدگی و جناح‌بندی‌های مضر در محیط علمی است. ایشان معتقدند که دانشگاه‌ها باید محل رشد فکری، فرهنگی و سیاسی دانشجویان باشند، اما این امر نباید به فعالیت‌هایی منجر شود که فضای علمی دانشگاه را آلوده به تنش‌ها و رقابت‌های ناسالم سیاسی کند.
رهبر معظم انقلاب همواره تأکید کرده‌اند که دانشگاه نه تنها نباید از مسائل سیاسی جدا باشد، بلکه باید بستری برای آگاهی‌بخشی سیاسی دانشجویان باشد. از نظر ایشان، آگاهی سیاسی دانشجویان بخشی از تربیت جامع و اسلامی آنهاست. با این حال، ایشان بر این باورند که این آگاهی باید با تکیه بر اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی شکل بگیرد، نه از طریق وابستگی به جناح‌های سیاسی.
از منظر مقام معظم رهبری، سیاست‌زدگی در دانشگاه‌ها آسیب‌های جدی به همراه دارد. یکی از این آسیب‌ها، تبدیل دانشگاه به محلی برای رقابت‌های جناحی است که موجب کاهش تمرکز بر مأموریت‌های اصلی آن می‌شود. این وضعیت می‌تواند به ایجاد فضای بی‌اعتمادی و تفرقه میان دانشجویان منجر شود. همچنین، سیاست‌زدگی می‌تواند روحیه علمی و پژوهشی را تضعیف کرده و مانع از پیشرفت علمی کشور شود.
مقام معظم رهبری همواره دانشگاهیان، به ویژه اساتید و مدیران دانشگاه‌ها را به پرهیز از سیاست‌زدگی دعوت کرده‌اند. ایشان از اساتید خواسته‌اند که دانشجویان را به سمت تعقل، تفکر و تحلیل مستقل سوق دهند و از تحمیل گرایش‌های سیاسی خود به دانشجویان خودداری کنند. به باور ایشان، اساتید باید الگوی اخلاق و تعهد ملی باشند و به رسالت خود در تربیت نسلی آگاه و مسئولیت‌پذیر پایبند بمانند.
سیاست‌زدایی از دانشگاه‌ها از نگاه مقام معظم رهبری به معنای حفاظت از فضای علمی و فرهنگی دانشگاه در برابر آسیب‌های جناح‌گرایی و سیاسی‌کاری است. ایشان بر ضرورت تربیت سیاسی دانشجویان در چارچوب ارزش‌های اسلامی و انقلابی تأکید دارند و دانشگاه را محلی برای رشد همه‌جانبه دانشجویان می‌دانند. پرهیز از سیاست‌زدگی و تقویت فضای علمی و اخلاقی در دانشگاه‌ها می‌تواند به تربیت نسلی آگاه، متعهد و مسئول منجر شود که نقش مؤثری در پیشرفت و تعالی کشور ایفا کنند.
روز دانشجو، یادآور ایستادگی و شجاعت دانشجویانی است که برای استقلال و آزادی ایران از جان خود گذشتند. این روز فرصتی است تا دانشجویان امروز با تأسی از آرمان‌های گذشته، مسیر پیشرفت و توسعه کشور را هموار کنند. آینده ایران در گرو آگاهی، تلاش و اتحاد دانشجویان است، و پاسداشت این روز به معنای تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری و امید به آینده‌ای روشن است.