به‌گزارش قدس آنلاین، گفته می‌شود امسال قرار است طرح کشاورزی حفاظتی در ۱۱ استان کشور گسترش یابد در سال گذشته این طرح در ۷ استان اجرایی شده بود و امسال قرار است علاوه بر سیستان‌وبلوچستان، خراسان رضوی، بوشهر، خوزستان، اسلام و بوشهر؛ استان‌های خراسان جنوبی، کرمانشان، آذربایجان غربی و شرقی و کردستان هم در این طرح مشارکت داشته باشند.
اما سوال این است که طرح کشاورزی حفاظتی چیست و قرار است در این طرح چه اتفاقی رخ دهد؟ سال‌هاست که زمین‌های کشاورزی در کشور ما شخم زده و بقایای محصول نیز آتش زده می‌شود؛ روشی سنتی که مرگ تدریجی خاک را به‌دنبال دارد؛ کشاورزی حفاظتی در نقطه مقابل این روش است و به‌مجموع اقدامات مدیریتی کشاورزی گفته می‌شود که هدف آن حفاظت خاک، آب و گیاه از انواع تخریب‌ها و آلودگی‌ها است.
کارشناسان کشاورزی معتقدند تخریب فیزیکی و شیمیایی خاک از قبیل فرسایش، از بین رفتن ماده آلی، تخریب ساختمان خاک و کاهش نفوذ آب، کاهش ظرفیت نگهداری رطوبت، متراکم شدن خاک و کاهش نفوذ ریشه، کاهش ظرفیت تبادل کاتیونی و قدرت خاک در نگهداری عناصر غذایی و تغذیه گیاه، کاهش رشد ریشه و استقرار گیاه در خاک و شور شدن عواقبی هستند که با مدیریت اشتباه، گریبان خاک‌های کشاورزی را گرفته است، بنابراین کشاورزی ما به‌ویژه استان‌هایی که با تنش‌های آبی و فرسایش خاک روبه‌رو هستند نیازمند اجرایی کردن چنین طرح‌هایی است.
این طرح از سال ۸۶ در کشور استارت زده شد و از سال ۹۳ دفتر کشاورزی حفاظتی رسماٌ کار خود را آغاز کرد و قرار بود طی برنامه پنج ساله ششم توسعه در حدود ۳ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی یعنی ۶۰ درصد در اراضی دیم و۴۰ درصد در اراضی آبی اجرا شود. برای اجرای این سه میلیون هکتار بیش از هفت هزار میلیارد ریال اعتبار پیش‌بینی شده بود که۵۰ درصد آن به‌صورت بلاعوض و ۵۰ درصد دیگر در قالب تسهیلات بانکی کم بهره قابل پرداخت بود.
در مرحله نخست، ۱۰ استان(خوزستان، خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، فارس، تهران، اردبیل، لرستان، همدان، کرمانشاه و گلستان) به‌عنوان قطب یا کانون تحقیقات کاربردی کشاورزی حفاظتی انتخاب شدند که قرار بود این استان‌ها الگویی برای سایر استان‌های کشور شوند؛ به‌صورت کلی دولت مکلف شده بود سالی ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی را در این طرح مشارکت دهد.
گفته می‌شود در حال حاضر کشاورزی حفاظتی در سطح بیش از ۱۵۵ میلیون هکتار در کشورهایی مانند کانادا، برزیل، استرالیا،آرژانتین هند و قزاقستان اجرا می‌شود و از آنجا که کشور ما هم در سال‌های اخیر به‌دلیل مدیریت ضعیف منابع با مشکلات فرسایش‌های شدید خاکی و کمبود منابع آب دست‌به‌گریبان است، اجرایی کردن این طرح از ضروریات محسوب می‌شود؛ اما متاسفانه آمار دقیقی در رابطه با اینکه چه میزان از اهداف برنامه ششم توسعه در کشاورزی حفاظتی محقق شده منتشر نشده و در سال ۹۷ مجری طرح تنها به‌بیان این جمله کلی که«اکنون سال سوم اجرای این پروژه‌ها است و پیشرفت خوبی داشتیم» اکتفا کرده و هیچ آمار و ارقامی در رابطه با اینکه چه میزان از ۳ میلیون هکتار را توانسته‌اند محقق کنند و چند درصد از کشاورزان از تسهیلات مربوطه استفاده کرده‌اند، بیان نکرده بود.
امسال هم یزدانی، مجری طرح کشاورزی حفاظتی اعلام کرده که این طرح در ۱۱ استان گسترش می‌یابد. به‌گفته یزدانی توصیه می‌شود که کشاورزان حدود ۳۰ درصد از سطح مزرعه خود را با استفاده از بقایای گیاهی ایستاده پوشش دهند. طبق آنچه که وی گفته برای تشویق کشاورزان به‌این امر هم قرار شده به‌ازای هر هکتار حفظ بقایای گیاهی در اراضی آبی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کمک بلاعوض پرداخت کنیم، چراکه حفظ بقایای گیاهی یکی از شیوه‌های حفظ رطوبت و افزایش ماده آلی خاک در کشاورزی است.
براساس آنچه که مجری طرح اعلام کرده در قالب کمک‌های فنی و اعتباری نیز تسهیلات بلندمدت ۵ ساله با کارمزد ۱۲ درصد برای کارنده‌های کشت مستقیم پرداخت می‌شود؛ هرچند که در برنامه ششم توسعه قرار بود کارمزد تسهیلات ۴ درصد باشد.
یزدانی افزایش مواد آلی خاک، نفوذپذیری و حفظ رطوبت خاک، کاهش ۲۰ تا ۲۵ درصدی مصرف آب، مصرف بهینه کودها و سموم شیمیایی، کاهش ۸۰ درصد مصرف سوخت، کاهش هزینه‌های تولید و در مجموع پایداری تولید را از مزیت‌های اجرای کشاورزی حفاظتی برشمرد.
به‌صورت کلی توسعه کشاورزی حفاظتی در ۶۰ درصد اراضی کشاوری تا سال ۱۴۱۱ در سند امنیت غذایی کشور برای حفاظت از خاک، افزایش بهره‌وری آب و پایداری تولید هدف‌گذاری شده است و حالا باید دید در ۸ سال باقی مانده دولت چه میزان در تحقق این هدف مُصِر است.