به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ چک یکی از ابزارهای رایج پرداخت در معاملات تجاری و غیرتجاری در کشور ما است. با وجود مزایای متعددی که چک دارد، گاهی اوقات ممکن است به دلیل وجود مشکلاتی، از سوی بانک برگشت داده شود. دلایل مختلفی برای برگشت خوردن چک وجود دارد که به طور کلی به دو دسته مشکلات مربوط به صادرکننده چک و مشکلات مربوط به حساب بانکی صادرکننده تقسیم می‌شوند. در صورت بروز این مشکل می‌توان با وکلا مشورت کرد و روند پرداخت و وصول چک را انجام داد. برای مثال اگر در مهر شهر ساکن هستید می‌توانید با مراجعه به وکیل مهرشهر این روند را با آگاهی بیشتر پشت سر بگذارید.
مشکلات مربوط به صادرکننده چک
در صورت برگشت خوردن چک، بهترین کار این است که در اسرع وقت با صاحب حساب چک تماس گرفته و برای حل مشکل تلاش کنید. همچنین می‌توانید با مراجعه به شعبه بانک خود و ارائه مدارک لازم، دلیل برگشت خوردن چک را جویا شوید. در صورتی که به دلایل مختلف امکان پیگیری چک برگشتی خود را نداشته باشید می‌توانید با مراجعه به دفاتر وکلا از آنها برای طی کردن این مسیر کمک بخواهید، برای مثال می‌توانید با مراجعه به وکیل کیش در خصوص این مسئله مشورت بخواهید.
- نبود یا عدم کفایت موجودی: اولین و شایع‌ترین دلیل برگشت چک، نبود یا عدم کفایت موجودی در حساب بانکی صادرکننده چک در زمان ارائه آن به بانک است. به عبارت دیگر، صادرکننده چک به اندازه مبلغ چک در حساب خود پول ندارد.
- مغایرت در مندرجات چک: مواردی مانند مغایرت در تاریخ، امضا، مبلغ یا نام و نام خانوادگی صادرکننده چک با اطلاعات مندرج در چک، می‌تواند منجر به برگشت آن شود.
- صدور چک بدون تاریخ: چک‌هایی که بدون تاریخ صادر شده باشند، قابل وصول نیستند و در صورت ارائه به بانک، برگشت خواهند خورد.
- صدور چک رمزدار بدون درج رمز: در صورت عدم درج رمز صحیح در چک‌های رمزدار، بانک آن را برگشت خواهد داد.
- مفقود شدن یا سرقت چک: در صورت مفقود شدن یا سرقت چک، صادرکننده باید مراتب را به بانک و مراجع قضایی اطلاع دهد تا از صدور چک‌های مشابه جلوگیری شود.
- مسدود شدن حساب صادرکننده چک: در برخی موارد، به دلیل عدم پرداخت بدهی یا به دستور مراجع قضایی، حساب صادرکننده چک مسدود می‌شود که در این صورت چک‌های صادره توسط وی نیز برگشت خواهد خورد.
مشکلات مربوط به حساب بانکی صادرکننده
- پایان اعتبار چک: چک‌ها دارای تاریخ اعتبار هستند و پس از تاریخ انقضا قابل وصول نیستند.
- مسدود شدن دسته چک: در صورت ارتکاب تخلف توسط صادرکننده چک، بانک ممکن است اقدام به مسدود کردن دسته چک وی کند.
- غیرفعال بودن حساب بانکی: اگر حساب بانکی صادرکننده چک غیرفعال یا مسدود باشد، چک‌های صادره توسط وی برگشت خواهد خورد.
شما می‌توانید با مراجعه به دفتر وکلای شهر خود به راحتی در مورد نحوه وصول چک برگشتی اطلاعات بدست آورید. برای مثال اگر در کرمانشاه زندگی می‌کنید می‌توانید با جستجوی وکیل کرمانشاه در شهر خود به لیستی از وکلا دسترسی داشته باشید.
عواقب برگشت خوردن چک
- ثبت سوابق چک در سابقه بانکی صادرکننده: هر بار که چکی از صادرکننده برگشت می‌خورد، در سوابق بانکی وی ثبت می‌شود و این موضوع می‌تواند در آینده برای دریافت وام، تسهیلات بانکی و ... مشکل ایجاد کند.
- محدودیت‌های بانکی: بر اساس قانون جدید چک، صادرکنندگان چک‌های برگشتی با محدودیت‌هایی مانند عدم امکان صدور دسته چک جدید، مسدود شدن موجودی حساب و ... مواجه خواهند شد.
- مسئولیت کیفری: در برخی موارد، برگشت خوردن چک می‌تواند منجر به پیگرد قانونی و مجازات‌های کیفری برای صادرکننده چک شود.
نکات مهم
- قبل از صدور چک، از موجودی حساب خود اطمینان حاصل کنید.
- اطلاعات مندرج در چک را با دقت و به طور کامل کنید.
- از صدور چک بدون تاریخ یا رمز خودداری کنید.
- چک‌های خود را در جای امن نگهداری کنید.
- در صورت مفقود شدن یا سرقت چک، سریعا به بانک و مراجع قضایی اطلاع دهید.
- از صدور چک برای پرداخت تعهدات خود به اشخاصی که به آنها اعتماد ندارید خودداری کنید.
اقدامات لازم در صورت برگشت خوردن چک
برگشت خوردن چک، اتفاقی ناخوشایند است که می‌تواند برای هر دو طرف معامله، چه صادرکننده و چه دارنده چک، مشکلاتی ایجاد کند. در این شرایط، دانستن اقدامات قانونی و پیگیری‌های لازم برای هر دو طرف ضروری است.
اقدامات دارنده چک
ابتدا باید با صادرکننده چک تماس گرفته و دلیل برگشت چک را جویا شوید. در برخی موارد با یک صحبت ساده و توافق میان شما و صادرکننده چک مشکل برطرف می‌شود.
اگر با صادرکننده چک به توافق نرسیدید، می‌توانید با مراجعه به دفتردار اسناد رسمی، نسبت به صدور گواهی عدم پرداخت (گواهی ثنا) اقدام کنید. این گواهی سندی است که معمولاً برای وصول مبلغ چک از طریق اقدامات قانونی از جمله طرح دعوا در دادگاه استفاده می‌شود.
با در دست داشتن گواهی ثنا و سایر مدارک لازم، می‌توانید به یکی از شعب دادگستری مراجعه و دادخواست حقوقی مبنی بر مطالبه وجه چک و خسارات تأخیر تأدیه وجه آن را مطرح کنید.
دادگاه پس از بررسی مدارک و اسناد، در صورت اثبات صحت ادعای شما، حکم به پرداخت وجه چک و خسارات قانونی به نفع شما صادر خواهد کرد.
با حکم دادگاه می‌توانید از طریق اجرای احکام دادگستری، نسبت به وصول مطالبات خود از طریق توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک اقدام کنید.
اقدامات صادرکننده چک
اگر دلیل برگشت خوردن چک به دلیل کمبود موجودی حساب است، در اسرع وقت نسبت به تأمین موجودی و واریز مبلغ چک به حساب دارنده چک اقدام کنید.
در صورت وجود مشکل در حساب بانکی خود، به شعبه بانک مراجعه و نسبت به رفع مشکل اقدام کنید.
اگر به دلیل مشکلات مالی موقتاً قادر به پرداخت وجه چک نیستید، با دارنده چک مذاکره و برای یک راه حل جایگزین مانند تقسیط یا ارائه چک جایگزین توافق کنید.
در صورت تمایل می‌توانید با ارائه لایحه دفاعیه در دادگاه، از خودتان دفاع کنید و دلایل برگشت خوردن چک را به قاضی توضیح دهید.
جمع بندی
برگشت خوردن چک، دارای عواقب قانونی و کیفری برای صادرکننده چک است. بنابراین در صورت برگشت خوردن چک حتماً برای حل مشکل اقدام کنید و از فرار از مسئولیت خودداری کنید.
برای طرح دعوای حقوقی در خصوص چک برگشتی، حتماً از یک وکیل مجرب مشورت بگیرید.
در صورت عدم پرداخت وجه چک در مهلت قانونی، دارنده چک می‌تواند از طریق مراجع قضایی نسبت به توقیف اموال و حساب‌های صادرکننده چک اقدام کند.