[عبدالباسط انصاری] پس از سقوط شهر حماه و عقبنشینی نیروهای ارتش سوریه از این منطقه، روند تحولات این کشور وضع خطرناک‌تری به‌خود گرفت. درحالی‌که پیش‌بینی می‌شد تکفیری‌ها بر تصرف حمص متمرکز شوند و هجوم سنگین خود را برای کنترل محور حمص قرار دهند، پیشروی آنان در درعا و سویدا بر پیچیدگی تحولات افزود. غروب جمعه خبرهایی مبنی بر پیشروی تروریست‌ها در منطقه «اللجاه» در حومه درعا انتشار یافت. همچنین برخی کانال‌های منطقه‌ای، ویدئوهایی از اسارت چند نظامی سوری به‌دست شورشیان در «الحراک» واقع در شرق درعا منتشر کردند. در همان زمان خبرهایی مبنی بر پیوستن تعدادی از نظامیان ارتش سوریه به شورشیان در السویدا انتشار یافت که بر نگرانی‌ها افزود. برخی تحلیل‌گران کاهش امید و انگیزه بدنه ارتش سوریه را در عقبنشینی آنان و پیشروی تروریست‌ها مؤثر می‌دانند. در عرصه سیاسی، پس از نشست بغداد با حضور وزرای خارجه ایران، عراق و سوریه، روز شنبه نیز نشستی در دوحه برای بررسی وضعیت سوریه با ابتکار ایران برگزار شد. در ادامه نگاهی به آخرین تحولات سوریه و روند درگیری‌ها در این کشور و همچنین نشست دوحه خواهیم داشت:
وضعیت میدانی درعا، حمص و سویدا/تسلط تروریست‌ها بر مناطق حساس
از اوایل شامگاه جمعه، اخبار پرتعدادی از پیشروی تروریست‌ها در مناطقی از حمص، درعا و سویدا انتشار یافت. در حد فاصل ساعات 18 تا 19 به وقت محلی، تصاویری از اسارت چند نظامی ارتش سوریه توسط تروریست‌ها در سویدا، تصرف و به کنترل درآوردن مقر فرماندهی پلیس سویدا توسط تحریرالشام، پیوستن تعدادی از اعضای هنگ 404 ارتش سوریه به شورشیان در سویدا و سقوط برخی روستاها ازجمله محجه در شمال درعا انتشار یافت که غالبا صحت آن تأیید شد. حوالی ساعت 20 بود که شبکه الجزیره خبر داد تکفیری‌ها بر تپه راهبردی «الحاره» در حومه درعا مسلط شده‌اند. علاوه بر این شباب پرس(نزدیک به محور مقاومت) اعلام کرد دروزی‌های مخالف دولت در سویدا نیز، بامداد شنبه دست به شورش زده و شهر «شهبا» را در حومه سویدا تصرف کردند. حوالی ساعت یک بامداد شنبه به وقت محلی منابع رسانه‌ای نزدیک به تروریست‌ها مدعی تصرف شهر درعا در مرکز این استان شدند. علاوه بر این، صبح شنبه الجزیره از تشدید درگیری‌ها در حوالی «تلبیسه» و «الرستن» در حومه حمص خبر داد و از پیشروی تروریست‌ها به سمت شمال حمص نوشت. همچنین حوالی ساعت 3 بامداد شنبه خبرهایی در رابطه با خنثی کردن حملات پهپادی تروریست‌ها در حمص از سوی رسانه‌های محلی انتشار یافت. ظهر روز شنبه نیز خبرگزاری فرانسه از پیشروی تروریست‌ها از درعا به سمت 20 کیلومتری جنوب دمشق خبر داد.
بیانیه ارتش سوریه درباره تحولات میدانی حمص و درعا
ستاد نیروهای مسلح سوریه صبح شنبه در بیانیه‌ای درباره روند درگیری‌ها در حماه، حمص و درعا نوشت: «پس از حمله عناصر تروریستی به چند ایست بازرسی و نقاط دور از دسترس ارتش در درعا و السویداء، نیروهای ما جهت ایجاد امنیت، یک حلقه امنیتی قوی و منسجم در این مناطق ایجاد کردند. تحرکات عناصر تروریستی در جنوب کشور با هدف بر هم زدن تمرکز ارتش سوریه جهت بازپس‌گیری مناطق از دست رفته در شمال حمص و حماه است. در استان حمص نیز نیروهای ما با هدف حفظ امنیت شهروندان و با آمادگی و قاطعیت با هرگونه حمله تروریستی مقابله خواهند کرد.»
دیرالزور سقوط کرد؟
از بامداد شنبه خبرهایی در رابطه با ورود شورشیان به بخش‌هایی از دیرالزور و یورش آنان به سمت زندان مرکزی این شهر منتشر شد. علاوه بر این صبح شنبه منابع محلی مدعی شدند فرودگاه نظامی دیرالزور به نیروهای قسد(نیروهای دمکراتیک) واگذار شده است. اما منابع محلی از شورش برخی قبایل عرب در شهر المیادین در شرق دیرالزور و وقوع درگیری میان آنان با نیروهای قسد خبر داده‌اند. از بعد از ظهر شنبه نیز خبرهای ضد و نقیضی در رابطه با سقوط کامل دیرالزور انتشار یافت که تا لحظه تنظیم این گزارش تأیید نشده است.
جوخه‌های اعدام تروریست‌ها با لیست‌های از پیش تعیین شده در حلب!
مجله آمریکایی نیولاینز در مطلبی از برپایی جوخه‌های اعدام توسط تروریست‌ها در حلب خبر داده است. مهر در گزارشی به نقل از این مجله نوشت: «عناصر وابسته به تشکیلات تروریستی هیأت تحریر الشام دست به اعدام برخی اشخاص در حلب زده‌اند. این منابع اضافه کردند که شاهد ربوده شدن برخی افراد در حلب براساس لیست‌های از پیش تهیه شده و اعدام آنها بوده‌اند.»
شایعه کودتا در ارتش سوریه با جعل صفحه اطلاع‌رسانی سوریه
اواخر شامگاه جمعه برای دومین بار در هفته اخیر شایعه‌ای درباره کودتا در ارتش سوریه انتشار یافت که توسط وزارت اطلاع‌رسانی این کشور تکذیب شد. ایرنا در این باره آورده است: «وزارت اطلاع‌رسانی سوریه با بازنشر تصویر و اخبار ساختگی درباره یک خبر و تلاش برخی از نظامیان برای کودتا، افزود: برخی رسانه‌های دشمن اقدام به انتشار اخباری دروغ و ساختگی از طریق فتوشاپ به‌منظور ایجاد هرج و مرج در کشور می‌کنند. این وزارتخانه در بیانیه خود خواستار هوشیاری شهروندان نسبت به اخبار منتشر شده و دریافت اخبار از منابع رسمی و موثق شد.»
شایعه فرار و پناهندگی بشار اسد
علاوه بر شایعه مذکور، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز بامداد شنبه مدعی شد اسد از یک دولت عربی درخواست نیرو و تسلیحات کرده که با مخالفت مواجه شده است. این روزنامه همچنین ادعا کرد بشار اسد از ترکیه خواسته است دست از تسلیح و حمایت از تحریرالشام بردارد. علاوه بر آن وال استریت ژورنال مدعی شد مقامات اردنی و مصری خواستار کناره‌گیری اسد از قدرت شده‌اند که سفارت اردن در آمریکا با رد این اخبار خواستار اصلاح فوری آن توسط این روزنامه شد. مصر نیز این مسأله را تکذیب کرد. همچنین شایعاتی توسط تروریست‌ها درباره فرار اسد به ایران انتشار یافت که صراحتا توسط ایران و سوریه رد شد.
کی‌یف: دخالتی در سوریه نداریم
پس از انتشار اخبار متعدد و شواهد و مدارک مهم از دخالت اوکراین در تقویت تروریست‌های سوریه، کی‌یف این مسئله را تکذیب کرد. ایسنا در این‌باره نوشت: «هیورهی تیخی، سخنگوی وزارت امور خارجه اوکراین در یک کنفرانس خبری ادعا کرد: کی‌یف قاطعانه و به‌طور جدی اتهامات مبنی بر دخالت اوکراین در اوضاع سوریه و تشدید تنش در این کشور را رد می‌کند.»
عراق: تجزیه سوریه خط قرمز ماست
مهر به نقل از باسم العوادی ، سخنگوی دولت عراق درباره موضع این کشور درباره تجزیه سوریه نوشت: «عراق حامی تمامیت ارضی سوریه است و تجزیه آن را خط قرمز خود می‌داند، اما در عین حال درصدد مداخله نظامی در سوریه نیز نیست.» مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان نیز در واکنش به تحولات سوریه گفت: «منتظریم طرف‌های ذیربط از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز به توافقی دست یابند که به نفع همه اجزای سوریه باشد و همزیستی، صلح و ثبات در این کشور را محقق کند».
العامری: بهترین دفاع حمله است
هادی العامری، دبیرکل سازمان بدر عراق نیز با اشاره به طراحی ترکیه، آمریکا و اسرائیل برای بر هم زدن سوریه گفت: «حمله بهترین ابزار دفاعی است و این نادرست است که همچنان از بغداد انتظار تشدید تنش را داشته باشیم. عراق باید موضع روشنی در قبال تحولات سوریه داشته باشد».
آخرین وضعیت تحولاتی میدانی
پیش از ظهر شنبه، تسنیم به نقل از ارتش سوریه از عملیات سنگین علیه تروریست‌ها در ریف شمالی حمص خبر داد و نوشت: «نیروهای مسلح این کشور یک عملیات منحصر به فرد در منطقه «الدار الکبیره، تلبیسه و الرستن» در ریف شمالی استان حمص با کمک و پوشش هوایی جنگنده‌های سوری و روسی، توپخانه‌ای و موشکی انجام داده‌اند که در اثر آنها ده‌ها تروریست کشته شده و تروریست‌های مهاجم در وحشت و سردرگمی بوده و دست به فرار دسته جمعی زده‌اند. در این عملیات تجهیزات زیادی از تروریست‌ها منهدم شده است.» بعد از ظهر شنبه نیز منابع مختلف از تسلط کامل تروریست‌ها بر سه استان درعا، سویدا و قنیطره در جنوب و جنوب غرب سوریه و هم مرز با اردن و جولان اشغالی خبر دادند که صحت آن محل تردید است. به‌گفته برخی منابع، نیروهای تحریرالشام عصر شنبه درصدد حرکت به سمت دمشق از محور غوطه غربی برآمده‌اند. علاوه بر آن برخی کانال‌های منطقه‌ای خبر از تحرکات تروریست‌ها در التنف واقع در مرزهای اردن، سوریه و عراق دادند و از کنترل تدمر توسط تروریست های موسوم به ارتش آزاد سخن گفته‌اند. انتشار ویدئویی از بیعت برخی شیوخ محلی در استان‌های جنوبی سوریه نیز در فضای رسانه‌ای بازتاب گسترده‌ای داشت. کانال اخبار سوریه به فارسی نیز حوالی غروب شنبه از تصاحب برخی تجهیزات نظامی ارتش سوریه در بیت جن الریف در جنوب غربی دمشق خبر داد. این رسانه همچنین از تصرف منطقه تل الشیح در نزدیکی دمشق توسط تکفیری‌ها نوشت. از سوی دیگر منابع سوری عقب نشینی ارتش از حومه دمشق را تکذیب کردند و برخی منابع از ادامه حملات هوایی به مواضع تروریست‌ها توسط ارتش سوریه با همراهی روس‌ها در حماه، ادلب و حلب در عصر شنبه نوشته‌اند.
ریبرندینگ یک تروریست به سبک غربی‌ها
تلاش تروریست‌ها برای ترمیم چهره خود در سوریه درحالی‌که دست به شکنجه برخی اسرای ارتش زده‌اند، شیعیان نبل و الزهرا را در محاصره قرار دادند و دست به اعدام‌های گسترده‌ای در حلب زده و مدام ایران و شیعیان را تهدید به قتل عام می‌کنند، که از سوی دیگر در گفت‌وگو با رسانه‌های غربی و آمریکایی درصدد ارائه چهره‌ای معتدل از خود هستند و بنا دارند خود را مخالفان سیاسی دموکرات منش! جلوه دهند. مصاحبه محمد الجولانی سرکرده تحریرالشام با سی‌ان‌ان و ادعای وی درباره تشکیل دولت و مجلس فراگیر با همراهی همه مردم را باید در این راستا ارزیابی کرد. پاتریک هنینگسن تحلیل‌گر مسائل ژئوپلیتیک با اشاره به این مسئله گفته است: «غرب سعی دارد با ریبرندیگ(ترمیم وجهه تروریست‌ها به شکل متفاوت)» یک چهره رنگین کمانی از آنان به نمایش بگذارد. تحریرالشام ادامه جبهه النصره و نیروهای نیابتی ناتو و ترکیه است. آنها می‌خواهند با تغییر اسم و عنوان، خاورمیانه و دنیا، جنایات الجولانی را که شاگرد ابوبکر بغدادی است فراموش کند».
پیشنهاد ایران ، روسیه و ترکیه در نشست اضطراری گروه آستانه
مذاکره؛ معارضان می‌پذیرند؟!
پس از تحرکات دیپلماتیک گسترده عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در منطقه و پیگیری اوضاع سوریه جهت کمک به دولت این کشور و دفع خطرها تروریست‌ها، صبح شنبه نشست دوحه(دوحه فروم) با تلاش ایران درباره بررسی اوضاع سوریه برای مدت دو روز آغاز به‌کار کرد. ایران در این نشست و در قالب روند آستانه(ایران، روسیه و ترکیه) به رایزنی درباره تحولات سوریه پرداخت.
عراقچی: ایران به حمایت از سوریه ادامه می‌دهد/گفت‌وگوی صریح با ترک‌ها داشتیم
ایسنا به نقل از عراقچی در حاشیه این نشست نوشت: «تحولاتی که در منطقه پیش آمد، به‌خصوص در سوریه و قراری که با وزیران خارجه ترکیه و روسیه برای برگزاری نشست آستانه داشتیم، باعث شد در این نشست شرکت کنیم.» عراقچی با بیان اینکه «گفت‌وگویی بسیار صریح و مستقیم با وزیر امور خارجه ترکیه و جلسه مبسوطی را با امیر قطر داشتم» افزود: محور اصلی هر ۲ دیدار، تحولات سوریه و موضوعات مرتبط با آن بود؛ ازجمله اینکه چه مسیری باید در حمایت از مردم سوریه، حفظ تمامیت ارضی این کشور و جلوگیری از پیامدهای احتمالی هرگونه تحول در منطقه و حوزه پیرامونی اتخاذ شود. او در پاسخ به این سؤال که آیا در جریان این رایزنی‌ها به تصمیم خاصی نیز رسیده‌اید؟ گفت: الان در مرحله‌ای هستیم که همه در حال رایزنی هستند و زود است که تصمیمی گرفته شود، تحولات میدانی به‌صورت سریع در حال رخ دادن است و وضعیت، بسیار سیال است. عراقچی ادامه داد: کماکان به حمایت‌های خود از مردم و دولت سوریه ادامه می‌دهیم، اکنون یک کارزار سیاسی در جریان است که باید در آن ایفای نقش کنیم و در حال انجام رایزنی‌های مربوط به این موضوع هستیم. وی همچنین پس از نشست با وزرای آستانه گفت:«امروز جلسه بسیار خوب روند آستانه را با حضور وزیران خارجه ترکیه و روسیه داشتیم و در انتهای جلسه نیز نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در امور سوریه به جلسه ملحق شد...در این جلسه مسائل جاری سوریه مورد مذاکره قرار گرفت و بر این موضوع تأکید شد که درگیری‌ها در سوریه باید فوراً خاتمه پیدا کند، تمامیت و حاکمیت ارضی سوریه محترم شناخته شود و در این زمینه به قطعنامه سازمان ملل در این خصوص مراجعه شود. همچنین قرار شد که گفتگوهای سیاسی بین دولت سوریه و گروه‌های معارض مشروع شروع شود و اینها خواسته‌های این جلسه بود و قرار شد که ما با دولت سوریه در این خصوص مشورت کنیم»
لاوروف: حملات تحریر الشام از پیش برنامه‌ریزی شده بود
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در کنفرانس خبری بعد از نشست دوحه اعلام کرد: حملات گروه تروریستی هیأت تحریرالشام از قبل برنامه‌ریزی شده بود و ما به سوریه برای مقابله با این حملات کمک می‌کنیم. بعد از توقف حملات تحریرالشام، گفت‌وگوی سیاسی ممکن می‌شود. روسیه، ایران و ترکیه در مورد متوقف ساختن عملیات نظامی به توافق رسیدند... ما مخالف تلاش هیأت تحریرالشام برای تغییر توازن‌ها هستیم و با آن مقابله خواهیم کرد و به حمایت از دولت سوریه ادامه خواهیم داد.
وزیر خارجه قطر: وضع سوریه خطرناک است
پایگاه شبکه العالم نیز به نقل از «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر خارجه قطردرباره وضعیت سوریه نوشت: «اوضاع سوریه در حال تغییر و ممکن است خطرناک‌تر شود و نسبت به جنگ داخلی هشدار می‌دهیم. باید یک چارچوب مطلوب را ایجاد کرد تا به راه‌حل پایدار در سوریه برسیم. وی تأکید کرد: با توجه به درگیری‌های غزه، بروز چنین اوضاعی در سوریه پیش‌بینی می‌شد. درصورتی که راه‌حل سیاسی در سوریه ایجاد نشود، جنگ داخلی، وحدت سوریه را تهدید خواهد کرد. وزیر خارجه قطر مدعی شد: هیچ‌گونه تحرکات جدی از سوی «بشار اسد» درخصوص اصلاح روابط با مردم سوریه ندیده‌ایم.»
آناتولی: گفت‌وگوی ترکیه و ایران سازنده بود
آناتولی ترکیه نیز با اشاره به گفت‌وگوی عراقچی با فیدان، وزیر خارجه ترکیه پیش از آغاز نشست دوحه نوشت: «به‌گفته منابع دیپلماتیک، وزیران خارجه ایران و ترکیه با شرکت در بیست و دومین دوره مجمع دوحه، نشستی «سازنده و مفصل» با محوریت آخرین تحولات سوریه داشتند.» آناتولی گزارش داد: این گفت‌وگوها همچنین به‌عنوان ارزیابی اولیه قبل از نشست وزرای خارجه روند آستانه که در حال برگزاری است، انجام شد.»