خبرگزاری حوزه | «یکی از ما» برنامه‌ای است که توسط مرکز هنری رسانه‌ای نهضت و گروه معارف شبکه سوم سیما تهیه شده و از ۳۰ آبان ماه پا به عرصه پخش تلویزیون گذاشت و این روزها بعد از نماز مغرب و عشا آن را از شبکه سوم سیما تماشا می‌کنیم.
هرچند در معرفی برنامه عنوان مستند بر آن اطلاق شده، اما به سختی می‌توان نام مستند بر آن گذاشت؛ ساختارشکنی سازندگان برنامه و ترکیب برنامه‌های گفتگومحور، تله‌فیلم و مستند باعث شده تا نتوان عنوان خاصی بر این اثر که تفاوت جدی در ساختار رسانه‌ای و حتی محتوا با سایر برنامه‌های تلویزیون دارد، بار کرد.
این برنامه مستند که ریشه در واقعیت‌های اجتماعی و حقایق جاری جامعه دارد، به معرفی روحانیونی می‌پردازد که در مواجهه با مشکلات جامعه خود دست روی دست نگذاشته و گامی عملی در مسیر تبلیغ و تبیین دین نهاده‌اند. زنان و مردانی با ایمان که تنها چشم دیدن مشکلات را نداشته‌اند، بلکه حضور فعالشان در میان مردم و در دل مناطق مختلف کشور، همراه با چاره‌جویی و راهگشایی بوده و با ایده‌های خلاقانه و تغییرات مثبتی که در زندگی تبلیغی خود ایجاد کرده‌اند، تحولات شگرفی نیز در زندگی مردم محل تبلیغشان رقم زده‌اند.
شاید برازنده‌ترین عنوانی که شایسته اثر حاضر است، همانگونه که در تیتراژ انتهایی نیز به آن اشاره می‌شود، خرده روایت‌هایی از زندگی و فعالیت تبلیغی روحانیونی است که در گوشه‌کنار این مرزوبوم زندگی می‌کنند و منشأ برکات و نعمات فراوانی برای جامعه و شهر و دیار خود هستند.
«یکی از ما» را می‌توان مهمترین تلاش رسانه‌ای در سیمای ملی در جنگ روایت‌های مرتبط با حوزه دین و دینداری پس از غائله ۱۴۰۱ دانست که محوریت آن نهاد روحانیت است. جنگ روایت‌هایی که بیش از یک دهه است توسط رسانه‌های جمعی و ماهواره‌های به ظاهر فارسی زبان آغاز شده و صفحات و کانال‌های فراوانی نیز در شبکه‌های اجتماعی بر آتش آن می‌دمند. اوج این جنگ روایت‌ها در حوزه مسائل مرتبط با فرهنگ و دینداری مربوط به اتفاقات پس از پاییز ۱۴۰۱ است که دشمن تلاش کرد تا با استفاده از رسانه بر آتش اختلاف میان مردم و روحانیت به عنوان سکاندار نهاد دین بدمد و میان نماینده دو رکن انقلاب از یک سو مردم به عنوان ضلع جمهوریت و روحانیون و حوزه‌های علمیه به عنوان ضلع اسلامیت اختلاف شدیدی ایجاد کند و آن دو را در مقابل یکدیگر قرار دهد.
خط روایت‌های دشمن از نهاد دین و حتی دینداری مردم، همه و همه ناظر به افول گرایش دینی در میان مردم و منفور بودن نهاد دین در جامعه ایرانی است که تلاش بر مدرن نشان دادن آن دارند و این مدرنیته را نه به لحاظ ابزار و فناوری، بلکه به لحاظ رها بودن از مذهب تفسیر و تعیبر می‌کنند.
حال آنکه حقیقت ماجرای جامعه ایران اسلامی چیز دیگری است و ایمان ریشه‌های مستحکمی در سرزمین ایران دارد و از همین رو بود که امام جامعه مسلمین، ایمان مردم را سرمایه‌ای بزرگ دانست و علاوه بر گسترده دانستن مصادیق عمل صالح (۲۴/۸/۱۳۹۸) به کنشگران عرصه تبلیغ و تبیین و مسئولین امر دستور فرمود: «از سرمایه‌ی ایمان مردم برای تولید عمل صالح بهره بگیرید.» (۱۴/۳/۱۴۰۱)
«یکی از ما» جزو معدود روایت‌هایی است که در بحبوحه انواع روایت‌های ریز و درشت نادرست از حقیقت ایمان مردم و جایگاه دین و نهاد آن در اجتماع، تلاش دارد تا به درستی جایگاه و نقش طلاب زحمتکش را در جامعه تبیین نماید و حقیقت تبلیغ و نتیجه تلاش این قشر زحمتکش جامعه را در قالب داستان‌های کوتاه تصویری و به زبان رسانه روایت کند.
هرچند در بیشتر موارد، بخش مقدمه و شروع معرفی افراد همچنان کلیشه‌های رایج در بیان زندگینامه‌ها به سبک سنتی را به همراه دارد و دربردارنده کلیدواژه‌های رایج این نوع معرفی‌نامه‌ها مانند کلمات و جملات زیر است: «وی در خانواده مذهبی به دنیا آمد»، «او از کودکی علاقمند..» و ...، اما مسئله محوری و نقطه‌زنی در مسائل از نقاط مثبت آن به شمار می‌رود و در معرفی هر فرد داستانی برآمده از زندگی او به شکلی جذاب و در قالب تله‌فیلم به نمایش درمی‌آید که خود اثری مجزا و موثر در بیان روایت زندگی این افراد به شمار می‌رود.
توجه به مسائل رایج جامعه در تله‌فیلم‌هایی منتخب از فعالیت‌های تبلیغی مبلغان عزیز مانند «قتل جنین»، «توجه به مشکلات قشر آسیب‌پذیر»، «جامعه مبتلا به اعتیاد» و... از یک‌سو، پرداختن هم‌زمان به فعالیت تبلیغی طلاب آقا و خانم از سوی دیگر، توجه به همراهی همسران و خانواده‌ها در امر تبلیغ و بیان سختی‌های تبلیغ و تبیین دین همه نشان از قوت برنامه دارد. همچنین دعوت از یک کارشناس معمولا سرشناس در کنار مهمان برنامه که یک مبلغ موفق در عرصه تبیین دین به شکلی نو برپایه خدمت به مردم است و حرف‌هایی که از زبان کارشناس برنامه در زمینه فعالیت‌های این روحانی موفق زده می‌شود نیز از کارهای خوبی است که نشان از سلیقه خوب سازندگان دارد.
به عنوان مثال در برنامه روز ۷ آذر خانم نیلچی‌زاده مباحثی درباره فرزندآوری بیان کرد و در وصف بانویی که تمام تلاش و زندگی خود را معطوف به منصرف کردن بانوان از قتل جنین و کشتن نوزادان پیش از تولد نموده بود، این امر را ریشه در عشق ایشان به بندگان خدا تعبیر کرد و تفسیری زیبا از عشق الهی به بندگان ارائه داد و این قتل را ریشه در ناامیدی دانست که اهمیت کار سرکار خانم اختر را چندین برابر و حقیقت این تلاش مقدس را آشکار نمود.
در برنامه روز ۱۱ آذر زندگی و فعالیت تبلیغی طلبه‌ای روایت می‌شود که با فروش طلاهای خانم خانه و پولی که از همسرش قرض می‌گیرد برای حمایت از بانوانی که اسیر اعتیاد شده‌اند، اما نان‌آور خانه و خانواده‌اند، تولیدی راه می‌اندازد. فراز و نشیب‌هایی که این خانواده در مسیر حمایت با آن روبرو می‌شوند و کارهای تبلیغی فراوان و موثری که این طلبه موفق برای همراهی مردم با مسجد انجام می‌دهد به اندازه‌ای اثربخش است که استاد ابوالقاسمی در جمله آخر خود می‌گوید: «به حال ایشان غبطه می‌خورم. گمان می‌کردم کاری بهتر از انس با قرآن و قرائت و تدریس قرآن نیست، اما اگر برگردم حتما طلبه می‌شوم. زیرا طلبگی پا جای پای پیامبر اکرم (ص) گذاشتن است.»
حجت الاسلام علی قهرمانی، پژوهشگر عرصه رسانه