به گزارش خبرگزاری ایمنا، عفاف و حجاب به‌عنوان مفهومی فرهنگی و اجتماعی در بسیاری از جوامع، از جمله جوامع اسلامی، جایگاه ویژه‌ای دارد؛ عفاف به معنای حفظ حریم شخصی و جلوگیری از رفتارهای ناپسند است، در حالی‌که حجاب به پوشش ظاهری فرد اشاره دارد و این دو مفهوم تأثیر عمیقی بر روابط اجتماعی، احترام به خود و دیگران و همچنین سلامت روانی افراد دارد.
با ترویج عفاف و حجاب، می‌توان به تقویت ارزش‌های اخلاقی و فرهنگی در جامعه کمک کرد و از بروز مشکلات ناشی از ناهنجاری‌های اجتماعی جلوگیری کرد و با توجه به اهمیت این موضوع، تصویب قانونی که به حمایت از عفاف و حجاب بپردازد، نه‌تنها به تبیین چارچوب‌های قانونی و حقوقی در این زمینه کمک می‌کند، بلکه به ایجاد یک محیط امن و محترمانه برای همه افراد جامعه نیز منجر می‌شود.
این قانون می‌تواند به ترویج آگاهی‌های لازم در مورد اهمیت عفاف و حجاب و همچنین تأمین حقوق افرادی که به این اصول پایبندند، کمک کند و این اقدامات نه‌تنها می‌تواند موجب تقویت اتحاد و همبستگی میان اعضای جامعه شود، بلکه به تمامیت فرهنگی و هویتی کمک خواهد کرد؛ از سوی دیگر، اجرای چنین قانونی نیازمند برخورد صحیح و منصفانه است تا موجب نارضایتی یا تبعیض نگردد.
توجه به تنوع فرهنگی و اجتماعی در جامعه و احترام به انتخاب‌های فردی از جمله مواردی است که در تصویب و اجرای این قانون باید مد نظر قرار گیرد و با همین نگاه بود که لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب»» پس از چندین رفت و برگشت در مجلس شورای اسلامی تصویب و تبدیل به قانون شد.
در شرایط کنونی مجلس شورای اسلامی با تصویب «قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» به دنبال تقویت ظاهر اسلامی و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه است و در این مسیر دستگاه‌های مختلف کشور و در صدر آن دستگاه‌های فرهنگی نقشی ویژه ایفا خواهند کرد؛ با توجه به اهمیت این موضوع، ضروری است تا درک عمیق‌تری از ابعاد مختلف قانون مصوب مجلس به دست آوریم و راهکارهای مؤثری برای ترویج فرهنگ حجاب ارائه دهیم.
بر اساس این موضوع نگاهی به متن این قانون خواهیم داشت؛ در فصل اول که شامل ماده ۱ و ۲ این قانون است، به کلیات اشاره شده و در فصل دوم نیز وظایف عمومی دستگاه‌های اجرای ذکر شده که شامل ماده‌های ۳ تا ۶ است و در فصل سوم نیز تکالیف اختصاصی دستگاه‌های اجرایی به تفکیک و تفصیل عنوان شده است که در ادامه مروری بر تکالیف دستگاه‌های فرهنگی خواهیم داشت:
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ماده ۷- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور تحقق اهداف این قانون مکلف به انجام دادن وظایف زیر است:
۱- نظام جامعه رتبه‌بندی محتوای محصولات و تولیدات فرهنگی را بر مبنای شاخص‌ها و اولویت‌های محتوایی حوزه عفاف و حجاب مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه و به شورای مذکور ارسال کند؛ نظرات اصلاحی آن شورا لازم‌الاتباع است. پس از گذشت ۳ ماه عدم اعلام نظر شورای مذکور مانع از اجرای نظام جامع مذکور نیست هرگونه حمایت مادی و معنوی و میزان برخورداری از امتیازات و یارانه‌ها متناسب با نظام جامعه رتبه‌بندی محتوایی اعمال می‌شود.
۲- عدم صدور هر نوع مجوز برای آثار مغایر با شاخص‌ها و اهداف این قانون و سیاست‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی
۳- رصد و پایش سالانه تأثیر اجرای این قانون با نظارت و هماهنگی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و گزارش آن به مجلس شورای اسلامی جهت بررسی و ارزیابی در کمیسیون‌های فرهنگی و قضائی و حقوقی و ارائه گزارش آن کمیسیون‌ها به صحن علنی
۴- تدارک تمهید و تقویت تولیدات هنری و رسانه‌ای تأثیرگذار در حوزه «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب»
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
ماده ۸ - سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به منظور تحقق اهداف این قانون مکلف به انجام دادن وظایف زیر است:
۱- تهیه و پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جهت معرفی و ترویج نمادها و الگوهای «سبک زندگی اسلامی خانواده محور » و «فرهنگ عفاف و حجاب» و احکام مرتبط با تاکید بر مخاطبان کودک و نوجوان و پرهیز از تبرج، روابط ناسالم، الگوهای ضد خانواده در تولید و پخش برنامه‌ها و تبلیغات صدا و سیما
۲- آگاه‌سازی و روشنگری درباره نمادها و جریان‌های فعال علیه بنیان خانواده و فرهنگ عفاف و حجاب یا مروج برهنگی، هرزگی، همجنس بازی یا سایر مفاسد مخل بنیاد خانواده
۳- پخش رایگان برنامه‌های تخصصی تهیه شده توسط دستگاه‌های اجرایی و نهادهای غیردولتی و سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی فعال در عرصه عفاف و حجاب مطابق با معیارهای تولید و پخش سازمان صدا و سیما
تبصره - سازمان صدا و سیما موظف است استانداردهای مربوطه را به دستگاه‌ها و نهادها و اشخاص درخواست کننده موضوع این بند اعلام کند.
۴ - ترغیب و تشویق هنرمندان و تولید کنندگان آثار فرهنگی فاخر به منظور ارائه راهکارهای بدیع و جذاب در راستای تعمیق و توسعه «فرهنگ عفاف و حجاب»
۵ - عدم انعقاد قرارداد با اشخاص حقیقی یا حقوقی که کشف حجاب یا بی‌عفتی یا بد پوششی یا برهنگی را ترویج و تبلیغ نموده یا مرتکب رفتارهای مذکور در انظار عمومی معابر یا اماکن عمومی که نوعاً در منظر نامحرم است اعم از فضای حقیقی یا مجازی می‌شوند و عدم دعوت آنها به برنامه‌های صدا و سیما
تبصره - حکم این بند در خصوص مواردی که با تشخیص رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ضرورت داشته باشد از جمله مناظرات و مباحثات و همچنین در خصوص اتباع خارجی مشروط به اینکه در داخل کشور ایران مرتکب رفتارهای مذکور در این بند نشده باشند مجری نیست.
۶- استفاده از الگوهای مورد تأیید کارگروه ساماندهی مد و لباس برای الگوسازی پوشش متناسب با «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب» در محصولات تولیدی از قبیل برنامه‌های تلویزیونی و مجموعه‌های نمایشی و پرهیز از استفاده از الگوهای مناسب در آنها
۷ - تدوین دستورالعمل محتوای صوت و تصویر فراگیر در حوزه «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب» به تفکیک برای صدا و سیما و شبکه نمایش خانگی بر اساس مصوبه جلسه ۸۸۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی ظرف ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون
۸- جلوگیری از تولید و پخش محتوای صوت و تصویر فراگیر مروج فساد برهنگی بی‌عفتی کشف حجاب و بعد پوششی در شبکه نمایش خانگی بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و احکام این قانون
۹- تهیه و ابلاغ دستور و تولید و پخش محتوای صوت و تصویر فراگیر در سکوهای انتشار جهت تأمین اهداف این قانون بر اساس مصوبه جلسه ۸۸۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی ظرف ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون
۱۰- تهیه و ابلاغ دستورالعمل به‌کارگیری نگهداشت و تعالی حرفه‌ای مجریان در راستای «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب»
۱۱- تولید و پخش فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی الف ویژه در حوزه «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب»
۱۲- اطلاع رسانی مناسب در مورد احکام این قانون و پیگیری رسانه‌ای میزان تحقق و رفع موانع آن
سازمان تبلیغات اسلامی
ماده ۹ - سازمان تبلیغات اسلامی به منظور تحقق اهداف این قانون مکلف به انجام دادن وظایف زیر است:
۱- برنامه‌ریزی برای استفاده از ظرفیت مساجد حسینیه‌ها اماکن مذهبی هیئت‌ها و تشکل‌های مذهبی و هیئت‌های اندیشه‌ورز نخبگان حوزوی و دانشگاهی در امر «سبک زندگی اسلامی خانواده محور » و «فرهنگ عفاف و حجاب» با همکاری مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه با تاکید بر استفاده از نیروهای جوان مؤمن انقلابی دانا و کارآمد
۲- حمایت از تولید محصولات فرهنگی چند رسانه‌ای هنری نمایشی تجسمی کتاب رمان نوشت‌افزار اسباب بازی و مانند آن برای گروه‌های سنی مختلف در زمینه بست «فرهنگ عفاف و حجاب»
۳- تدوین فرایندهای تبلیغی جهت فرهنگ‌سازی تبیین شرایع دینی و مفاهیم عفاف و حجاب با استفاده از ظرفیت تبلیغی برای بخش‌های مختلف ظرف سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون
۴- تدوین محتواهای مکتوب و چند رسانه‌ای جهت تبلیغ مبلغان ظرف سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون به صورت سالانه
۵- فرهنگ سازی تبیین شعائر دینی شبکه سازی و سرمایه گذاری در راستای مفاهیم عفاف و حجاب با استفاده از ظرفیت‌های تبلیغی
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
ماده ۲۴- وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به منظور تحقق اهداف این قانون مکلف به انجام وظایف زیر است:
۱- برنامه‌ریزی فرهنگی گردشگری اسلامی و طراحی الگوهای اسلامی ایرانی در برگزاری انواع گشت‌های سیاحتی
۲- نظارت از طریق تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی جهت دفاتر خدمات سیاحتی و گردشگری اماکن اقامتی و پذیرایی موزه‌ها و بناهای تاریخی به منظور ترویج “فرهنگ عفاف و حجاب» در اماکن تحت نظارت و استفاده از ظرفیت تشکل‌های حرفه‌ای گردشگری
۳- بررسی صلاحیت عمومی و تخصصی متقاضیان فعالیت در مراکز تحت پوشش وزارتخانه اعم از مدیران متصدیان و شاغلان دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری مراکز اقامتی و پذیرایی راهنمایان گردشگران توسط حراست وزارتخانه به منظور پیشگیری از ورود افراد فاقد صلاحیت بر مسند مشاغل مذکور در جهت تأمین امنیت اخلاقی برای خانواده‌ها در این مراکز و اصلاح مقررات مربوط بر اساس این قانون
۴- اطلاع رسانی به گردشگران نسبت به قوانین جمهوری اسلامی ایران در مورد شئون اسلامی و فرهنگی و نظارت بر گروه‌های گردشگری خارجی به منظور رعایت شئون اسلامی و تبیین «سبک زندگی اسلامی خانواده محور»
۵- طراحی و اجرای آموزش‌های «سبک زندگی اسلامی خانواده محور» و «فرهنگ عفاف و حجاب» در سرفصل‌های دوره‌های عمومی گردشگری با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی برای مؤسسات تحت پوشش
۶- ایجاد نهاد سفر و گردشگری خانواده محور با بهره‌گیری از سازمان هوشمند یکپارچه گردشگری به منظور عمومی سازی گردشگری و استفاده از امکانات و خدمات رفاهی دستگاه‌های مختلف به گونه‌ای که سالانه حداقل ۴۰ درصد اماکن در اختیار زوجین در دو سال اول ازدواج خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر و اشخاص و خانواده‌های معرفی شده از نهادهای ذی‌ربط قرار گیرد
۷- نظارت شناسایی و جلوگیری از فعالیت‌های غیر مجاز در فضای حقیقی و مجازی گردشگری و تفریحی از طریق فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و معرفی آنها به مرجع قضائی
ستاد امر به معروف و نهی از منکر
ماده ۳۲ - ستاد امر به معروف و نهی از منکر علاوه بر وظایف و اختیارات قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر مصوب ۲۳ فروردین ۱۳۹۴ وسایل قوانین به منظور تحقق اهداف این قانون مکلف به انجام وظایف زیر است:
۱- فرهنگ سازی در مورد نحوه امر به معروف و نهی از منکر در حوزه عفاف و حجاب در چهارچوب مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و قوانین و مقررات در قالب آموزش‌های حضوری مکتوب صوتی و تصویری برای ارائه در فضای مجازی و غیر مجازی و صدا و سیما و تدوین برنامه‌های آموزش عمومی و تخصصی برای مجریان فریضه امر به معروف و نهی از منکر با همکاری مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سازمان‌ها نهادهای فرهنگی و صاحب‌نظران
۲- حمایت از گروه‌های مردمی امر به معروف و نهی از منکر و صدور مجوز فعالیت آنها و آموزش و ارائه گواهینامه آموزش به آنها و نظارت بر کار ایشان مطابق قوانین و مقررات
تبصره ۱- دستورالعمل اجرایی این بند ظرف سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون به تصویب ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور می‌رسد
تبصره ۲- مجوز گروه‌های مردمی امر به معروف و نهی از منکر زبانی و نوشتاری در حدود مواد ۴ ۵ و ۶ قانون حمایت از آمران به معروف ناهیان از منکر مصوب ۲۳ فروردین ۱۳۹۴ برای موسسین دارای شرایط زیر صادر می‌شود
- ۱- تابعیت جمهوری اسلامی
- ۲- اسلام و التزام عملی به آن و قانون جمهوری اسلامی ایران
- ۳- حسن شهرت
- ۴- داشتن حداقل ۲۳ سال تمام شمسی برای هر یک از موسسین
- ۵- دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی یا سطح ۲ حوزه علمیه ۶ نداشتن سو پیشینه کیفری ۷ داشتن گواهی پایان دوره آموزش امر به معروف و نهی از منکر
۳- زمینه‌سازی برای حضور علاقمندان در عرصه امر به معروف و نهی از منکر زبانی و رفع موانع