به گزارش سایت دیده بان ایران؛ در ۲۷ نوامبر، تنها چند ساعت پس از اجرای توافق آتش‌بس میان اسرائیل و لبنان، ائتلافی از گروه های مسلح سوریه بزرگ‌ترین عملیات نظامی خود در سال‌های اخیر را آغاز کرد. این عملیات به رهبری هیئت تحریر الشام (HTS) انجام شد که طی آن به مواضع دولت سوریه در استان حلب حمله کرده و به سرعت با عقب‌نشینی نیروهای مقابل پیشروی کردند.در عرض چند روز، گروه های مسلح توانستند کنترل شهر حلب، دومین شهر بزرگ سوریه، و کل استان ادلب را به دست آورند و به حومه حماه برسند.( براساس آخرین اخبار در روز پنجشنبه، نیروهای مخالف به مرکز حما رسیده اند.)
به گزارش الجزیره، این عملیات غیرمنتظره، نبردی که پیشتر به عنوان منجمد یا متوقف شده تلقی می‌شد را احیا کرد. همچنین این باور را که بشار اسد، رهبر سوریه، پیروز شده است، زیر سوال برده و ممکن است راه را برای مذاکرات صلح جدید باز کند.
چرا مخالفان موفق شدند؟
برای نزدیک به ۱۰ سال، ائتلافی از نیروهای روسیه، حزب‌الله و گروه‌های مرتبط با ایران به دولت سوریه کمک کردند تا کنترل بخش اعظم سوریه را حفظ کند، به استثنای مناطق شمالی. در دو سال گذشته، این ائتلاف به دلیل مجموعه‌ای از تحولات دچار تضعیف شده است، از جمله تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ و جنگ امسال اسرائیل با لبنان. در سال ۲۰۲۳، پس از شورش رهبر نیروهای مزدور واگنر و مرگ وی، روسیه دستور داد نیروهای واگنر که نقشی حیاتی در نبردهای زمینی داشتند، سوریه را ترک کنند. امسال مسکو مجبور شد بخشی از یگان‌های نیروی هوایی خود را که مدتها پوشش هوایی لازم برای نیروهای دولت سوریه را فراهم می‌کردند، از سوریه خارج کند. ناوگان هوایی روسیه در پایگاه حمیمیم در لاذقیه اکنون به شدت کاهش یافته است.
نیروهای حزب‌الله مستقر در سوریه نیز کاهش یافته‌اند. جنگ با اسرائیل خسارات سنگینی به این گروه وارد کرد، زیرا بسیاری از مقامات عالی‌رتبه و حتی حسن نصرالله، رهبر این گروه، (شهید) شدند. به همین دلیل حزب‌الله مجبور شد بخش بزرگی از نیروهای مستقر در مناطق حومه حلب و ادلب را به لبنان بازگرداند. حضور نظامی ایران در سوریه نیز کمرنگ شده است.
نیروهای دولت سوریه نیز طی ۱۴ سال جنگ به شدت فرسوده شده‌اند. جدایی نیروها و تلفات در جنگ‌ها کاهش قابل توجهی یافته و بحران مالی توانایی دمشق برای پرداخت حقوق منظم را محدود کرده است.
هنگامی که مخالفان حمله خود را آغاز کردند، با ارتشی کاملاً فرسوده روبه‌رو شدند که انگیزه جنگیدن را از دست داده بود. روحیه نیروها فروپاشیده بود، به ویژه به دلیل نبود متحدان زمینی و نیروی هوایی روسیه. آنها به سرعت عقب‌نشینی کردند.
در مقابل، عملکرد مخالفان در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی بهبود یافته است. آنها سازمان‌یافته‌تر و منظم‌تر شده‌اند، به ویژه هیئت تحریر الشام. همچنین تجهیزات بهتری دارند که بخشی از آن از طریق تولید داخلی، تصرف تسلیحات از مواضع دولت و متحدانش و دریافت کمک از منابع خارجی به دست آمده است.
اکنون فرصتی برای صلح وجود دارد
پیشروی مخالفان برای بسیاری غافلگیرکننده بود، شاید به این دلیل که بشار اسد برای سال‌ها به عنوان پیروز جنگ داخلی سوریه عمل می‌کرد. از زمانی که نیروهایش در سال ۲۰۱۸ کنترل بخش‌های بزرگی از کشور را بازپس گرفتند، از جمله سه منطقه کاهش تنش در جنوب، حومه دمشق و شمال حمص، دولت حاضر به هیچ امتیازی یا مشارکت در مذاکرات جدی نشد – چه در چارچوب فرآیند ژنو تحت حمایت سازمان ملل و چه در فرآیند آستانه تحت حمایت روسیه.
عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی نیز اعتماد به نفس اسد را تقویت کرد. تنها سال گذشته او برای شرکت در نشست سران عرب در ریاض دعوت شد که به ۱۲ سال انزوای عربی پایان داد. همه این‌ها دولت را متقاعد کرده بود که می‌تواند عضویت و مشروعیت خود را در جامعه بین‌المللی بازیابد و بدون ارائه هیچ امتیازی، کمک‌های اقتصادی برای بازسازی دریافت کند، چه به کشورهای عربی و چه به مخالفان سوریه.
علاوه بر این، با اعتقاد به اینکه دست بالا را دارد، اسد چندین پیشنهاد ترکیه برای حل مشکل پناهندگان سوری و پیشبرد فرآیند سیاسی را رد کرد.
پیشروی سریع مخالفان این برداشت ها از پیروزی را که دولت بشار اسد به آن دلخوش کرده بودند، نابود کرد. اکنون مخالفان کنترل بیشتر شمال سوریه، از جمله حلب را در دست دارند، شهری که حدود یک‌پنجم جمعیت سوریه در آن زندگی می‌کنند. با وزن اقتصادی، صنعتی، انسانی و سیاسی خود، حلب می‌تواند به نقطه محوری برای مخالفان سوریه و یک دارایی عمده در هرگونه مذاکرات احتمالی تبدیل شود.
نویسنده این مطلب برای الجزیره در ادامه با اشاره به اینکه وضعیت میدان نبرد همچنین بازتابی از واقعیت‌های جدید ژئوپلیتیکی است، ادعا می کند که متحدان اصلی اسد، ایران و روسیه، به دلیل شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی بخشی از نفوذ خود را از دست داده‌اند، در حالی که ترکیه، متحد اصلی منطقه‌ای مخالفان، در حال قدرت‌گیری است.
در نتیجه، اکنون فرصتی برای آغاز یک فرآیند سیاسی واقعی وجود دارد که می‌تواند به جنگ ۱۴ ساله پایان دهد؛ جنگی که صدها هزار سوری را کشته، میلیون‌ها نفر را آواره کرده و کشور را ویران کرده است.