همشهری آنلاین - مریم سرخوش: دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشست خبری پویش ملی اطلاع‌رسانی تغذیه سالم با شعار «روغن مناسب، غذای سالم و خانواده سالم» که از ۱۷ تا ۳۰ آذر برگزار می‌شود، گفت: بحث تغذیه بسیار مهم و تقریبا مغفول مانده است که کمتر به آن توجه می‌شود. در دنیای مدرن با تغییر سبک زندگی و ذائقه و تغییر ترکیب نوع مصرف مواد مغذی و حای طبخ غذا تاثیر داشته در نوع تغذیه و ریزمغذی ها که تعیین کننده است. بسیاری از بیماری هایی هم که در دنیا ایجاد می‌ شود به دلیل بحث تغذیه است.

عامل مسمومیت غذایی

او ادامه داد: بین غذا و مسمومیت تفاوت وجود دارد. هر چیزی مفیدی را می توان مصرف کرد اما زیاد مصرف کردن آن مضر و مسمومیت‌زا است. به عنوان مثال آب به عنوان یه ماده حیاتی برای انسان، اگر زیاد از حد استفاده شود، مسمومیت با آب را ایجاد می‌کند. کیفیت و کمیت غذا مهم است. رعایت ترکیب غذا شامل کربوهیدرات، پروتئین و فیبر هم اهمیت دارد.
به گفته رئیسی برخی افراد روغن حیوانی و دنبه به بهانه سلامت آن مصرف می‌کنند که تصور غلطی است و به دلیل نوع چربی اشباع است که زیادی آن برای بدن مفید نیست. باید کمتر از ۱۰ درصد کالری‌های روزانه چربی اشباع دریافت شود و بقیه باید چربی‌های غیراشباع باشد که ساده و پیچیده هستند. البته هر قدر به سمت اینکه میزان دریافت کالری از چربی کمتر باشد مفید است.

کدام روغن بهتر است؟

رئیسی به برخی اظهارنظرها درباره روغن‌های گیاهی نیز اشاره کرد و گفت: بهترین روغن‌های گیاهی نیز شامل روغن کانولا و آفتابگردان هستند که از چربی‌های غیر اشباع هستند. البته فرایند روغن گیری هم بسیار مهم بوده و لازم است اطمینان حاصل شود که از دانه سم‌زدایی شده باشد. در برخی فروشگاه‌ها تبلیغ می‌شود که روغن گیری در حضور مشتری است و این موارد را توصیه نمی‌کنیم چون نوع دانه و فرایند سم‌زدایی از آن بسیار مهم است.
او با بیان اینکه روغن‌هایی که در بازار هستند، عمدتا جزو روغن‌های غیر اشباع هستند، تاکید کرد: درباره نوع استفاده از روغن هم باید توجه داشت که در برخی روغن ها در حرارت های مختلف به ترکیب ناسالم تبدیل می شود. به ویژه روغن هایی که چند بار استفاده و جوشیده می‌ شوند.
معاون بهداشت وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره امنیت غذایی در کشور گفت: در دنیا بیشترین سوءتغذیه در کشورهای با درآمد پایین است. در تقسیم بندی جهانی کشور ما جزو کشورهای میانه محسوب می‌شود. البته سوءتغذیه همیشه به معنای لاغری و کمبود تغذیه نیست، چاقی هم نوعی از سوءتغذیه است.

سرانه مصرف این خوراکی ها مناسب نیست

او درباره گرانی محصولات غذایی و کاهش میزان مصرف آنها هم بیان کرد: به عنوان مثال سرانه مصرف گوشت در یک جامعه سالم باید ۷۵ گرم در روز باشد و این عدد در ایران ۳۵ گرم است. سرانه مصرف فیبر هم باید حدود ۲۵ گرم مصرف شود که در کشور ما حدود ۱۵ گرم روزانه است. مصرف فیبر هر چه کمتر باشد می‌تواند مشکلات گوارشی ایجاد کند و بی‌توجهی به آن در طولانی مدت می‌تواند یکی از عوامل سرطان‌ها باشد. نان هم هرچه سبوس آن بیشتر باشد، بهتر است.

این مسئول درباره سرانه مصرف لبنیات و شیر هم گفت: از دوران نوزادی باید تغذیه با شیر مادر جدی گرفته شود چون در سیستم ایمنی کودک و رشد و قوای استخوانی او تاثیر دارد. البته سرانه مصرف لبنیات در کشور ما پایین است و الان حدود روزانه یک واحد است در حالی که ۲ تا ۳ واحد توصیه می‌شود. هر گونه افزایش قیمت در شیر و لبنیات باعث کاهش بیشتر سرانه مصرف می‌شود.

معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره تبلیغات روغن‌های غیرتراریخته، روغن بدون پالم و غنی‌شده با ویتامین‌ها، توضیح داد: مصرف پالم با یک میزان مشخص هیچ اشکالی ندارد، اما اگر میزان پالم افزایش یابد و تا ۵۰ درصد برسد، مشکل‌دار می‌شود.
او درباره مواد غذایی تراریخته نیز با بیان اینکه توافق کلی درباره تراریخته وجود ندارد، تاکید کرد: هیچ شواهد متقنی درباره مشکل‌دار بودن روغن تراریخته وجود ندارد. نکته مهم و اساسی این است که چربی ترانس می‌بایست کمتر از ۵ درصد انرژی دریافتی روزانه را تشکیل دهد و این میزان برای چربی‌های اشباع‌شده نیز کمتر از ۱۰ درصد باشد.
رئیسی همچنین درباره ضرورت کاهش مصرف سرخ‌کردنی‌ها گفت: کاهش میزان مصرف غذاهای سرخ شده ضروری است و باید مصرف غذاهای بخارپز و آب‌پز بیشتر شود.
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه سومین عامل مرگ‌ومیر کشور در مسائل تغذیه‌ای ریشه دارد، عنوان کرد: بررسی‌ها بیانگر این است که کمبود امگا۳، عامل مرگ ۵ هزار نفر در سال است. نسبت مصرف امگا۳ به امگا۶ هم مهم است و برخی موادغذایی مانند روغن‌های اشباع‌شده از نسبت امگا۳ مطلوبی برخوردار هستند. مهم ترین منبع امگا ۳ هم ماهی است.

رئیسی همچنین در پاسخ به سوالی درباره استفاده از حیوانات حرام گوشت بیان کرد: سازمان دامپزشکی بر زنجیره تامین گوشت نظارت می‌کند. اگر موردی مبنی بر استفاده از گوشت حیوانات حرام گوشت کشف شود با متخلف برخورد می‌شود و اگر مصرف هرگونه گوشت منجر به مسمومیت شود، مداخلات لازم را انجام می‌دهیم.

از مراکز قانونی خرید کنید

او با هشدار نسبت به خرید محصولاتی که در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود، گفت: توصیه می‌شود که مردم محصولات موردنیاز خود را از مراکز معتبر و دارای مجوز  تهیه کنند. تهیه مواد غذایی، دارویی و بهداشتی از اماکن دارای مجوز هم بسیار ضروری است. بررسی‌ها بیانگر این است اغلب محصولاتی که در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شوند با محصولی که به دست مشتری می‌رسد، متفاوت است و میان محصول تبلیغی با عرضه شده تفاوت وجود دارد. خریدار هم قدرت شکایت یا وادار کردن چنین افرادی به پاسخگویی را ندارند. 

برخی بیماران شبه علم را دنبال می کنند

رییسی در ادامه شبه علم را از چالش‌ها و معضلات حوزه سلامت عنوان کرد و گفت: پزشکان با بیمارانی مواجه هستند که از دستورات پزشکان پیروی نمی‌کنند اما از موارد شبه علم پیروی می‌کنند. استفاده از روش‌های درمانی مبتنی بر مباحث شبه علم می‌تواند سه پیامد داشته باشد؛ اول اینکه روش توصیه شده هیچ اثری نداشته و خنثی باشد. دوم اینکه ماده موثره در محصول تجویزی وجود داشته باشد اما دوز آن مشخص نیست و سومین پیامد استفاده از محصولات تجویزی مبتنی بر شبه علم نیز می‌توانند بروز علائم فراوان باشد. باید سواد سلامت مردم افزایش پیدا کند و از این‌ مشکلات پیشگیری شود. همه به دنبال معجزه و نتیجه سریع هستند و از این محصولات استفاده می کنند که می‌تواند حاوی مواد مضر باشد. 

معاون وزیر بهداشت درباره برچسب محصولات تراریخته هم گفت: بررسی‌ها بیانگر این است که برچسب اطلاعات محصولات تراریخته بر سلامت مردم اثر مستقیم ندارد. کارگروه محصولات تراریخته تشکیل شده است که در حال بررسی برچسب محصولات تراریخته است. تمام ویژگی‌های محصولات غذایی می‌بایست روی محصول درج شود که مصرف کننده از عوارض مصرف آن مطلع شود.