به گزارش خبرگزاری ایمنا از خراسان شمالی، سیمان سمنگان که از پروژه‌های بزرگ خراسان شمالی محسوب می‌شد، سال ۱۳۸۲ کلنگ‌زنی شد، آن زمان کمتر کسی باورش می‌شد که این پروژه پس از گذشت بیش از ۲۰ سال همچنان اندرخم یک کوچه باقی بماند.
پروژه سیمان سمنگان پس از گذشت دو دهه پیشرفت چندانی نداشته است و شش دولت گذشته نتوانستند آن را به بهره‌برداری برسانند؛ پروژه پیشرفت قابل ملاحظه‌ای ندارد و به علت گذشت زمان، فرسودگی گریبان‌گیر همان میزان پیشرفت فیزیکی شده است.
بنا بود پروژه سیمان سمنگان روزانه ۱۰ هزار تن سیمان تولید کند، همچنین اشتغال ۷۵۰ نفر در کارخانه و هزاران نفر به صورت غیرمستقیم از پیش‌بینی‌های مسئولان آن زمان به شمار می‌آمد. بنا بود طی سه سال فاز نخست پروژه با تولید ۵۰۰۰ تن سیمان در روز به بهره‌برداری برسد، اتفاقی که هیچ‌گاه رخ نداد.
ناصر فخر موحدی، مدیرکل وقت صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی سال ۸۷ یعنی پنج سال پس از کلنگ‌زنی می‌گوید: این طرح با ظرفیت ۱۰ هزار تن در روز در دست اجرا است؛ مرحله نخست آن با تولید ۳۵۰۰ تن در روز و با ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی در جریان است.
وی می‌افزاید: برای اجرای این طرح ۲۹ میلیون دلار اعتبار ارزی مورد نیاز تأمین شده است و این طرح با ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری آستان قدس رضوی اجرا می‌شود.
به میان آمدن پای چینی‌ها برای پروژه سمنگان
در حالی که قرار بود آستان قدس این پروژه را اجرایی کند، خبر از ورود چینی‌ها به ماجرا رسید؛ سیداحمد علوی، قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی سال ۸۷ عنوان می‌کند: آستان قدس رضوی در حال مطالعه احداث بزرگ‌ترین کارخانه تولید سیمان کشور در منطقه سمنگان بجنورد است و برای ورود و نصب بعضی ماشین‌آلات و قطعات به مشارکت کشورهای صاحب فناوری سیمان نیاز داریم.
وی ادامه می‌دهد: شریک خارجی با مطالعه، بررسی و بازدیدهای فنی کارشناسان آستان قدس رضوی انتخاب شده است و از بهترین فناوری و ماشین‌آلات در سیمان سمنگان بجنورد استفاده می‌شود.
قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی خاطرنشان می‌کند: از آنجا که تمام محصولات تولیدی آستان قدس رضوی دارای کیفیت ممتاز است، در تولید سیمان نیز دنبال بهترین‌ها هستیم.
علوی تفاهم به عمل آمده و تنظیم قرارداد آستان قدس رضوی با این شرکت چینی را الگویی برای سایر شرکت‌های خارجی می‌داند که قصد دارند در ایران سرمایه‌گذاری کنند؛ با اجرای موفقیت‌آمیز پروژه سیمان سمنگان توسط طرف چینی، طرح‌های مشارکتی دیگری نیز در آینده با این شرکت به اجرا در می‌آید.
در حالی که بنا بود سیمان سمنگان نمونه موفق قرارداد مشارکتی با شرکت چینی باشد، اما نه خبری از چینی‌ها شد و نه اجرای طرح.
مسئولان پس از ۱۵ سال: طرح به صرفه نیست
منابع مالی سنگینی برای اجرای چنین پروژه‌ای مورد نیاز بود که در همین راستا نمایندگان وقت تلاش کردند تا از طریق منابع صندوق توسعه ملی برای احیای پروژه قدم بردارند، اما صندوق توسعه ملی پس از بررسی‌ها تصمیم گرفت اعتباری برای این طرح قرار ندهد و به این ترتیب مسیر دیگری نیز به بن‌بست خورد.
در حالی که سیمان سمنگان از سال ۱۳۸۲ کلنگ‌زنی شده بود و تا سال ۹۷ میلیاردها تومان هزینه در برداشت، مسئولان متوجه نبود صرفه اقتصادی پروژه شدند؛ سیدهادی حسینی، رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی سال ۹۷ در خصوص آخرین وضعیت سیمان سمنگان خاطرنشان می‌کند: جواز تأسیس طرح سیمان سمنگان سال ۸۰ صادر و اجرای آن از سال ۸۶ آغاز شد، اما از سال ۹۲ تاکنون متوقف بوده است.
وی مشکل اصلی توقف طرح را پرداخت نشدن تسهیلات عنوان و تاکید می‌کند: با توجه به وضعیت فعلی تولید سیمان در کشور و تأمین نشدن منابع مالی طرح سیمان سمنگان، ادامه اجرای آن توجیه اقتصادی ندارد و به همین دلیل آستان قدس رضوی برای سرمایه‌گذاری در زمینه فرآوری گیاهان دارویی اعلام آمادگی کرده است.
رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی ادامه می‌دهد: این طرح ۳۶ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و برای رسیدن به این مرحله در آن مقطع زمانی، ۵۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
حسینی خاطرنشان می‌کند: آستان قدس رضوی برای تکمیل اجرای سیمان سمنگان نیازمند ۲۴.۸ میلیون یورو تسهیلات ارزی و ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات ریالی بود که باید به صورت سندیکایی پرداخت می‌شد.
وعده تغییر کاربری محقق نشد
وی ادامه می‌دهد: اکنون آستان قدس اعلام کرده عنوان سرمایه‌گذاری را تغییر داده است و فرآوری گیاهان دارویی را جایگزین تولید سیمان می‌کند.
رئیس اداره طرح و برنامه سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی ظرفیت و قابلیت استان خراسان شمالی برای سرمایه‌گذاری در زمینه گیاهان دارویی را مناسب می‌داند و تاکید می‌کند: طرح اولیه فرآوری گیاهان دارویی آماده شده است و در چند ماه آینده مجوزهای لازم در این خصوص صادر می‌شود.
حسینی می‌گوید: ما نیز از اقدام آستان قدس رضوی برای فرآوری گیاهان دارویی استقبال می‌کنیم، زیرا در این شرایط اجرای کارخانه سیمان توجیه اقتصادی ندارد.
یک سال پس از این اظهارات، رئیس سازمان جهاد کشاورزی وقت خراسان شمالی می‌گوید: آغاز به کار ساخت سایت فرآوری گیاهان دارویی سیمان سمنگان منتظر ورود رسمی و جذب شرکت آستان قدس رضوی است.
این روند تا پایان دولت نیز ادامه داشت و خبری از آستان قدس برای اجرای طرح جدید نشد، به نحوی که مشخص شد بنا نیست تغییر کاربری خاصی اتفاق بیفتد.
دولت سیزدهم روح تازه‌ای به طرح دمید
با تغییر دولت و روی کارآمدن دولت سیزدهم به ریاست شهید رئیسی، توجه به طرح‌های نیمه‌تمام قوت گرفت؛ مسئولان استانی نیز این موضوع را فرصتی برای احیای پروژه راکد سیمان سمنگان دانستند و پیگیری‌های متعددی در این راستا رقم خورد.
پیش از سفر رئیس‌جمهور شهید به خراسان شمالی، وزیر صمت وقت نیز از پروژه بازدید کرد و برای احیای پروژه وعده داد، این موضوع سبب شد تا در سفر شهید رئیسی به خراسان شمالی یکی از مصوبات احیای سیمان سمنگان باشد و به این ترتیب بودجه قابل ملاحظه‌ای برای پروژه در نظر گرفته شد.
محمدرضا حسین‌نژاد، استاندار سابق خراسان شمالی شهریور سال ۱۴۰۱ اظهار می‌کند: ۲,۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل کارخانه سیمان سمنگان در سفر رئیس‌جمهور به استان مورد توافق قرار گرفت که سبب احیای این واحد تولیدی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: کارخانه سیمان سمنگان سال‌ها راکد مانده است که رئیس‌جمهور در سفر به استان خواستار اختصاص تسهیلات برای تکمیل این واحد تولیدی شد.
استاندار سابق خراسان شمالی تصریح می‌کند: تکمیل کارخانه سیمان سمنگان به مطالبه مردم منطقه تبدیل شده است و اعتبار لازم برای تکمیل فاز نخست آن در سفر رئیس‌جمهور به استان اختصاص پیدا کرد.
گره‌هایی که همچنان وجود داشت
ناصر فخرموحدی، معاون اقتصادی استاندار خراسان شمالی دی ۱۴۰۱ اظهار می‌کند: پرداخت تسهیلات در سفر رئیس‌جمهور به استان برای احیای سیمان سمنگان در شهرستان مانه و سملقان مطرح شد و دراین‌باره سرمایه‌گذار اعلام کرد در صورتی که ۱,۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات در اختیار قرار گیرد، این واحد صنعتی بزرگ احیا می‌شود.
وی می‌افزاید: استانداری در مذاکره با ایمیدرو به عنوان سرمایه‌گذار این طرح درخواست تسهیلات ۴۰۰ میلیارد تومانی کرد.
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی عنوان می‌کند: ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات برای خرید تجهیزات کارخانه سیمان سمنگان و ۲۰۰ میلیارد تومان نیز از محل صندوق فعالیت‌های توسعه معدنی تحت پوشش ایمیدرو برای راه‌اندازی و تجهیز معادن درخواست شده است.
فخرموحدی اضافه می‌کند: پیگیر هستیم تا این تسهیلات دریافت و به احیای سیمان سمنگان سرعت داده شود.
معرفی ۲ بانک عامل برای پرداخت تسهیلات
فخرموحدی عنوان می‌کند: سیمان سمنگان از طرح‌های قدیمی استان است، جواز تأسیس آن حدود ۲۰ سال پیش صادر و پنج معدن بزرگ برای فعالیت این واحد تولیدی در نظر گرفته شده است.
وی با بیان اینکه اجرای سیمان سمنگان اکنون ۴۰ درصد رشد فیزیکی دارد، می‌گوید: در سفر دولت به استان، راه‌اندازی این واحد مطرح شد و رئیس‌جمهور بر پرداخت تسهیلات برای این پروژه تاکید کرد.
سرپرست معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی تصریح می‌کند: سرمایه‌گذار این طرح اعلام کرده است که برای راه‌اندازی نیاز به تأمین ۱,۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات داریم و استان هم پیگیر است که این منابع از محل صندوق توسعه ملی در اختیار قرار گیرد.
فخرموحدی خاطرنشان می‌کند: با پیگیری‌هایی استان، دو بانک به عنوان بانک‌های عامل پرداخت تسهیلات مشخص شده و قرار است این تسهیلات که ۷۰ درصد از آن به صورت ریالی و ۳۰ درصد به صورت ارزی است به وسیله بانک ملت و صادرات پرداخت شود.
وی ادامه می‌دهد: اکنون دو بانک به عنوان بانک عامل معرفی شد و در مکاتبه‌ای به صندوق توسعه ملی و نیز ریاست جمهوری اعلام شده است.
این شرایط نشان می‌دهد که با وجود توجه دولت، روندهای پیچیده‌ای برای این پروژه در جریان است که حل آن به راحتی امکان‌پذیر نیست، از همین رو رئیس مجلس خرداد سال ۱۴۰۲ از این پروژه بازدید کرد.
محمد باقر قالیباف در حاشیه این بازدید می‌گوید: سرمایه‌گذاری پروژه سیمان سمنگان از طریق کمیسیون صنایع مجلس پیگیری می‌شود تا این طرح قدیمی به مرحله بهره‌برداری برسد.
تملک ۵ معدن برای احیای سیمان سمنگان
حسین حاجی بی گلو، مدیرکل صمت خراسان شمالی آبان سال گذشته با اشاره به آخرین وضعیت و شرایط کارخانه سیمان سمنگان اظهار می‌کند: بر اساس اظهارات مدیرعامل این مجموعه در حال احداث، کارخانه سیمان سمنگان هم‌اکنون ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی از تلاش برای احیای احداث این مجموعه عظیم صنعتی در استان خبر می‌دهد و تاکید می‌کند: با توجه به بررسی‌های انجام شده برای احیای این واحد صنعتی اقداماتی همچون به‌روزرسانی ضمانت‌نامه‌ها، ارائه قرارداد با مسئول فنی معدن و تمدید پروانه‌های منقضی معادن به نام این کارخانه باید انجام شود.
مدیرکل صمت خراسان شمالی عنوان می‌کند: سیمان سمنگان از واحدهای تولیدی استان است که برای رفع موانع احیای آن باید اقدامات اصولی انجام شود که در این زمینه پنج معدن بزرگ برای فعالیت این واحد تولیدی در نظر گرفته شده است.
حاجی بی گلو ادامه می‌دهد: پنج معدن بزرگ برای احیا و احداث کارخانه سیمان سمنگان در نظر گرفته شده است.
ارزش‌گذاری سیمان سمنگان در دست اقدام است
حسین حاجی بی گلو، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اقداماتی برای ارزش‌گذاری مجدد پروژه سیمان سمنگان انجام شده و روند اقدامات در جریان است.
وی با بیان اینکه این پروژه باید تعیین تکلیف شود، ادامه می‌دهد: شرکت سیمان سمنگان از استان قدس مجزا شده و هیئت مدیره جدید تشکیل داده است.
مدیرکل صمت خراسان شمالی خاطرنشان می‌کند: دولت می‌تواند تسهیلاتی برای احیای مجدد پروژه در اختیار دهد، اما اکنون سال‌ها است که پروژه پیشرفت فیزیکی ندارد.
از کم‌کاری آستان قدس تا بررسی مجدد پروژه
اما پس از کش و قوس‌های فراوان، خرداد سال جاری بود که وزیر سابق کشور به سملقان سفر و طی شورای اداری این شهرستان عنوان می‌کند: طرح راکد سیمان سمنگان در شهرستان مانه نیز به صورت تخصصی بررسی می‌شود و نظر برخی که می‌گویند این طرح توجیه اقتصادی ندارد را باید به صورت کارشناسی بررسی کرد.
محمدمهدی شهریاری، نماینده بجنورد در مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه خاطرنشان می‌کند: آستان قدس رضوی باید در مسیر تکمیل کارخانه سیمان سمنگان همکاری داشته باشد.
همه نگاه‌ها به استاندار جدید
استاندار تازه منصوب شده خراسان شمالی در یکی از نخستین بازدیدهای خود پس از انتصاب از سیمان سمنگان دیدن می‌کند؛ بهمن نوری در حاشیه این بازدید تصریح می‌کند: راه‌اندازی طرح سیمان سمنگان می‌تواند گام بزرگی در مسیر اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی منطقه باشد، از این‌رو تمام تلاش‌ها باید برای تحقق اهداف اولیه این طرح به کار گرفته شود.
نوری عنوان می‌کند: سیمان سمنگان به عنوان یکی از طرح‌های شاخص آستان قدس رضوی از ظرفیت خوبی برای تبدیل‌شدن به یک قطب صنعتی در منطقه برخوردار است.
اینک باید منتظر ماند و دید که دولت چهاردهم می‌تواند از عهده تعیین تکلیف و اجرای پروژه‌ای که چندین سال خاک خورده است، بربیاید یا همچون گذشته این پروژه را به دولت بعد از خود تحویل خواهد داد.