مرزهای شرقی ایران به‌عنوان یکی از مناطق استراتژیک و چالش‌برانگیز کشور، در سال‌های اخیر به نقطه تمرکز پروژه‌های امنیتی و توسعه‌ای تبدیل شده‌اند. ساخت دیوار مرزی میان ایران و افغانستان، با اهدافی چون مقابله با تهدیدات امنیتی، جلوگیری از نفوذ گروه‌های تروریستی و کنترل مهاجرت‌های غیرقانونی، آغاز شده است. این پروژه نه‌تنها به ایجاد ثبات در منطقه کمک خواهد کرد، بلکه با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و رویکردهای مدرن، به‌عنوان الگویی در مدیریت مرزهای فراملی شناخته می‌شود. در این میان، تعاملات دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای، نقش اساسی در موفقیت این طرح خواهند داشت و ایران به‌عنوان کشوری پیشرو، بار دیگر تعهد خود به امنیت و ثبات منطقه‌ای را به نمایش گذاشته است.
روز گذشته رزمایش امنیتی پرشدت مسلحانه با حضور یگان‌های واکنش سریع، پهپادی و پشتیبانی آتش هواپیمایی نیروی زمینی ارتش، در منطقه عمومی شمال شرق کشور به مدت دو روز برگزار شد. طبق ویدئویی که در سیمای ملی در کنار خبر این رزمایش منتشر شد، در مرز مشترک ایران با افغانستان روند تکمیل دیوار و تأسیسات جدید مرزی همچنان ادامه دارد.
6 کارگاه ساخت دیوارهای بتنی مستحکم در نوار مرزی مشغول تکمیل پروژه انسداد مرزی هستند و  فرماندهان نیروی زمینی می‌گویند تاکنون ۶۵ کیلومتر از دیوار احداث شده و زیرسازی ۱۳۰ کیلومتر از آن به پایان رسیده است.
مرز شرقی ایران عوارض متعددی دارد، از خاک نرم و سست تا ارتفاعات و کوهستان. برای ایجاد دیوار کوه هم شکافته شده است.
طبق اعلام امیر نعمتی، جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش، تا پایان سال ۳۰۰ کیلومتر دیوار مرزی تکمیل خواهد شد.
مرز  با سیستم‌های کاهش الکترونیکی سنسورهای مراقبتی پهپادها و دوربین‌های  حرارتی و همچنین  گردان‌های متحرک هجومی کنترل می‌شود.
در این عملیات مهندسی که در برخی نقاط شبانه‌روزی انجام می‌شود، نیروی زمینی ارتش یک رزمایش فوق‌العاده امنیتی برگزار کرد.
این رزمایش با هدف انتقال دانش و تجربیات روزآمد به جوانان، آماده‌ نگه‌داشتن یگان‌های واکنش‌سریع، متحرک هجومی و ستادی، ارزیابی عملکرد کارکنان و دقت آتش‌ علیه اهداف مدنظر، بهره‌گیری از آخرین سلاح‌های نقطه‌زن، دورزن، دقیق‌زن و شبکه‌محور، تمرین طرح‌های دفاعی و امنیتی از پیش تدوین شده و نهایتا به‌کارگیری آخرین تجهیزات ارتباطی و مخابراتی مورد استفاده در شرایط رزم برگزار شد.
رزمایش امنیتی پرشدت مسلحانه نیروی زمینی ارتش، به منظور انهدام گروهک‌های تروریستی معاند و خودسر که درصدد ایجاد ناامنی احتمالی در نوار مرزی شرق کشور و تخریب و آسیب‌رساندن به تأسیسات امنیتی ملی هستند، برگزار شد و آخرین دستاوردهای حوزه دفاعی امنیتی روزآمد و تولید متخصصان و نخبگان داخلی کشور، مورد استفاده قرار گرفتند.
بناست در بازه زمانی سه ساله دیوار بتنی چهار متری، سیم خاردار، فنس و جاده اصولی در مرزهای مشترک میان ایران و افغانستان ساخته شود و منطقه شمال شرق استان‌های مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی را دربرمی‌گیرد. ایران و افغانستان ۸۱۵ کیلومتر مرز مشترک دارند. این مرز مشترک در استان های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار گرفته است. بنابر آمار منتشر شده سازمان بین‌المللی مهاجرت، موج ورود اتباع افغانی به ایران همچنان ادامه دارد و در سال گذشته و با توجه به سیاست‌های طالبان، بیش از یک میلیون نفر از اتباع افغانستانی به ایران پناهنده شده‌اند. کشور ما نزدیک نیم قرن است که از مردم مظلوم افغانستان پذیرایی کرده و افغانستانی‌های پناهنده نیز با ارائه خدمات مختلف، سهم قابل‌توجهی در سازندگی کشورمان داشته‌اند و دارند؛ اما این همزیستی مسالمت‌آمیز که به‌عنوان یک تعامل ارزشمند میان دو ملت در تاریخ به ثبت خواهد رسید، نباید ما را از خطر نفوذ گروه‌های خطرناک تکفیری - تروریستی که اکنون در افغانستان به قدرت رسیده و افراد خود را به داخل کشورمان اعزام می‌کنند، غافل کند.
 طرح ساماندهی اتباع خارجی اجرایی شد
با توجه به خلأهای قانونی بسیاری که در خصوص اتباع خارجی در ایران وجود دارد، در این راستا و به منظور ساماندهی موج پناهندگان افغانستانی به کشور طرح تأسیس سازمان ملی مهاجرت با حضور کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، دولت، وزارت کشور، اداره اطلاعات و اطلاعات سپاه در کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در دست بررسی است.
ولی‌الله بیاتی، سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی در راستای طرح تأسیس سازمان ملی مهاجرت گفته است: «بر اساس این طرح ما به مهاجرینی که وارد کشور می‌شوند، پس از اسکن عنبیه چشم، یک کارت می‌دهیم که همه خدمات مورد نیاز او با این کارت ارائه می‌شود. این کارت به هیچ‌وجه قابل جعل نیست و فرد مهاجر باید آن را تا زمان خروج از کشور به همراه داشته باشد.»
به گفته او بر اساس تصمیم اعضای کمیسیون، مقوله‌ اقامت به صورت کلی به صورت موقت دیده شده است و از این جهت این هدف‌گذاری مطرح نیست که اتباعی که در کشور حضور دارند، رسوب کنند و ماندگاری‌شان بالا برود بر اساس طرح مذکور دیگر چیزی به‌عنوان اقامت دائم اتباع در ایران نداریم، بلکه برای اتباع سه نوع اقامت موقت شامل یک ساله، سه ساله و احتمالا هفت ساله پیش‌بینی شده است.
 
اقدام برای ساخت دیوار مرزی: گامی در جهت تأمین امنیت
ایران و افغانستان به دلیل اشتراکات تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی از دیرباز ارتباطاتی نزدیک داشته‌اند؛ اما تحولات منطقه‌ای و نگرانی‌های امنیتی باعث شده است که مسأله دیوار مرزی میان این دو کشور به یکی از موضوعات مهم تبدیل شود. ساخت این دیوار با هدف مقابله با تهدیدات امنیتی، قاچاق مواد مخدر، و کنترل مهاجرت‌های غیرقانونی در دستور کار قرار گرفته است.
 
اهداف و ضرورت‌های ساخت دیوار مرزی
مقامات ایرانی بر این باورند که ساخت دیوار مرزی می‌تواند به کاهش ورود غیرقانونی مواد مخدر، مهاجران غیرمجاز و همچنین پیشگیری از نفوذ گروه‌های تروریستی کمک کند. مرزهای مشترک ایران و افغانستان به دلیل شرایط جغرافیایی خاص و فعالیت‌های غیرقانونی از جمله قاچاق مواد مخدر، همیشه چالش‌برانگیز بوده‌اند. ایران که یکی از مسیرهای اصلی ترانزیت غیرقانونی مواد مخدر به اروپا محسوب می‌شود، سالانه هزینه‌های زیادی برای مقابله با این تهدید صرف می‌کند.
 
پیشرفت‌های ساخت و تأثیرات آن بر امنیت منطقه
براساس گزارش‌های منتشر شده، بخش‌هایی از این دیوار مرزی به اتمام رسیده و در حال بهره‌برداری است. این پروژه شامل بخش‌های مختلفی از جمله حصارهای امنیتی، برج‌های دیده‌بانی و سیستم‌های نظارتی هوشمند می‌شود. کارشناسان امنیتی معتقدند که این اقدام می‌تواند به بهبود امنیت در منطقه مرزی کمک کند و از بروز حوادث مرزی و درگیری‌های احتمالی جلوگیری کند.
 پیامدهای اقتصادی
در کنار اهداف امنیتی، این پروژه ممکن است پیامدهای اقتصادی و انسانی قابل‌توجهی داشته باشد. بسیاری از افغان‌هایی که از طریق مرز وارد ایران می‌شوند به ‌دنبال فرصت‌های شغلی هستند. ساخت دیوار مرزی ممکن است این جریان را محدود کرده و درعین‌حال فشار بیشتری بر دولت افغانستان برای مدیریت مشکلات داخلی این کشور وارد کند.
 
ضرورت همکاری دوجانبه برای حل مشکلات مرزی
برخی تحلیلگران منطقه‌ای نیز معتقدند که موفقیت این پروژه نیازمند همکاری نزدیک میان دولت‌های ایران و افغانستان است. ایجاد مکانیزم‌های مشترک برای مدیریت مسائل مرزی، تقویت روابط تجاری و انسانی و هماهنگی‌های امنیتی می‌تواند به کاهش چالش‌ها و بهبود اوضاع کمک کند.
دیوار مرزی ایران و افغانستان، هرچند یک اقدام امنیتی است؛ اما پیامدهای آن فراتر از مرزهاست و می‌تواند بر روابط سیاسی، اقتصادی و انسانی دو کشور تأثیر بگذارد.
 
پیامی به جامعه جهانی: ایران در خط مقدم مبارزه با تهدیدات فراملی
با ساخت این دیوار، ایران بار دیگر نشان می‌دهد که در خط مقدم مبارزه با تهدیدات فراملی از جمله قاچاق مواد مخدر و تروریسم قرار دارد. این اقدام به جامعه جهانی پیام روشنی می‌دهد که ایران در حفظ امنیت منطقه‌ای و جهانی نقشی کلیدی ایفا می‌کند و برای مقابله با چالش‌های مشترک، آماده همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است.
 
حمایت از منافع ملی با رویکرد پیشگیرانه
ایران با اجرای این پروژه نشان می‌دهد که رویکردی پیشگیرانه برای حفاظت از مرزها و منافع ملی خود در پیش گرفته است. این دیوار نه‌تنها امنیت را تضمین می‌کند، بلکه پایه‌ای برای همکاری‌های بیشتر با افغانستان و سایر همسایگان منطقه‌ای خواهد بود. چنین اقدامی به ایران اجازه می‌دهد با کنترل دقیق‌تر مرزها، به‌ صورت هوشمندانه‌تری منابع و توانایی‌های خود را مدیریت کند.
رزمایش امنیتی اخیر نیروی زمینی ارتش ایران و پیشرفت‌های حاصل‌ شده در تکمیل دیوار مرزی با افغانستان، حامل پیامی روشن به تمامی گروه‌ها و عواملی است که قصد دارند امنیت و ثبات منطقه را به چالش بکشند. این اقدامات، نمادی از توانمندی نظامی و عزم ایران در مقابله با تهدیدات فراملی است و نشان می‌دهد که کشورمان برای حفظ مرزهای خود و تأمین امنیت شهروندان، از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد. 
بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و نیروهای واکنش سریع در این رزمایش، پاسخی جدی به هرگونه تحرکاتی است که به دنبال برهم زدن آرامش مناطق مرزی باشد.
در کنار این اقدامات، تکمیل دیوار مرزی با تأسیسات پیشرفته و نظارتی، پیامی غیرمستقیم؛ اما قاطع به برخی جریان‌ها در افغانستان است که در تلاش‌اند با سوءاستفاده از بی‌ثباتی داخلی این کشور، دست به اقدامات مخرب در منطقه بزنند.
گرچه ایران همواره بر همزیستی مسالمت‌آمیز با همسایگان خود تأکید دارد؛ اما این پروژه نشان می‌دهد که در برابر هرگونه شیطنت یا نفوذ گروه‌های خودسر، آماده پاسخگویی جدی و مقتدرانه است. این اقدامات، علاوه بر تأمین امنیت داخلی، پیام روشنی به شرارت‌های احتمالی منطقه‌ای ارسال می‌کند که امنیت ایران، خط قرمزی غیرقابل مذاکره است.