جوان آنلاین: سبک زندگی ایرانی- اسلامی مختصات خاص خود را دارد و فرهنگ وارداتی می‌تواند آن را به چالش کشد و هویت شهروند ایرانی را با آسیب جدی روبه‌رو کند. اسم فنگ‌شویی را بسیار شنیده‌ایم. شاید حتی بعضی از ما بعضی نکات آن را هم پیاده کرده باشیم، اما باید بدانیم فنگ‌شویی ریشه در عرفان‌های طبیعت‌گرا دارد که در ادیان آسمانی کفرآمیز و مشرکانه تلقی می‌شوند. «حسین کریمی» پژوهشگر، طراح و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی درباره فنگ‌شویی و پیامد‌های آن می‌گوید.
به نظر می‌رسد ما تأثیر معماری بر سبک زندگی را خیلی دست‌کم گرفته‌ایم و این برای کشوری که در معماری دارای تاریخ و میراثی عظیم است، عجیب به نظر می‌رسد. معماری چگونه بر سبک زندگی اثر می‌گذارد؟
معماری به‌عنوان یکی از ارکان اساسی فرهنگ، تأثیر عمیقی بر سبک زندگی انسان‌ها می‌گذارد. هر بنا و دکوراسیون داخلی به‌طور طبیعی بازتابی از معنا، مفهوم و ایدئولوژی خاصی است که طراح به آن توجه داشته است. به‌طورکلی می‌توان گفت «معماری تجسمی از نظم معنوی در بناهاست». این معنا به صورت ظاهری و عملکردی در فضا تجلی پیدا می‌کند و روی تجربه‌های حسی و احساسی کاربران تأثیر می‌گذارد. به‌عبارت دیگر، فضا‌هایی که در آنها زندگی می‌کنیم نه فقط نمایانگر سلیقه و انتخاب‌های طراح، بلکه حامل پیام‌های فرهنگی، ایدئولوژیک و اجتماعی نیز هستند. این فضا‌ها ناخودآگاه ما را به سمت سبک زندگی و نگرش‌هایی هدایت می‌کنند که به شیوه‌ای نمادین در طراحی آنها نفوذ کرده‌اند.
ریشه فنگ‌شویی چیست؟
باید به فنگ‌شویی به‌عنوان یک سیستم طراحی و چیدمان فضایی که توجه بسیاری از روشنفکران و حتی مذهبی‌ها را به خود جلب کرده، پرداخت. فنگ‌شویی ریشه در عرفان‌های طبیعت‌گرای تائوئیسم و شامانیسم دارد که این موضوع در ادیان ابراهیمی از جمله اسلام، صراحتاً نوعی عرفان مشرکانه تلقی می‌شود، بنابراین تأثیر پذیرفتن از فنگ‌شویی به معنی ورود به یک سبک زندگی مشرکانه و کفرآمیز است. پذیرش اصول فنگ‌شویی نه‌تن‌ها ممکن است ما را از مبانی دینی صحیح دور کند، بلکه می‌تواند آثار و پیامد‌های منفی در زندگی معنوی و اجتماعی ما به همراه داشته باشد. پس باید با دقت بیشتری از این سبک پرهیز کرد.
دامنه فنگ‌شویی و آثار آن در زندگی ما چیست؟
فنگ‌شویی می‌تواند اثرات مخرب و جبران‌ناپذیری در زندگی‌مان داشته باشد. تائوئیسم که به‌عنوان طبیعت‌گرایی زردپوستی شناخته می‌شود، توانسته در قالبی ساده، فراگیر و هنری، با نام فنگ‌شویی تأثیر عمیقی بر زندگی انسان‌ها در سطح جهان و ایران بگذارد. فنگ‌شویی صرفاً به دکوراسیون داخلی و چینش منزل محدود نمی‌شود و در واقع یک سبک زندگی به شمار می‌رود، زیرا دستورالعمل‌هایی را در همه زمینه‌های مختلف زندگی ارائه می‌دهد، بنابراین با انجام فنگ‌شویی به‌طور ناخودآگاه به سبک زندگی تائوئیسم و طبیعت‌گرایی روی می‌آورید که شامل فعالیت‌های ناهنجاری مانند بت‌پرستی و روح‌پرستی یا در بهترین حالت، استمداد از ارواح طبیعت می‌شود.
از تائوئیسم و باورهایش بگویید.
«لائوتزو» بنیانگذار تائوئیسم در کتاب «تائو ته چینگ» که مهم‌ترین منبع تائوئیسم است، می‌گوید: «تائو» به کمک انرژی «چی» به ایجاد هماهنگی در انرژی‌ها می‌پردازد و به زعم خود، زندگی شما را زیباتر و شما را خوشبخت‌تر می‌کند. با تأمل در این مفاهیم، به سادگی درمی‌یابیم فنگ‌شویی به‌طور غیرمستقیم فرد را در چه مهلکه‌ای از شرک و ناپاکی وارد می‌کند، چون ناخواسته و بدون آگاهی، از تائو و چی (که به‌نوعی همچون خداوند تعریف می‌شوند) استمداد می‌جوید یا از بت‌های موجود در این مکتب استفاده می‌کند و خدای ناکرده به بت‌پرستی دچار می‌شود. او درباره تائو می‌گوید: «تائو به چاه می‌ماند، می‌توان از آن استفاده کرد، ولی هرگز تمام نمی‌شود. همانند خلأ بی‌پایان است، پر از امکانات بی‌شمار، نهان است و همیشه حاضر...». این تعاریف به تعاریف ما از خدا شباهت زیادی دارد. شاید حتی تصور کنید که تائو در واقع همان خداوند است، اما او در ادامه می‌گوید: «نمی‌دانم چه کسی آن را به وجود آورده، از خدا هم قدیمی‌تر است. تائو از کسی جانبداری نمی‌کند، خوب و بد هر دو از آن به وجود آمده‌اند» یا جای دیگری درباره تائو می‌گوید: «تائو بی‌نهایت و جاوید است. هرگز به دنیا نیامده است، بنابراین هرگز نمی‌میرد» یا در مورد هستی، پوچ‌گراست و می‌گوید «مشغول هستی‌ایم. در حالی که این نیستی است که به کار ما می‌آید.» یکی دیگر از بزرگان تائوئیسم در کتاب «چوانگ تسه» در خصوص انرژی «چی» می‌گوید: «نیروی اولیه و بنیادی جهان هستی که در همه موجودات جریان دارد، منشأ حیات و حرکت است، عامل تغییر و تحول در جهان است.» او چی را به عنوان پلی بین «جسم و روح، آسمان و زمین، درون و بیرون» توصیف می‌کند.
این وابستگی به نماد‌ها و اعتقادات غیرعلمی و حتی شرک‌آمیز چه آثاری در پی دارد؟
پیروی از اصول فنگ‌شویی در معماری و دکوراسیون داخلی ممکن است فرد را به سوی استخدام نماد‌ها و چیدمان‌هایی سوق دهد که به‌جای افزایش آرامش و عملکرد بهینه، احساس وابستگی به انرژی «چی» و نیرو‌های ناشناخته‌ای همچون ارواح خبیثه و اجنه را به وجود آورند. این دیدگاه می‌تواند افراد را ترغیب کند تا احساس کنند برای دستیابی به موفقیت یا خوشبختی به این نماد‌ها وابسته‌اند، بی‌آنکه توجهی به نتایج منفی آن داشته باشند. به‌حرکت درآوردن نیرو‌های غیرقابل کنترل و باور به تأثیر این ماجرا‌ها می‌تواند تبعاتی طولانی‌مدت و ناخواسته برای زندگی فرد به همراه داشته باشد و شاید رهایی از این وابستگی‌ها به سادگی امکانپذیر نباشد.
بعضی از خرافات رایج در فنگ‌شویی را مثال بزنید.
نقشه باگوا یا پاکوآ (Bagua) یکی از ابزار‌های کلیدی در فنگ‌شویی است که فضا را به ۹ بخش تقسیم می‌کند و هر بخش نمایانگر جنبه‌ای از زندگی است. در این سبک، مدعی هستند این تقسیم‌بندی به افراد کمک می‌کند با سازماندهی فضا‌های زندگی خود، انرژی مثبت را جذب کنند. معتقدند با کمک باگوا که اساس آن نمودار «یی چینگ» است، می‌توان با روش قطب‌نمایی طرح اولیه بنای خانه یا آپارتمان را از نظر جریان‌های مختلف انرژی در هشت جهت بررسی کرد. آنان بر این باورند که هشت قسمت قطب‌نمای باگوا از لحاظ نمادین، پایه و اساس انرژی جهان هستی هستند که در فلسفه چینی به‌عنوان نقطه‌عطف زندگی محسوب می‌شوند. آنها معتقدند ناحیه مرکزی باگوا به عنوان منبعی از نیرو‌های ناشناخته و حمایتی شناخته می‌شود که می‌توان از آن برای دستیابی به اهداف و آرزو‌ها استفاده کرد و این نقطه را «قدرت زندگی تای چی» می‌نامند. آنان مدعی هستند انرژی موجود در این قسمت می‌تواند هم سازنده و هم مخرب باشد، بنابراین مدیریت آن حیاتی است. مکعب جادویی مفهوم دیگری در فنگ‌شویی و تا حدی شبیه باگوا است و اعتقاد دارند جریان انرژی «چی» را در دوره‌های زمانی سال، ماه، روز و ساعت به نمایش می‌گذارد. هر یک از اعداد مکعب جادویی در فنگ‌شویی نشان‌دهنده نوعی انرژی چی است. آنها معتقدند انرژی چی مرکزی به جهات هشت‌گانه تقسیم می‌شود و هر کدام از جهات هشت‌گانه، حتی خود نقطه مرکزی، حداقل با یکی از عناصر پنج‌گانه در ارتباط است. مثلاً می‌گویند انرژی چی در جهت شمال، سطحی و آرام است، ولی در زیر آرامش سطحی، فعالیت شدیدی مشاهده می‌شود.