از روز اول آبان ماه و با ارائه بودجه پیشنهادی ۱۴۰۴ دولت به مجلس، نمایندگان هر روز به بررسی بخش‌هایی از این لایحه دست می‌زنند. با اینکه مسعود پزشکیان در دوران کاندیداتوری خود قول داده بود که از افزایش نرخ بنزین اجتناب خواهد کرد، بحث‌هایی که در هفته‌های گذشته شکل گرفت این شائبه را تقویت کرده که شاید دولت می‌خواهد از این قول خود منصرف شود و نرخ بنزین را افزایش دهد.

وقتی دولت کالایی را برای کنترل تقاضا گران می‌کند، به معنای این است که فرودستان دیگر از آن کالا یا خدمت استفاده نکنند. این اقدام منصفانه نیست و به شدت خسارت‌بار خواهد بود

«علی قنبری» عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره چالش ناترازی انرژی در کشور به خبرآنلاین گفت: ناترازی مشکل یک یا دو بخش اقتصاد ما نیست بلکه اقتصاد در بخش‌های مختلف مانند پول، ارز و انرژی کشور دچار ناترازی‌های گسترده و گاه حیرت‌انگیز شده است.

او ادامه داد: ازجمله مهمترین ناترازی‌ها، ناترازی‌های مالی و بودجه‌ای هستند که هر ساله خود را در چارچوب کسری بودجه‌های چند صد هزار میلیارد تومانی نشان می‌دهد. از قضا انواع بررسی‌ها هم نشان می‌دهند که عامل اصلی تورم در کشور، کسری بودجه‌ای است که از طریق روش‌های پولی تامین می‌شود. متعاقب این اقدامات و پولی شدن کسری بودجه، تورم کشور هم به شکلی فزاینده رشد خواهد کرد.

حل ناترازی با ابزار گرانی، خام‌اندیشانه است

معاون وزیر جهاد کشاورزی در دولت روحانی، در پاسخ به اینکه اگر قیمت بنزین افزایش یابد و به حدود ۸ تا ۱۰هزار تومان به ازای هر لیتر گران شود، مشکلات فعلی مرتفع می‌شوند، هشدار داد که این انتظار  از نظر من خام‌اندیشانه است و گفت: بارها نرخ بنزین افزایش یافته ولی ناترازی‌ها مگر برای چند ماه و در کوتاه‌مدت، هیچ‌گاه نه تنها کاهش نیافته بلکه هر بار بیشتر می‌شود. در نتیجه فکر می‌کنم اشتباه بزرگی است اگر دولت چهاردهم دست به افزایش قیمت بنزین بزند.

وی درباره چرایی بی‌اثر بودن ابزار قیمتی در رفع ناترازی انرژی تصریح کرد: ابزارهایی چون قیمت در یک اقتصاد رقابتی و بازاری که بهره‌وری کافی دارد، می‌تواند اثرات مهمی برای مصرف و تقاضای موجود بگذارد ولی وقتی بازار مانند بازار موجود در ایران، ناکارآمد است، امکان ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا از طریق ابزارهای مالوف و مرسوم هم از بین می‌رود.

دشواری وضعیت فقط برای دولت مستقر نیست. اوج مشکلات فعلی در رفاه جامعه و سفره‌های مردم دیده می‌شود پس درست نیست که سفره‌های کوچک شده مردم را دوباره زیر فشار قرار دارد

دولت نباید فقط نظاره‌گر فقر مردم باشد

قنبری معتقد است که دولت‌ها نباید در شرایطی که مشکلات اقتصادی زندگی مردم را دچار مشکل می‌کند، در مقام نظاره‌گر باقی بمانند.

مدیرعامل پیشین شرکت بازرگانی دولتی خاطرنشان کرد: دولت‌ها باید در وضعیتی مشابه اقتصاد ما که زندگی مردم دچار خسارت‌های زیادی شده در اقتصاد مداخله کنند. منظورم تنها مداخله‌های قیمتی، چه به شکل قیمت‌گذاری دستوری یا گران‌سازی نیست چون پاسخگو نیستند. وقتی دولت کالایی را برای کنترل تقاضا گران می‌کند، در عمل به معنای این است که فرودستان دیگر از آن کالا یا خدمت استفاده نکنند. این اقدام منصفانه نیست و در شرایط فعلی کشور به شدت خسارت‌بار خواهد بود. قنبری درباره نقش دولت در نرخ ارز گفت: گرچه معتقدم که بازار تک‌نرخی ارز بسیار مفیدتر از وضعیت چندنرخی فعلی است ولی دولت در این بخش هم نمی‌تواند تنها نظاره‌گر نوسانات باشد. دولت باید با استفاده از ابزار مفیدتر وارد بازار شود. در حال حاضر نیز اگر دولت این امکان را ندارد که قیمت ارز را تک‌نرخی کند، انتظار می‌رود که لااقل دو نرخ ارز وجود داشته باشد.

مزد و حقوق نیروی کار، هزینه نیست

نماینده اسبق مجلس با اشاره به تضعیف چشمگیر قدرت خرید مزدبگیران تاکید کرد: اینکه دولت دچار تنگدستی است را همه می‌دانیم ولی این توجیه‌کننده رویکردی نیست که تنها به مزد و حقوق به چشم هزینه بنگریم. مزد از مهمترین مشوق‌های نیروی کار است که می‌توان با آن بهره‌وری کار را به حداکثر رساند.

او ادامه داد: در شرایطی که قیمت‌ها روزبه‌روز گران می‌شوند منصفانه نیست که به بهانه کنترل تورم از افزایش عادلانه حقوق‌ها و دستمزدها جلوگیری کرد. با توجه به تضعیف چشمگیر رفاه خانوار لازم است که مزد و حقوق‌ها بیشتر از نرخ تورم بالا برود. بالا نرفتن دستمزدها یعنی همچنان بناست مشکلات اقتصادی به سفره‌های عموم مردم سرازیر خواهد شد که اقدامی شدیدا مضر است.

منصفانه نیست که به بهانه کنترل تورم از افزایش عادلانه حقوق‌ها و دستمزدها جلوگیری کرد. با توجه به تضعیف چشمگیر رفاه خانوار لازم است که مزد و حقوق‌ها بیشتر از نرخ تورم بالا برود

قنبری تصریح کرد: اینکه پزشکیان در شرایط بسیار دشواری سکان کشور را به دست گرفته کاملا درست است ولی دشواری وضعیت فقط برای دولت مستقر نیست. اوج مشکلات فعلی در رفاه جامعه و سفره‌های مردم دیده می‌شود پس درست نیست که سفره‌های کوچک شده مردم را دوباره زیر فشار قرار دارد.