جوان آنلاین: خبرگزاری فارس آمار‌هایی از طرح نهضت ملی مسکن را پس از سه سال منتشر کرد.
به گزارش فارس، نهضت ملی مسکن یکی از برنامه‌های دولت برای تأمین مسکن مورد نیاز اقشار مختلف جامعه بود که به‌ویژه برای افراد کم‌درآمد و متوسط در نظر گرفته شده بود. این طرح از سال۱۴۰۰ از سوی دولت وقت آغاز شد و هدف آن ساخت‌میلیون‌ها واحد مسکونی در نقاط مختلف کشور بود.
شرح طرح نهضت ملی مسکن اهداف و برنامه‌ها
هدف اصلی نهضت ملی مسکن، ساخت ۴میلیون واحد مسکونی طی چهار سال است. این طرح به‌ویژه برای خانواده‌های فاقد مسکن و اقشار متوسط جامعه طراحی شده است.
یکی از ویژگی‌های مهم این طرح، استفاده از زمین‌های دولتی و تخصیص منابع مالی برای کاهش هزینه‌های ساخت مسکن است.
آمار‌های موجود
تعداد متقاضیان ثبت‌نامی: بیش از ۶میلیون نفر برای دریافت مسکن در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده نیاز شدید به مسکن در کشور است.
اولویت‌های ثبت‌نام: این طرح به ویژه برای اقشار کم‌درآمد، جوانان و خانواده‌های فاقد مسکن در نظر گرفته شده است.
تعداد واحد‌های در دست ساخت: تا آبان‌ماه سال۱۴۰۳ بیش از ۳۹۵هزار واحد مسکونی در سراسر کشور در دست ساخت است.
تعداد واحد‌های تحویلی به متقاضیان: بر اساس گزارش‌ها، در حال حاضر تعدادی از واحد‌های مسکونی آماده بهره‌برداری هستند.
پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال۱۴۰۴ حدود یک‌میلیون واحد مسکونی دیگر تحویل داده شود.
نحوه اجرای طرح
طرح نهضت ملی مسکن به طور عمده بر اساس ارائه زمین‌های دولتی و استفاده از تسهیلات بانکی به متقاضیان است.
دولت زمین‌هایی را که در اختیار دارد، برای ساخت این مسکن‌ها تخصیص می‌دهد و با تسهیلات ارزان‌قیمت، به مردم امکان ساخت و خرید مسکن را می‌دهد.
چالش‌ها و مشکلات
مسائل مربوط به زمین: دسترسی به زمین‌های مناسب یکی از چالش‌هایی است که با توجه به تعارض منافع بین سازمان‌ها باعث کاهش سرعت روند ساخت پروژه‌ها شده است که دولت سیزدهم سعی در حل‌و‌فصل این موضوع داشت.
تورم و افزایش قیمت مصالح: نوسانات بازار و افزایش قیمت مصالح ساختمانی باعث شده است هزینه‌های ساخت مسکن بیشتر از پیش‌بینی‌های اولیه باشد، در صورتی که دولت می‌تواند با دادن مصالح دولتی به پیمانکاران باعث تسریع در روند ساخت مسکن شود.
تخلف دستگاه‌های اجرایی در انجام قانون: سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی با تعویق انداختن اجرای قوانین به دلایلی اعم از مشکلات مالی و نبود سازوکار مناسب باعث بروز اختلال در روند نهایی‌شدن پروژه‌های نهضت ملی مسکن شده‌اند.
صف طویل متقاضیان ودیعه مسکن
طبق آخرین اطلاعات وزارت راه و شهرسازی بیش از یک‌میلیون واحد در صف انتظار برای دریافت تسهیلات بانکی هستند و حدود ۶۵۷هزار واحد انعقاد قرارداد و ۲میلیون‌و۲۸۵هزار‌هزار واحد هم تعداد کل واحد‌های معرفی شده است.
مشارکت مردم در طرح نهضت ملی مسکن
بر اساس آخرین آمار وزارت راه و شهرسازی تا ۳۰/۰۸/۱۴۰۲ بیش از ۳۲۴همت آورده از سوی مردم به طرح نهضت ملی مسکن تزریق شده است که نسبت آورده مردم به تمام تسهیلاتی که بانک‌ها پرداخت کرده‌اند حدود ۷۶/۱ برابر بیشتر است.
اطلاعات سامانه «تم» به این موضوع اشاره می‌کند که سهم‌الشرکه پرداختی تسهیلات تا تاریخ ۳۰/۰۸/۱۴۰۲ حدود ۱۸۴همت بوده که در مجموع، منابع جذب شده برای طرح نهضت ملی مسکن تا ابتدای آذرماه بیش از ۵۰۹همت است.
کاهش سهم تسهیلات مسکن
طبق نموداری که وزارت راه و شهرسازی منتشر کرده، توزیع تسهیلات پرداختی در‌یک دهه گذشته کاهش محسوسی داشته است، به نحوی که سهم مسکن و‌ساختمان از ۱۷ درصد تسهیلات پرداختی به‌حدود ۹/۶ درصد رسید و سهم نهضت ملی مسکن از کل تسهیلات فقط حدود ۵/۳ درصد‌کل تسهیلات است.
تسهیلات غیرمولد بانک‌ها
تمام این آمار و ارقام در شرایطی است که بخش بزرگی از تسهیلات بانکی صرف بخش‌های غیرمولد می‌شود.
به عنوان مثال در سال۱۴۰۰ مانده تسهیلات کارمندان نظام بانکی ۱۴۶همت و تسهیلات پرداختی بانک‌ها به کارمندان خود در سال۱۴۰۲ حدود ۹۱همت بوده است.
این در حالی است که متوسط رشد اقتصادی در دهه۹۰ سالانه حدود ۱/۰ درصد بود، در حالی که نقدینگی در این دوره بیش از ۱۳برابر شد و از ۳۵۴همت در ابتدای دهه۹۰ به ۴ هزارو۸۳۲همت در انتهای این دوره رسید و اگر نقدینگی به تولید هدایت نشود، به تورم خواهد منجر شد.
همچنین این جدول نشان می‌دهد سیاست‌های پولی و مالی دولت‌ها در سه دهه اخیر باعث رشد نقدینگی شده است.
در سال۱۴۰۲ بیش از ۵ هزارو۴۰۰همت تسهیلات پرداخت شد که برآورد می‌شود در سال۱۴۰۳ بیش از ۷ هزار‌همت تسهیلات پرداخت شود که اغلب به بخش‌های غیرمولد کشور است.
بر اساس گزارشی که وزارت راه و شهرسازی منتشر کرده، عمده تسهیلات بانکی سهم دهک۱۰ جامعه است و پنج دهک اول به دلیل نداشتن وثیقه و اعتبار لازم امکان دریافت تسهیلات را ندارند ولی در نهضت ملی مسکن به دلیل اینکه دهک‌های پایین صاحب ملک می‌شوند، این گروه‌ها هم می‌توانند تسهیلات دریافت کنند و توزیع تسهیلات بانکی عادلانه‌تر می‌شود.
این در شرایطی است که بانک مرکزی حدود پنج ماه بعد از تأیید طرح افزایش وام ساخت مسکن به ۸۰۰میلیون تومان به نفع مردم و دهک‌های پایین‌تر جامعه، هنوز ابلاغ آن را به بانک‌های عامل انجام نداده است و مسئولی هم در دولت پاسخگوی این تخلف نیست.
رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورای عالی مسکن و وزیر راه و شهرسازی به عنوان متولی ساخت مسکن در رابطه با این موضوع تا به حال هیچ واکنشی نشان نداده‌اند.
طرح نهضت ملی مسکن که قرار بود از دغدغه مردم کم کند در شرایط فعلی به دغدغه اصلی متقاضیان تبدیل شده است و باید دید چه تدابیری برای آن از سوی دولت اندیشیده می‌شود.