دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا عصر یکشنبه از انتصاب «مسعد بولوس»، تاجر لبنانی آمریکایی و پدر «مایکل چربل بولس» همسر «تیفانی ترامپ»، دختر خود به‌ مقام مشاور خود در امور غرب آسیا و کشورهای عربی خبر داد. مسعد بولوس کیست و چه پیشینه ای دارد؟

آرون لوند، نویسنده‌ سوئدی و کارشناس در زمینه امور خاورمیانه و پژوهشگر در مؤسسه سنتری اینترنشنال قریب به دو هفته پیش در چهره نگاری از مسعد بولوس نوشته بود: با توجه به اینکه دونالد ترامپ اکنون در راه بازگشت به کاخ سفید است، خاورمیانه درگیر سیاست های آینده ایالات متحده است. اگر ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود موضع رادیکال طرفدار اسرائیل و ضد ایران را حفظ کند، احتمالاً درگیری ها در منطقه را شعله ور خواهد کرد و حتی می تواند ایالات متحده را وارد جنگ با ایران کند. از سوی دیگر، اگر خط انزواطلبی او غالب شود، ممکن است سطح دخالت ایالات متحده در منطقه را به وضعیت جدیدی برساند. اما احتمال دیگری نیز وجود دارد: اتخاذ رویکردی آشفته و ناسازگار با خاورمیانه که عمدتاً توسط شخصیت‌های مختلف در مدار ترامپ هدایت می‌شود. مسعد بولوس، پدر همسر تیفانی ترامپ، یک نجیب زاده لبنانی-آمریکایی را در نظر بگیرید که نقش کوچک اما مهمی در پررنگ شدن جذابیت ترامپ برای آمریکایی های عرب تبار در طول مبارزات انتخاباتی داشت .

سیاست خاورمیانه ای ترامپ

دونالد ترامپ در دوره نخست ریاست جمهوری خود سیاست مشخصی در خاورمیانه ایجاد کرد، این سیاست در مورد ایران تند و تیز  و برای اسرائیل راحت بود و این ممکن است به خوبی در دوره دوم هم ادامه یابد. انتخاب های اولیه ترامپ برای پست های کابینه بیشتر از چهره های تندرو طرفدار اسرائیل و شاهین های نشسته در ساختار سیاسی واشنگتن هستند، از برایان هوک، رئیس تیم انتقالی وزارت خارجه، تا جوئل ریبورن در شورای امنیت ملی و مردی که به عنوان سفیر در سرزمین های اشغالی انتخاب شده است. مایک هاکبی یک افراطی حامی شهرک‌سازی های بیشتر اسرائیل و الحاق کل سرزمین های باقی مانده فلسطینی به اسرائیل که می‌گوید «چیزی به نام فلسطینی وجود ندارد». با حضور چنین افرادی، دور دوم ترامپ احتمالاً سیاست تحریم‌های بیشتر، ادامه استقرار نیروهای خاورمیانه و تشدید تنش‌ها (شاید جنگ) با ایران را شاهد خواهیم بود.

البته ترامپ همچنین یک رگه انزواطلبی قوی دارد که می تواند به یک سیاست متفاوت اشاره کند. رئیس‌جمهور منتخب بارها از دخالت ایالات متحده در جنگ‌های همیشگی خاورمیانه انتقاد کرده، منطقه‌ای که او آن را به‌عنوان چاله‌ای برای زمان و گنج ایالات متحده می داند. ترامپ در طول دوره ریاست جمهوری اول خود  ۲۰۱۷-۲۰۲۰ ، ترامپ بارها تلاش کرد در پرونده های مختلف سیاست انزواطلبی خود و پرهیز از دخالت را پیاده کند و مقابل طیفی از منصوبان خود قرار بگیرد که اتفاقا به دنبال پررنگ کردن این دخالت ها هستند. مثلا او از سوریه به عنوان  زمینی پر از «شن و ماسه و مرگ» نام می برد که نیروهای امریکایی نباید در آن بمانند.  پس از برکناری ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰، نماینده وی در سوریه علناً اعتراف کرد که مدام برای فریب دادن او درباره حجم واقعی حضور نیروهای امریکایی در سوریه تلاش می کرده است.

اگرچه به نظر می‌رسد انتخاب‌های اولیه ترامپ عمدتاً در جهت تشدید تنش و حضور ایران است، استثناهایی وجود دارد. برجسته ترین گزینه احتمالاً انتخاب جنجالی او برای مدیر اطلاعات ملی، تولسی گابارد، یک پوپولیست دموکرات سابق است که در سال ۲۰۱۷ برای دیدار با بشار اسد به دمشق سفر کرد و بارها علیه تشدید تنش با ایران بحث کرده است.

به عبارت دیگر، شخصیت ها و انتخاب کارکنان اهمیت دارند. با توجه به اینکه لبنان اکنون درگیر جنگ بین اسرائیل و حزب الله است، به عنوان بخشی از آتش سوزی گسترده تر در اطراف غزه، شاید لحظه موعود برای «مسعد بولوس» فرارسیده باشد.

مسعد بولس، یک تاجر آمریکایی لبنانی‌تبار با ارتباطات گسترده، ثروت خود را در غرب آفریقا به دست آورده است. او از یک خانواده مسیحی یونانی‌ارتدکس با نفوذ محلی در کفرعکّا در منطقه کوره شمال لبنان می‌آید. بولس که از قبل بسیار ثروتمند و حامی دیرینه ترامپ بود، در سال ۲۰۲۲ زمانی که پسرش مایکل با دختر ترامپ، تیفانی، ازدواج کرد، بیشتر به چشم آمد. این ازدواج خانواده بولس را به دایره کوچک خانواده و دوستان رئیس‌جمهور پیشین وارد کرد، جایی که بسیاری از کارهای سیاست‌گذاری در دوران نخستین ریاست‌جمهوری ترامپ انجام می‌شد. به گفته آسوشیتدپرس، این امر نقش او را در کمپین ترامپ به طور قابل توجهی گسترش داده است.

با نزدیک شدن به انتخابات، مسعد بولوس خود را به عنوان یکی از چهره‌های اصلی در تلاش‌های کمپین ترامپ برای جلب آرای عرب-آمریکایی و مسلمان معرفی کرد که بسیاری از آن‌ها از حمایت کاخ سفید از جنگ اسرائیل در غزه ناراضی بودند. ترامپ به مدت طولانی به خاطر اسلام‌هراسی‌اش شناخته شده است که این بی دلیل هم نیست چرا که او در دوره نخست ریاست جمهوری اش وضعیت ممنوعیت ورود مسلمانان به امریکا را دنبال کرد. اما در طول کمپین ۲۰۲۴، ترامپ بارها در سخنرانی‌هایش به موضوع جلب آرای مسلمانان یا عرب‌ها اشاره کرد و به نظر می‌رسد از نتایج کار بولوس راضی بوده است. به گفته نیویورک تایمز، بولوس همچنین به تسهیل ارتباطات بین ترامپ و رئیس‌جمهور فلسطینی محمود عباس کمک کرده است.

در حالی که ترامپ کمپین پیروزی خود را جشن می‌گرفت، بولوس به رسانه‌های لبنانی اطلاع داد که ترامپ به سرعت جنگ‌ها در خاورمیانه را پایان خواهد داد. جالب‌تر اینکه، به نقل از او گفته شده که خودش رهبری تلاش‌ها برای حل بحران اسرائیل-لبنان را بر عهده خواهد گرفت. این نقش در حال حاضر توسط نماینده ایالات متحده، آموس هوچشتاین، پر شده است که او نیز در این منطقه سابقه دارد: او در اسرائیل متولد شده و در ارتش اسرائیل خدمت کرده است.

با توجه به ارتباط نزدیک خانوادگی، به نظر می‌رسد بولوس در موقعیتی مناسب برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ قرار دارد به ویژه در رابطه با کشور زادگاهش، لبنان، که او برای دهه‌ها با سیاست‌های آن درگیر بوده است.

گذشته سیاسی بولوس

گذشته سیاسی لبنانی بولوس هیچ نشانه واقعی از دیدگاه ژئواستراتژیک یا حتی ملی به دست نمی دهد، اما جاه طلبی و مجموعه ای از متحدان سیاسی را نشان می دهد که مانند یک انگشت شست دردناک در حلقه ترامپ برجسته می شوند.

همانطور که بسیاری از گزارش ها اشاره کرده اند، بولوس از متحدان سلیمان فرنجیه یکی از رقبای انتخابات ریاست جمهوری لبنان، نزدیک به سوریه و حزب الله است. سلیمان فرنجیه که یکی از چهره های بارز سیاسی در لبنان است از یک خانواده مسیحی مارونی زمین دار در شمال لبنان آمده و به دلیل روابط نزدیکش با دولت دمشق شهرت دارد. گفته می شود که او از دوران جوانی با بشار اسد، رئیس جمهور کنونی سوریه دوست بوده است. اگر این تمایلات سیاسی بولوس نیز باشد، او را به موردی عجیب در دولت ترامپ تبدیل می کند که به پیشبرد منافع اسرائیل و مقابله با ایران، متحد اصلی اسد اختصاص دارد.

از سوی دیگر، اگر ترامپ بخواهد به سمت دیگری متمایل شود و غرایز انزواطلبانه خود را دنبال کند، از این نوع ارتباطات می‌تواند بسیار مفید باشد و هدف آن کاهش تنش در جنگ‌های جاری، کاهش درگیری با ایران و کاهش حضور آمریکا در منطقه باشد.

به گفته خود بولوس، او به هیچ یک از احزاب لبنانی وابسته نیست و گزارش‌هایی مبنی بر اینکه در سال ۲۰۰۹ نامزد انتخابات پارلمانی شده است را رد می‌کند.

براساس برخی گزارش ها، بولوس فعالیت سیاسی خود را به عنوان طرفدار سلیمان فرنجیه آغاز نکرد. در عوض، او دهه‌ها را به عنوان متحد میشل عون، رئیس‌جمهور سابق لبنان و حزب جنبش میهنی آزاد فعالیت کرد و حتی به عنوان نماینده حزب در نیجریه، محل کسب و کار خانوادگی بولوس، فعالیت کرد.

بولوس در سال ۲۰۰۵ نامزد پارلمان شد، اولین انتخابات پس از جنگ که تحت نظارت سوریه نبود. با این حال، او تقریباً بلافاصله نامزدی خود را پس گرفت تا راه را برای فهرستی مختلط شامل جنبش آزاد میهنی، حزب مارادا *  و حزب کمونیست باز کند.

به طور خلاصه، گزارش‌هایی که نشان می‌دهند بولوس یک هم‌پیمان مارادا است، به نظر درست می‌رسند؛ حداقل اخیراً درست بودند. اما گذشته طولانی و پرنوسان بولوس در سیاست لبنان—ابتدا به عنوان حامی فعالیت‌های ضد سوری عون در تبعید و سپس به عنوان حامی گرایش سوری ژنرال، بعد از آن همکاری با ضد سوری‌های نیروهای لبنانی و در نهایت پیوستن به مارادا، گروهی که به شدت از اسد حمایت می‌کند—به‌طور دقیق نشان‌دهنده تعهد قوی او به هیچ یک از طرفین در سیاست لبنان یا منطقه نیست.

آیا این موضوع به او کمک خواهد کرد تا در دولت آینده ترامپ به موفقیتی دست یابد؟ مشخص نیست. بولوس پس از انتخابات زمان خود را صرف ملاقات با شخصیت‌های سیاسی لبنانی کرده است. در واقع، تنها این واقعیت که رهبران خاورمیانه بولوس را به عنوان کانالی برای دسترسی به ترامپ می‌بینند، می‌تواند به او کمک کند تا آن نقش را ایفا کند. بدون شک، ارتباط خانوادگی او با ترامپ احتمال اینکه او به سادگی مانند دیگر چهره‌های کمپین کنار گذاشته شود را کاهش می‌دهد. در همین حال، جنگ بین اسرائیل و حزب‌الله باعث خواهد شد که لبنان در دستور کار ترامپ قرار گیرد.

*حزب مارادا (Marada Movement) یک حزب سیاسی در لبنان است که در سال ۲۰۰۵ تأسیس شد. این حزب به‌ویژه در منطقه شمال لبنان و به‌ویژه در مناطق زغرتا و طرابلس پایگاه اجتماعی دارد. بنیان‌گذار این حزب، سلیمان فرنجیه، یکی از چهره‌های برجسته سیاسی لبنان است و خانواده‌اش سابقه طولانی‌ای در سیاست این کشور دارند.