گروه جامعه: در یکی از پر رفت و آمد ترین خیابان های شهر ارومیه با نام عطایی وقتی گذر می‌کنی، زنانی را مشاهده می‌کنی که با نقش زنانه اما شغلی مردانه را برگزیده و نان‌آور خانه شده‌اند.
به گزارش ایلنا، درست در پناه یکی از بانک های قرض الحسنه این شهر مریم زنی که در زمره زنان بد سرپرست لقب گرفته است با فروش مقداری سبزی و فلفل نقشی مردانه بر کف سنگفرش خیابان بازی می‌کند.این زن بد سرپرست که حدودا ۳۰ ساله است به همراه کودک یک‌ساله و دختر ۱۰ ساله خود در کنار ساختمان ۲ طبقه بانک بساط می‌کند تا با این کار از این دو فرزند و همسری که به دلیل سقوط از بلندی از کار افتاده است حمایت کند.
مریم معتقد است در زمانی که همسرش سالم بود و کارگری می کرد وضعیت بهتری داشتند و با کم و زیاد درآمد همسرش می ساختند.وی بیان می‌کند: به اسم اینکه من سرپرست دارم هیچ حمایتی از خانواده‌ام نمی‌شود این در حالی است که همسرم از کار افتاده است و نه‌تنها کمک‌خرج ما نیست بلکه هزینه داروهایش را نیز باید تامین کنم.
وی می‌گوید همسرم کارگر ساختمانی بود و بیمه تامین اجتماعی نداشت برای همین بعد از سقوط از داربست هیچ کس از ما حمایت نکرد و من مانده‌ام با دو فرزند و یک شوهر علیل که هم باید مادر باشم و هم پدر. از نهاد های حمایتی بهزیستی و کمیته امداد تقاضا دارم به درد ما رسیدگی کنند.
مریم تنها بازیگر نقش مرد و زن در میانه این خیابان نیست زیرا کمی آن‌طرف‌تر زن جوانی با یک ترازو و چند عروسک روی زمین، شرایطی مثل مریم دارد.سمیرا که برای امرار معاش در این خیابان اقدام به وزن کشی و فروش عروسک دست بافت می‌کند و مشتری زیادی هم ندارد معتقد است این تنها راه پیش رویش برای درآمد و تنظیم دخل‌وخرج خانواده است.
شوهر سمیرا چند سالی است به علت حادثه تصادف خانه‌نشین شده و حالا این زن صبح‌ها مجبور است نان آور خانواده باشد.وی می‌گوید: منزلمان در خیابان خاقانی با کمیته امداد ۱۰۰ متر فاصله دارد ولی فاصله ما با این نهاد ازنظر قانون بسیار زیاد است.وی ادامه می‌دهد: تاکنون چندین بار برای دریافت کمک به کمیته امداد مراجعه کرده‌ام اما به دلیل اینکه شوهرم هنوز در قید حیات است هیچ کمکی نکردند و گفتند؛ تنها به زنانی کمک می‌کنند که یا همسر خود را از دست داده و یا مطلقه باشند و من هیچ یک از این شرایط را ندارم.
حامیانی که سد راه حمایت هستند
زنان بد سرپرست مشمول آن دسته از زنان جامعه می‌شوند که دارای مردانی معتاد، بیکار، ناسازگار و بیمار، خلاف‌کار، از کار افتاده و یا دربند هستند و به دلیل عدم حضور مؤثر یا نبود همسر یا سرپرست خانواده اداره زندگی را عهده‌دار شده‌اند.
برخلاف عرف با وجود اینکه همسران آن‌ها باید بار زندگی را بر دوش بکشند اما حالا به دلایل مختلف سربار خانواده شده و حتی وجودشان سد راه دستگاه‌های حمایتی شده است. فرهاد رضایی یکی از فعالان حقوق کودکان و خانواده که بیش از ۳۰ سال در حوزه کمک به زنان آسیب‌دیده در دادگستری خدمت کرده است در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به مشکلات حوزه زنان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار اظهار می‌کند: متأسفانه وضعیت زنان بد سرپرست بسیار بغرنج است.
وی تصریح کرد: این زنان در قانون بی‌سرپرست محسوب نمی‌شوند هر چند که سرپرست مناسبی هم ندارند و همسران آن‌ها به دلایل مختلف مانند اعتیاد به‌عنوان سرپرست در میان اعضای خانواده حضور ندارند.رضایی افزود: این زنان به دلیل اینکه بی‌سرپرست بودن آن‌ها محرز نشده، تحت پوشش هیچ دستگاهی قرار نمی‌گیرند و عملاً وضعیت نامشخص‌تری نسبت به زنان سرپرست خانوار دارند.
وی یادآور شد: بانوان بد سرپرست با مشکلاتی همچون عدم امنیت اجتماعی و آسایش روانی از طرف جامعه، وجود خلأ عاطفی از خانواده و مشکلات اقتصادی و فقدان مهارت‌های شغلی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
رضایی بر تحمیل آسیب‌های اجتماعی بیشتر به این زنان تأکید کرد و افزود: با توجه به اینکه این زنان تحت حمایت هیچ نهاد و ارگانی نیستند، مسلماً رسیدگی به آن‌ها دشوارتر است و به همین دلیل شاهد آسیب‌های اجتماعی بیشتری در بین این قشر هستیم.
وجود خلاء های قانونی برای حمایت از زنان بدسرپرست
وی گفت: زنان سرپرست خانوار با توجه به اینکه تحت حمایت هستند و برای آن‌ها قانون وجود دارد به‌راحتی تحت پوشش قرار می‌گیرند، اما خلأهای حمایتی در مورد زنان بد سرپرست کمک‌رسانی به آن‌ها را با مشکل مواجه کرده و این درحالی است که با توجه به شرایط نیازمندی آن‌ها به دریافت خدمات بیشتر است.
وی ادامه داد: وضعیت زنان بد سرپرست از تمام زنان بدتر است زیرا همسرشان حضور فیزیکی دارند ولی کاری نکرده و مشکل‌ساز می‌شوند در حقیقت زنان بد سرپرست مشکلات بسیاری دارند که باید حل شوند.این فعال حقوق خانواده با بیان اینکه باید تکلیف زنان بد سرپرست روشن شود تا به کانون خانواده و امور زندگی سامان دهند، افزود: زنان بد سرپرست نقش دوگانه مادر و پدر را بر عهده دارد و مشکلات این زنان در جامعه دو چندان است.
وی با اشاره به اینکه اثبات عدم صلاحیت این افراد و اینکه حکم قضایی گرفته شود بسیار سخت است چراکه باید عدم کفالت مرد احراز شود گفت: زنان بد سرپرست برای اینکه عدم‌کفالت مرد را به دادگاه اثبات کنند باید مدت‌زمان طولانی را وقت بگذارند و مشکلات خود را مطرح کرده و با یک پروسه طولانی بتوانند به‌حق خود رسیده و مشکلات شان رفع شود.
مهم‌ترین مشکلات زنان سرپرست خانوار مشکل تامین مالی و اشتغال است. به منظور حمایت از این قشر از زنان قوانین مختلفی وضع شده و دولت طبق قانون، وظیفه تامین مالی آنان را بر عهده دارد. طبق بند ۴اصل ۲۱ قانون اساسی دولت موظف به ایجاد بیمه برای زنان بیوه، سرپرست خانوار و سالخورده است. همچنین اصل ۲۹ قانون اساسی هم به طور کل به بیمه و برخورداری از تأمین اجتماعی پرداخته است. طبق این اصل «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی همگانی است.» دولت نیز موظف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تأمین کند، با وجود وضع قوانین متعدد به منظور حمایت از زنان سرپرست خانوار، اما هنوز این قوانین به مرحله اجرا نرسیده و تاکنون نتوانسته‌اند به صورت چشم گیری باری از دوش زنان سرپرست خانوار بردارند، همیشه به دلیل کمبود منابع، قوانین و طرح های حوزه زنان و در این میان زنان سرپرست خانوار اجرایی نشده است.
بیش از ۹۵۰۰ زن بد سرپرست و بی سرپرست تحت پوشش خدمات بهزیستی هستند
پروین محمد پوری مدیر کل بهزیستی آذربایجان غربی هم در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه یکی از اقدامات بهزیستی تحت پوشش قرار دادن زنان بد سرپرست و بی سر پرست و حمایت های اجتماعی در حوزه پرداخت مستمری به این زنان است گفت: در حال حاضر ۹ هزار و ۶۵۰ نفر زن بد سرپرست خود سرپرست تحت پوشش بهزیستی استان قرار دارند.
وی افزود: این افراد شامل دریافت خدماتی مانند توانمند سازی با دادن سرمایه کار و آموزش های فنی حرفه ای وام های کم بهره و پرداخت هزینه های درمان و کمک هزینه بلاعوض مسکن و ... هستند.
محمد پوری ادامه داد: از تعداد ۹هزار و ۶۵۰ نفر از این زنان تحت پوشش خدمات بهزیستی یک هزار و ۲۰۰ نفر از خدمات بیمه تامین اجتماعی برخوردار هستند.مدیرکل بهزیستی استان گقت: با بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته زنان بد سرپرست و بی سرپرست تحت پوشش این نهاد با مشکلات از کار افتادگی همسر ، طلاق ، فوت همسر و بد سرپرستی دارای شرایط خاص هستند که زیر پوشش حمایتی سازمان بهزیستی قرار گرفتند.
محمد پوری از پرداخت ودیعه ، سرمایه و لوازم کار به جامعه هدف زنان سرپرست خانوار خبر داد و اضافه کرد: آماده سازی شغلی و حمایت برای ایجاد اشتغال برای این افراد نیز اجرایی شده است.
وی به زنان بی سرپرست بیمه شده تامین اجتماعی توسط بهزیستی اشاره کرد و ادامه داد: تلاش شده به زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی در حوزه بهداشت، سلامت و خدمات درمانی نیز حمایت شوند.
مدیر کل بهزیستی استان همچنین به توانمند سازی مددجویان قابل بازتوان از طریق مراکز غیر دولتی نیز اشاره کرد و گفت: به این افراد کمک هزینه ماهیانه تا زمان بازتوانی کامل پرداخت می شود.
محمد پوری دیگر خدمات ارائه شده به بانوان بی سرپرست و خود سرپرست تحت پوشش این نهاد را پرداخت کمک هزینه تحصیلی، پرداخت حق بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار روستایی و عشایری و زنان سرپرست خانوار شهری(تامین اجتماعی) و کمک به ازدواج زنان سرپرست خانوار و دختران خود سرپرست عنوان کرد و گفت: همچنین معافیت از خدمات سربازی فرزند ذکور بانوان سرپرست خانوار از دیگر خدمات ارائه شده توسط بهزیستی به این افراد است.
در پایان باید گفت: زنان بد سرپرست و سرپرست خانوار بخش آسیب‌دیده جامعه ما هستند؛ زنانی که به‌واسطه آسیب‌هایی همچون طلاق، اعتیاد و بزهکاری همسران شان یا مرگ و نقص عضو آن‌ها در تصادفات و آسیب‌های ناشی از کار حالا بار خانواده را بر دوش می‌کشند این زنان در چرخه آسیب‌های اجتماعی می‌توانند خود آسیب‌زا هم شوند. بنابراین برای قطع از چرخه آسیب‌های اجتماعی هم که شده باید حمایت های لازم از این زنان در جامعه صورت بگیرد.
∎
به گزارش ایلنا، درست در پناه یکی از بانک های قرض الحسنه این شهر مریم زنی که در زمره زنان بد سرپرست لقب گرفته است با فروش مقداری سبزی و فلفل نقشی مردانه بر کف سنگفرش خیابان بازی می‌کند.این زن بد سرپرست که حدودا ۳۰ ساله است به همراه کودک یک‌ساله و دختر ۱۰ ساله خود در کنار ساختمان ۲ طبقه بانک بساط می‌کند تا با این کار از این دو فرزند و همسری که به دلیل سقوط از بلندی از کار افتاده است حمایت کند.
مریم معتقد است در زمانی که همسرش سالم بود و کارگری می کرد وضعیت بهتری داشتند و با کم و زیاد درآمد همسرش می ساختند.وی بیان می‌کند: به اسم اینکه من سرپرست دارم هیچ حمایتی از خانواده‌ام نمی‌شود این در حالی است که همسرم از کار افتاده است و نه‌تنها کمک‌خرج ما نیست بلکه هزینه داروهایش را نیز باید تامین کنم.
وی می‌گوید همسرم کارگر ساختمانی بود و بیمه تامین اجتماعی نداشت برای همین بعد از سقوط از داربست هیچ کس از ما حمایت نکرد و من مانده‌ام با دو فرزند و یک شوهر علیل که هم باید مادر باشم و هم پدر. از نهاد های حمایتی بهزیستی و کمیته امداد تقاضا دارم به درد ما رسیدگی کنند.
مریم تنها بازیگر نقش مرد و زن در میانه این خیابان نیست زیرا کمی آن‌طرف‌تر زن جوانی با یک ترازو و چند عروسک روی زمین، شرایطی مثل مریم دارد.سمیرا که برای امرار معاش در این خیابان اقدام به وزن کشی و فروش عروسک دست بافت می‌کند و مشتری زیادی هم ندارد معتقد است این تنها راه پیش رویش برای درآمد و تنظیم دخل‌وخرج خانواده است.
شوهر سمیرا چند سالی است به علت حادثه تصادف خانه‌نشین شده و حالا این زن صبح‌ها مجبور است نان آور خانواده باشد.وی می‌گوید: منزلمان در خیابان خاقانی با کمیته امداد ۱۰۰ متر فاصله دارد ولی فاصله ما با این نهاد ازنظر قانون بسیار زیاد است.وی ادامه می‌دهد: تاکنون چندین بار برای دریافت کمک به کمیته امداد مراجعه کرده‌ام اما به دلیل اینکه شوهرم هنوز در قید حیات است هیچ کمکی نکردند و گفتند؛ تنها به زنانی کمک می‌کنند که یا همسر خود را از دست داده و یا مطلقه باشند و من هیچ یک از این شرایط را ندارم.
حامیانی که سد راه حمایت هستند
زنان بد سرپرست مشمول آن دسته از زنان جامعه می‌شوند که دارای مردانی معتاد، بیکار، ناسازگار و بیمار، خلاف‌کار، از کار افتاده و یا دربند هستند و به دلیل عدم حضور مؤثر یا نبود همسر یا سرپرست خانواده اداره زندگی را عهده‌دار شده‌اند.
برخلاف عرف با وجود اینکه همسران آن‌ها باید بار زندگی را بر دوش بکشند اما حالا به دلایل مختلف سربار خانواده شده و حتی وجودشان سد راه دستگاه‌های حمایتی شده است. فرهاد رضایی یکی از فعالان حقوق کودکان و خانواده که بیش از ۳۰ سال در حوزه کمک به زنان آسیب‌دیده در دادگستری خدمت کرده است در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به مشکلات حوزه زنان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار اظهار می‌کند: متأسفانه وضعیت زنان بد سرپرست بسیار بغرنج است.
وی تصریح کرد: این زنان در قانون بی‌سرپرست محسوب نمی‌شوند هر چند که سرپرست مناسبی هم ندارند و همسران آن‌ها به دلایل مختلف مانند اعتیاد به‌عنوان سرپرست در میان اعضای خانواده حضور ندارند.رضایی افزود: این زنان به دلیل اینکه بی‌سرپرست بودن آن‌ها محرز نشده، تحت پوشش هیچ دستگاهی قرار نمی‌گیرند و عملاً وضعیت نامشخص‌تری نسبت به زنان سرپرست خانوار دارند.
وی یادآور شد: بانوان بد سرپرست با مشکلاتی همچون عدم امنیت اجتماعی و آسایش روانی از طرف جامعه، وجود خلأ عاطفی از خانواده و مشکلات اقتصادی و فقدان مهارت‌های شغلی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
رضایی بر تحمیل آسیب‌های اجتماعی بیشتر به این زنان تأکید کرد و افزود: با توجه به اینکه این زنان تحت حمایت هیچ نهاد و ارگانی نیستند، مسلماً رسیدگی به آن‌ها دشوارتر است و به همین دلیل شاهد آسیب‌های اجتماعی بیشتری در بین این قشر هستیم.
وجود خلاء های قانونی برای حمایت از زنان بدسرپرست
وی گفت: زنان سرپرست خانوار با توجه به اینکه تحت حمایت هستند و برای آن‌ها قانون وجود دارد به‌راحتی تحت پوشش قرار می‌گیرند، اما خلأهای حمایتی در مورد زنان بد سرپرست کمک‌رسانی به آن‌ها را با مشکل مواجه کرده و این درحالی است که با توجه به شرایط نیازمندی آن‌ها به دریافت خدمات بیشتر است.
وی ادامه داد: وضعیت زنان بد سرپرست از تمام زنان بدتر است زیرا همسرشان حضور فیزیکی دارند ولی کاری نکرده و مشکل‌ساز می‌شوند در حقیقت زنان بد سرپرست مشکلات بسیاری دارند که باید حل شوند.این فعال حقوق خانواده با بیان اینکه باید تکلیف زنان بد سرپرست روشن شود تا به کانون خانواده و امور زندگی سامان دهند، افزود: زنان بد سرپرست نقش دوگانه مادر و پدر را بر عهده دارد و مشکلات این زنان در جامعه دو چندان است.
وی با اشاره به اینکه اثبات عدم صلاحیت این افراد و اینکه حکم قضایی گرفته شود بسیار سخت است چراکه باید عدم کفالت مرد احراز شود گفت: زنان بد سرپرست برای اینکه عدم‌کفالت مرد را به دادگاه اثبات کنند باید مدت‌زمان طولانی را وقت بگذارند و مشکلات خود را مطرح کرده و با یک پروسه طولانی بتوانند به‌حق خود رسیده و مشکلات شان رفع شود.
مهم‌ترین مشکلات زنان سرپرست خانوار مشکل تامین مالی و اشتغال است. به منظور حمایت از این قشر از زنان قوانین مختلفی وضع شده و دولت طبق قانون، وظیفه تامین مالی آنان را بر عهده دارد. طبق بند ۴اصل ۲۱ قانون اساسی دولت موظف به ایجاد بیمه برای زنان بیوه، سرپرست خانوار و سالخورده است. همچنین اصل ۲۹ قانون اساسی هم به طور کل به بیمه و برخورداری از تأمین اجتماعی پرداخته است. طبق این اصل «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، ازکارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره، حقی همگانی است.» دولت نیز موظف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تأمین کند، با وجود وضع قوانین متعدد به منظور حمایت از زنان سرپرست خانوار، اما هنوز این قوانین به مرحله اجرا نرسیده و تاکنون نتوانسته‌اند به صورت چشم گیری باری از دوش زنان سرپرست خانوار بردارند، همیشه به دلیل کمبود منابع، قوانین و طرح های حوزه زنان و در این میان زنان سرپرست خانوار اجرایی نشده است.
بیش از ۹۵۰۰ زن بد سرپرست و بی سرپرست تحت پوشش خدمات بهزیستی هستند
پروین محمد پوری مدیر کل بهزیستی آذربایجان غربی هم در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه یکی از اقدامات بهزیستی تحت پوشش قرار دادن زنان بد سرپرست و بی سر پرست و حمایت های اجتماعی در حوزه پرداخت مستمری به این زنان است گفت: در حال حاضر ۹ هزار و ۶۵۰ نفر زن بد سرپرست خود سرپرست تحت پوشش بهزیستی استان قرار دارند.
وی افزود: این افراد شامل دریافت خدماتی مانند توانمند سازی با دادن سرمایه کار و آموزش های فنی حرفه ای وام های کم بهره و پرداخت هزینه های درمان و کمک هزینه بلاعوض مسکن و ... هستند.
محمد پوری ادامه داد: از تعداد ۹هزار و ۶۵۰ نفر از این زنان تحت پوشش خدمات بهزیستی یک هزار و ۲۰۰ نفر از خدمات بیمه تامین اجتماعی برخوردار هستند.مدیرکل بهزیستی استان گقت: با بررسی ها و تحقیقات صورت گرفته زنان بد سرپرست و بی سرپرست تحت پوشش این نهاد با مشکلات از کار افتادگی همسر ، طلاق ، فوت همسر و بد سرپرستی دارای شرایط خاص هستند که زیر پوشش حمایتی سازمان بهزیستی قرار گرفتند.
محمد پوری از پرداخت ودیعه ، سرمایه و لوازم کار به جامعه هدف زنان سرپرست خانوار خبر داد و اضافه کرد: آماده سازی شغلی و حمایت برای ایجاد اشتغال برای این افراد نیز اجرایی شده است.
وی به زنان بی سرپرست بیمه شده تامین اجتماعی توسط بهزیستی اشاره کرد و ادامه داد: تلاش شده به زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی در حوزه بهداشت، سلامت و خدمات درمانی نیز حمایت شوند.
مدیر کل بهزیستی استان همچنین به توانمند سازی مددجویان قابل بازتوان از طریق مراکز غیر دولتی نیز اشاره کرد و گفت: به این افراد کمک هزینه ماهیانه تا زمان بازتوانی کامل پرداخت می شود.
محمد پوری دیگر خدمات ارائه شده به بانوان بی سرپرست و خود سرپرست تحت پوشش این نهاد را پرداخت کمک هزینه تحصیلی، پرداخت حق بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار روستایی و عشایری و زنان سرپرست خانوار شهری(تامین اجتماعی) و کمک به ازدواج زنان سرپرست خانوار و دختران خود سرپرست عنوان کرد و گفت: همچنین معافیت از خدمات سربازی فرزند ذکور بانوان سرپرست خانوار از دیگر خدمات ارائه شده توسط بهزیستی به این افراد است.
در پایان باید گفت: زنان بد سرپرست و سرپرست خانوار بخش آسیب‌دیده جامعه ما هستند؛ زنانی که به‌واسطه آسیب‌هایی همچون طلاق، اعتیاد و بزهکاری همسران شان یا مرگ و نقص عضو آن‌ها در تصادفات و آسیب‌های ناشی از کار حالا بار خانواده را بر دوش می‌کشند این زنان در چرخه آسیب‌های اجتماعی می‌توانند خود آسیب‌زا هم شوند. بنابراین برای قطع از چرخه آسیب‌های اجتماعی هم که شده باید حمایت های لازم از این زنان در جامعه صورت بگیرد.