حضور در مراسم تجلیل از اندیشمند مردم مدار حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسین انصاریان؛ حضور در منزل استاد ارجمند دکتر محمدعلی موحد شاعر، نویسنده، مولانا شناس و عرفان پژوه و از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و گفت‌وگویی بی‌پیرایه با این فرهیخته گرامی ؛ حضور در منزل استاد بزرگ فلسفه استاد رضا داوری اردکانی استاد برجسته فلسفه و اندیشمند ایرانی و دیدار و گفتگوی صمیمانه با ایشان؛ حضور در تالار وحدت و همراهی با طنین موسیقی منظومه سیمرغ به رهبری استاد صاحب نام موسیقی فرهاد فخر الدینی و تجلیل و تکریم این هنرمند برجسته، نمونه‌هایی از این برنامه‌های فرهنگی است که نکاتی بشرح ذیل در این موضوع قابل توجه است.

دقت نظر در این نکته که اساس تعالی و پیشرفت و تمدن سازی در تاریخ بشریت بر پایه فرهنگ و علم و دانش و اندیشه و هنر استوار است و جامعه ای از رشد و تعالی و شکوفایی و توسعه برخوردار می‌شود که فرهنگ و علم و اندیشه و هنر از جایگاه رفیع برخوردار بوده و اهالی علم و اندیشه و فرهنگ و هنر مورد تکریم قرار بگیرند.

دراندیشه وحیانی و چارچوب تفکر قرآنی و اندیشه اسلام ناب، علم و اندیشه و تفکر از چنان ارج و قرب و جایگاهی برخوردار است که بارها در آیات الهی به آن توجه شده است آیاتی چون «... هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ...؛ آیا دانایان و نادانان با هم برابرند؟». (زمر آیه۹) ویا «... یَرْفَعِ اللهُ الَّذینَ امَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ اُوتُوا العِلْمَ دَرَجاتٍ..؛ خدا مقام اهل ایمان و دانشمندان شما را (در دو جهان) رفیع گرداند. (مجادله آیه۱۱) پس در اساس خلقت نیز اهل دانش و اندیشمندان از جایگاه رفیعی برخوردار است و تکریم و تجلیل از اندیشمندان مورد تاکید خدواند و اندیشه دینی است.

در سخنان و سیره و سنت پیامبران خدا و خاصه نبی اکرم ( صلی الله علیه و آله ) و اهل بیت کرامش ( علیهم السلام ) نیز تعظیم و تکریم ساحت علم و اندیشه و عالم و اهل فرهنگ و دانش مورد توجه و تاکید قرار گرفته است امیرمومنان (علیه السّلام) فرمودند: «مَن وقَّرَ عالمِاً وَقَّرَ رَبَّه»«کسی که عالمی را گرامی بدارد و تعظیم نماید، پروردگارش را گرامی و بزرگ داشته است. (غررالحکم ، ص۴۷) از همین رو در روایات اهل بیت (علیهم السّلام) بر احترام بر عالمان دین و احتراز از تحقیر و توهین به ایشان تاکید فراوان شده است. امام صادق (علیه السّلام) می فرمایند: «تواضَعُوا لِمَن طلبتم منه العلم؛ نسبت به کسی که از او علم می آموزید فروتن باشید.»( الکافی، ج۱، ص ۳۶) و در حدیثی دیگر امیرالمومنین علی (علیه السّلام) می فرمایند: «اذا رایتَ عالماً فکُن لَهُ خادماً؛ زمانی که به عالمی برخوردی خدمتگذار او باش» (غررالحکم ص۴۷).

از شاخصه ها و ویژگی های اصلی انقلاب اسلامی ساحت فرهنگی آن می باشد و فرهنگ اساس و پایه انقلاب بود ولی متاسفانه این مهم آرام، آرام مورد بی مهری و کم توجهی قرار گرفت در حالیکه در اندیشه امامین انقلاب ساحت علم و اندیشه و فرهنگ از جایگاه رفیعی برخوردار است و مقام معظم رهبری در سال های اخیر بارها و بارها به موضوعاهمیت فرهنگ توجه و تذکر داده اند و اشاره داشتند که :فرهنگ مایه ی اصلی هویت ملت هاست. فرهنگ یک ملت است که می تواند آن ملت را پیشرفته، عزیز، توانا، عالم، فناور، نوآور و دارای آبروی جهانی کند.

اگر فرهنگ در کشوری دچار انحطاط شد و یک کشور هویت فرهنگی خودش را از دست داد، حتی پیشرفت هایی که دیگران به آن کشور تزریق کنند، نخواهد توانست آن کشور را از جایگاه شایسته یی در مجموعه ی بشریت برخوردار کند و منافع آن ملت را حفظ کند(۱) و یا در جای دیگر اشاره داشتند که : عزیزان من! فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر است چرا؟ چون فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفّس میکنیم؛ شما ناچار هوا را تنفّس میکنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این هوا کثیف باشد، آثار دیگری دارد (۲) ؛ و یا : اولویّت بسیار مهمّ کشور، فرهنگ است. فرهنگ از ادبیّات و هنر تا سبک زندگی تا فرهنگ عمومی تا اخلاق تا رفتار اجتماعی، شامل همه‌ی اینها است؛ ما در این زمینه‌ها تکلیف داریم، مسئولیّت داریم؛ (۳)و یکی از دو الویت کشور را فرهنگ دانستند(۴)

پس توجه به فرهنگ و اهالی فرهنگ و علم و اندیشه از اولویت های اصلی کشور می باشد و از مهمترین ارکان این اولویت تکریم و تجلیل اهالی فرهنگ و علم و اندیشه است.

در پژوهش ها و مطالعات حوزه توسعه و رشد و شکوفایی کشورها از مهمترین عناصر توسعه ، علم و دانش و اندیشه و فرهنگ و هنر می باشد به این معنا که بدون توسعه علمی و گسترش علم و اندیشه و توجه به ساحت فرهنگ و هنر، توسعه و رشد و شکوفایی حاصل نمی شود ، پایه و اساس پیشرفت و تمدن سازی در تاریخ بشری از گذشته تا بحال توجه و تکریم جایگاه و ساحت علم و اندیشه و فرهنگ و اهالی علم و فرهنگ می باشد.

از مهمترین ویزگی های تاریخی ایران اسلامی وگذشته تابناک آن ، ظرفیت های علمی و فرهنگی آن می باشد و در نزد جهانیان بویژه اندیشمندان بزرگ جهان، ایران به برجستگی تاریخی آن در ساحت علم و فرهنگ و ادبیات شناخته می شود ، توسعه این ظرفیت و روایت گری صحیح از ظرفیت های فرهنگی و علمی کشور و توجه به این مهم از سوی دولت مردان در حوزه دیپلماسی فرهنگی زمینه های توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی و ... را نیز فراهم می نماید.

از آسیب های جدی در دولت های مختلف ، باید به کم توجهی و بی مهری به ساحت علم و فرهنگ اشاره کرد، گرچه موضوع اقتصاد و معیشت بسیار مهم و حیاتی است اما برای رسیدن به توسعه اقتصادی می بایست از معبر و پل علم و فرهنگ عبور کرد و از تمام ظرفیت های علمی و فکر ی و فرهنگی کشور در جهت توسعه اقتصادی بهره جست.

حضور اندیشمندی فرهیخته و برخوردار از دانش ، بینش ، انگیزه و دقت نظر در ساحت فرهنگ و علم و اندیشه در راس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جناب آقای دکتر سید عباس صالحی و همراهی ایشان در این برنامه ها با ریاست محترم جمهور قطعا در توجه دادن دولت و دولت مردان خاصه رئیس جمهور محترم به حوزه فرهنگ و علم و اندیشه و تکریم بزرگان علم و فرهنگ و هنر حایز اهمیت می باشد و این مهم می بایست در حوزه دولت مردان مورد توجه قرار گیرد.

با شناختی که از رییس جمهور محترم داریم این برنامه ها و اهتمام به تکریم اهالی علم و فرهنگ و هنر برخاسته از عمق جان و نگاه راهبردی ایشان است و قطعا فارغ از نگاه های تشریفاتی و اقناعی است اما مهمتر تداوم و توسعه این برنامه ها و فراهم کردن ظرفیت های لازم مادی و معنوی برای توسعه نگاه اجتماعی به حوزه علم و فرهنگ و هنر بعنوان زیرساخت توسعه اقتصادی و پیشرفت و توسعه کشور است.

نکته آخر شنیدن است، اهالی علم و فرهنگ و اندیشه و هنر خاصه بزرگان و پیشکسوتان این حوزه با تجارب ارزشمند و گرانسنگ خود ، گفته ها و ناگفته هایی دارند که ارزشمندترین ذخایر ملی کشور بشمار میرود و در بسیاری از اوقات بهترین و کارگشاترین مسیرهای رشد و تعالی را فرا روی دولت مردان قرار خواهد داد و در عین حال گفتگو و گفتمان دولت و مدیران و دولت مردان بعنوان نمایندگان نظام جمهوری اسلامی ایران را با اهالی علم و فرهنگ و هنر را تسهیل و فضای تعامل و نشاط و سرزندگی را در ساحت دولت ، ملت و نخبگان فراهم خواهد کرد.

پی نوشت:

سخنرانی مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از اهالی فرهنگ – خرداد ۷۳

سخنرانی مقام معظم رهبری ، حرم مطهر رضوی ۱/۱/۱۳۹۳

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت ۳/۶/۱۳۹۵

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت ۳۰/۵/۱۳۹۸

کارشناس ارشد حوزه فرهنگ