وضعیت آلمان با پیروزی ترامپ رو به وخامت بیشتری در مقایسه با فرانسه میرود. آلمان که نقطه قوت اقتصادی اروپا پس از برگزیت بود، درمقابل ترامپ، مرد تعرفهای، با چالشهای فراوانی رویارو است. حتیاگر تعرفه تجاری، مالیاتی که بر کالاهای خارجی در هنگام ورود به یک کشور وضع میشود، توسط مردم آمریکا تقبل شود و کالاهای آلمانی-اروپایی در آمریکا فروش بروند، نفس وجود تعرفه، بازار را منقبض میکند. همزمان، آلمان بهشدت صادراتمحور است و مازاد تجاری بسیار بالایی با آمریکا دارد. آلمان ۶۳.۳ میلیارد یورو مازاد تجاری با آمریکا در سال ۲۰۲۳ میلادی داشت. در این سال، یک دهم صادرات آلمان به آمریکا به ارزش ۱۵۷.۹ میلیارد یورو رسید. پیشبینی میشود ضرر تعرفه ترامپ برای اقتصاد آلمان، یک درصد تولید ناخالص داخلی این کشور شود که این مهم بر رشد اقتصادی آتی آلمان هم اثر سوء دارد.
اقتصاد آلمان با اثرات سوء اقتصادی ناشی از سقوط دولت ائتلافی چراغ راهنمایی و انتخابات داخلی زودهنگام ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۵ میلادی، همچنین با اثرات سوء جنگ اوکراین هم مواجه است. انتخابات پیشروی آلمان بهمعنای ماهها مذاکرات طولانی ائتلافی و سرمایهگذاری و هزینه عمومی است. همچنین، پایان دادن به مصرف نفت ارزان روسیه و کاهش صادرات به چین، مدل اقتصادی آلمان را در هم شکسته است و این کشور دومین سال رکود خود را تجربه میکند. در این فشارهای همهجانبه، رهبری قاطعانه اروپا در جهان پر از هیاهوهای امنیتی امروز کاملاً از ید آلمان خارج است.
بهلحاظ امنیت داخلی، با وحشت و ترور داخلی مواجه است. کنترلهای مرزی شینگن برای آلمان بسیار دشوار شده است و امنیت داخلی این کشور در سایه حضور پرقدرت احزاب پوپولیستی و ضداروپایی که با مهاجرت و حمایت از اوکراین هم مخالف هستند، رو به وخامت میرود و همزمان تشکیل گروههای منطقهای یا همکاریهای امنیتی منطقهای پایدار را بهشکلی فزاینده دشوار میسازد.
وضعیت سیاست داخلی آلمان، تصویر واضحی از ضعف و افول جدی دموکراسیهای اروپایی است. با یک رویداد، نظیر جنگ اوکراین علاوهبر هزینه اقتصادی، هزینه سیاسی جدی برای آلمان تراشیده شد. فروپاشی ائتلاف چراغ راهنمایی برای کسانی که معتقد بودند اتحاد مترقی بین نیروهای طرفدار بازار، حامیان انتقال جسورانه انرژی سبز و طرفداران عدالت اجتماعی ممکن است، مأیوسکننده بود. نیمی از این جدالهای داخلی در آلمان بهخاطر موافقت و مخالفتها برای حضور، عدم حضور یا نحوه حضورِ آلمان در جنگ اوکراین بوده است.
همچنین، بهلحاظ سیاست اروپایی، در سایه جنگ اوکراین، آلمان با بلوکی درهمشکسته و وحشتزده مواجه است که در آن، پیروزی ترامپ، موجب تشدید آرایی غیرلیبرال مشابه با آرای ویکتور اوربانِ مجارستانی خواهد شد. در آخرین نشست رهبران اروپایی در بوداپست، موضوع جنگ اوکراین، مهاجرت و برنامههای دور دوم ریاستجمهوری ترامپ مطرح شد. بهنظر، نهفقط اوربان به سبب حضور در خانه خود بر جمع چهل رهبر اروپایی تفوق داشت که فضای گفتگوها نیز بهنفع او و حامیان تفرقهافکنیهای اروپایی ترامپ میچرخید. به باور اوربان، _*« *دنیا درحال تغییر است ،*_* سریعتر از آنچه فکرش را میکردیم... آنچه مشهود است طرفداران صلح (منظور موافقان پذیرش مواضع روسیه در جنگ اوکراین) بهطور فزاینده تعدادشان افزایش مییابد و با انتخابات آمریکا اردوگاه حامیان صلح چندین برابر شده است».
اوربان که طی جنگ از کمک نظامی به اوکراین خودداری کرد، مایل است جنگ با شرایطی مشابه با پیشنهادات روسیه پایان یابد که این برای اروپا و خود مجارستان فاجعهبار خواهد بود. وارد نشدن اوکراین به ناتو، بهمعنای نبود تضمین امنیتی و ایمنی است. همچنین نبود اوکراین در ناتو ضریب خطرات آتی را برای اروپا افزایش خواهد داد. نهفقط با صلح سریع پیشنهادی روسیه، حاکمیت و استقلال اوکراین نابود میشود، بلکه حاکمیت و استقلال اروپا نیز به تلی از خاکستر تبدیل خواهد شد.
آلمان در این شرایط نتوانسته است به سبب وجود مشکلات داخلیاش در نشست جامعه سیاسی اروپا در پوشکاش آرنا بهخوبی ظاهر شود. همین نشان میدهد آلمان جایگاه رهبری اروپایی خود را از دست داده است. روابط این کشور با آمریکا همیشه مضمونی اقتصادی داشته است، در شرایط محدودیت روابط اقتصادی آنگونه که ترامپ میخواهد، گذر سالها و تغییر چهرهها لازم است تا دوباره روابط آمریکا و آلمان به شکل سابق خود برگردد.
*کارشناس مسائل اروپا
۳۱۱۳۱۱