شناسهٔ خبر: 70027361 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: جوان | لینک خبر

اوصافی از «انقلاب نااندیشیدنی در ایران»

تلاشی برای دستیابی به جوهره یک رویداد بزرگ

اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، در عداد پژوهش‌های آن طیف از متفکران غربی است که به بازاندیشی درباره چیستی و چرایی انقلاب اسلامی ایران پرداخته‌اند

صاحب‌خبر -

جوان آنلاین: اثری که هم اینک در معرفی آن سخن می‌رود، در عداد پژوهش‌های آن طیف از متفکران غربی است که به بازاندیشی درباره چیستی و چرایی انقلاب اسلامی ایران پرداخته‌اند. این تحقیق از سوی چالرز کرزمن استاد جامعه شناسی دانشگاه کارولینای شمالی به نگارش درآمده است، محمد کریمی آن را به فارسی برگردانده و انتشارات سوره مهر به انتشار آن همت ورزیده است. تارنمای ناشر در بازنمایی محتوای کتاب به نکات پی آمده اشارت برده است:
«بیش از ۴۰ سال پیش، ایرانیان رویداد بزرگی را پدید آوردند که تاریخ را نه در غرب آسیا که در جهان تغییر داد. این رویداد اگرچه از اوج‌گیری تا پیروزی آن بیش از یک سال طول کشید، اما برای ناظران داخلی و بین‌المللی چنان برق آسا بود که بزرگ‌ترین دستگاه‌های جاسوسی و امنیتی آن زمان و به اعتراف خود آنها از درک چیستی و چرایی آن و برگزیدن راهی برای مهارش عاجز ماندند و آن گاه که رخ داد، بازندگان قافیه و حتی ناظران بی‌طرف از خود پرسیدند: چرا چنین شد؟ برای پاسخ به این پرسش کلان، چهار دهه است که این پدیده بزرگ، موضوع مطالعات گسترده ژرف و همه جانبه دانشگاه‌ها، اتاق‌های فکر و مؤسسات مختلف پژوهشی و مطالعاتی در سراسر جهان و به ویژه غرب است. حاصل این پژوهش‌ها، مقالات، کتاب‌ها و رساله‌های متعددی است که در تعدادی از آنها توضیحاتی برای برخی وجود این جنبش سترگ یافت می‌شود، هرچند در نگاهی کلی، شیوه‌هایی که غرب در این سال‌ها برای تعامل با ایرانیان برگزیده است، نشان می‌دهد با گذشت ۴۰ سال هم درک درستی از فرهنگ استوار این مردم ندارند! شاید بدین سبب که اساساً ایران سرزمین متفاوتی است و ایرانیان در طول تاریخ کهن خود، همواره برای خروج از دل طوفان‌های سهمگین تاریخی که هریک به تنهایی برای نابودی چند باره یک ملت کافی بوده‌اند، راهی مستقل یافته‌اند. کتاب حاضر به قلم چالرز کرزمن استاد جامعه شناسی دانشگاه کارولینای شمالی، نمونه‌ای از آثار قابل اعتنای یاد شده است که توانسته از منظر یک پژوهشگر غربی، درک کمابیش واقع بینانه‌ای از انقلاب ایرانیان در ۱۳۵۷ به دست دهد. کرزمن در این اثر با طرح نظریات مختلفی که در جامعه شناسی تاریخی برای تبیین انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی وجود دارد، نشان می‌دهد این نظریات عموماً غربی، برای تبیین انقلابی که در ایران رخ داده است، ناکافی هستند. کرزمن از این نقطه طرح ایده خود را آغاز می‌کند که ارائه مفهوم ضد تبیین برای توضیح انقلاب ایران لازم است. کرزمن این موارد را به فشردگی مطرح می‌کند و به همین دلیل بخش مهمی از این کتاب پیچیدگی‌های مفهومی خاصی دارد که گاهی مترجم را برای یافتن معادل دقیق و درست برای آنها به چالش می‌کشد. کرزمن همانگونه که در حوزه نظری سراغ منابع و چهره‌های گوناگون رفته است، برای توصیف و تحلیل رویداد‌ها نیز تقریباً همه منابع ایرانی و غیر ایرانی را که تا هنگام نوشتن این کتاب در دسترس داشته، دیده و شاید بتوان گفت موردی را از قلم نینداخته است. از سند، کتاب، نشریه و مصاحبه با مردم عادی گرفته تا اعلامیه‌های دستنویس و پیام‌های تلفنی مخاطبان عادی یک روزنامه، در میان ارجاعات کرزمن دیده می‌شوند. بی‌گمان در تدوین یک اثر استفاده از همه اسناد موجود، به خودی خود امتیازی محسوب نمی‌شود، اما وجه تمایز کرزمن در این اثر نحوه استفاده او از این منابع است که با دقتی واسوس گونه در نقد بیرونی و درونی آنها می‌کوشد و با لحاظ کردن نکات ضروری در یک پژوهش تاریخی، جمله یا عبارتی را از آنها نقل می‌کند....»