تحلیلگران مسایل سیاسی و بین المللی آمریکا می‌گویند آن روزها، درحالی که تقریبا کمتر از هشت هفته تا شروع دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ باقی مانده، دوباره در حال تکرار شدن است.

تهدید‌های رئیس جمهور منتخب در فضای مجازی مبنی بر جنگ تجاری جدید با کانادا، مکزیک و چین، ایالات متحده آمریکا را به عامل بی ثباتی تبدیل کرده است که می‌تواند یک دوست یا دشمن خارجی را در یک لحظه وارد بحران کند.

ترامپ روز دوشنبه گفت که دو همسایه آمریکا در نیمکره غربی، اگر جلوی جریان مهاجرت غیرقانونی و ماده فنتانیل را از مرز‌های خود نگیرند، مجازات خواهند شد. او از چین خواست که محموله‌های دارو را نیز متوقف کند.

فنتانیل یک داروی شبه مرفین و مسکنی بسیار قوی است که برای بیهوشی در جراحی‌ها و تسکین درد‌های شدید استفاده می‌شود. این دارو بر خلاف مخدر‌های طبیعی، در آزمایشگاه تولید می‌شود و گفته می‌شود اثربخشی آن ۱۰۰ برابر مرفین و ۸۰ برابر هروئین دارویی است. فنتانیل همچنین از عوامل اصلی افزایش اعتیاد در ایالات متحده آمریکا به شمار می‌آید.

شبکه خبری سی ان ان در تحلیلی در زمینه تهدیدات تجاری ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری او و تاثیرات جهانی آن می‌گوید:

ترامپ اظهاراتی را بیان می‌کند تا به حامیان خود نشان دهد از هم اکنون درحال جنگ برای منافع آنها است و او همچنین می‌تواند در ذهن، مسایل دیگری داشته باشد.

ترامپ همچنین می‌تواند آمریکا و جهان را وارد قلمروی پرخطری کند. این ایده که او ممکن است به سمت رویارویی برود، می‌تواند آمریکا را وارد جنگ‌های تجاری کند که منجر به تخریب اقتصاد و آغاز رقابت‌های خطرناک در دنیایی شود که از دوره اول ریاست جمهوری ترامپ بسیار بی‌ثبات‌تر است.

«پیت سیت» سخنگوی اسبق کاخ سفید در دولت جورج دبلیو بوش به سی ان ان می‌گوید: «مثال‌های زیادی از تهدید‌های شفاهی ترامپ و اقدامات اجباری از سوی طرف‌های دیگر، به‌ویژه در مورد کشور‌های خارجی وجود دارد. سوال اصلی این است که در دو ماه آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اگر هر سه کشور حرکت‌های معناداری انجام دهند، ترامپ ممکن است از این موضوع عقب نشینی کند. در غیر این صورت، همه ما شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.»

این موضوع که آیا ترامپ در حال بلوف زدن است یا قصد دارد با یک ریاست جمهوری انقلابی آغاز به کار کند، به تجارت محدود نمی‌شود.

او برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای متحول کردن دولت فدرال با همکاری با ایلان ماسک دارد. اما فشار همه جانبه منجر به اختلالات سیاسی و اقتصادی بزرگی می‌شود که ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد.

مثلا، ترامپ وعده اخراج دسته جمعی ۱۰ میلیون مهاجر غیرقانونی را داد، اما چنین عملیاتی که میلیارد‌ها دلار هزینه در بر خواهد داشت، می‌تواند بخش کشاورزی آمریکا را تضعیف کند و هزینه‌های سیاسی بالایی نیز به همراه داشته باشد.

در خارج از آمریکا نیز کشور‌ها نگران دولت ترامپ هستند. برخی در غرب می‌ترسند که ترامپ آمریکا را از ناتو خارج کند یا از دفاع از یکی از اعضای ائتلاف از سوی روسیه مورد حمله واقع شده است، امتناع کند. آیا رئیس‌جمهور منتخب واقعا موفق‌ترین اتحاد نظامی تاریخ را از بین می‌برد یا فقط تلاش می‌کند تا هزینه‌های دفاعی بیشتری را از برخی از قدرت‌های اروپایی اخذ کند؟

به عبارت دیگر، آیا ترامپ، دوره‌ای از ریاست‌جمهوری را در نظر دارد که بر اساس نمایش‌ها و حاشیه‌ها انجام می‌شود که مانند اولین دوره ریاست رئیس‌جمهوری خود در ایجاد تغییرات عمدتاً تدریجی موفق باشد؟ یا واقعاً همانطور که برخی از طرفدارانش می‌خواهند، سعی دارد همه چیز را متحول کرده و تغییر دهد؟

یک آغاز سریع

هشدار ناگهانی ترامپ مبنی بر اعمال تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر کالا‌های کانادایی و مکزیکی، با افزایش ۱۰ درصدی بر تعرفه‌های موجود بر کالا‌های چینی، آخرین نشانه‌ای بود که رئیس جمهور منتخب قصد دارد به سرعت قدرت خود را به کار گیرد.

این باعث درگیری در اتاوا شد و جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، به سرعت تماس گرفت و آن را یک «گفتگوی خوب» توصیف کرد. در عرض چند ساعت، ترامپ توجه کلودیا شینباوم، رئیس‌جمهور جدید مکزیک را نیز به خود جلب کرد، زیرا او نسبت به اقدامات تلافی جویانه مشابه پس از ۲۰ ژانویه هشدار داد.

هیچ تضمینی وجود ندارد که کانادا، مکزیک و چین فورا عقب نشینی کنند. اما با این حال، مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد فنتانیل و سایر مواد افیونی مصنوعی در آمریکا در حال کاهش است.

وعده‌های ترامپ برای تحمیل سیاست‌های سختگیرانه مهاجرتی احتمالاً بسیاری از مهاجران را از نزدیک شدن به مرز‌های جنوبی آمریکا باز می‌دارد. بنابراین، ترامپ می‌تواند توهم تغییر ایجاد کند تا در صورت نیاز، تصمیم خود را برای عقب نشینی توجیه کند.

لفاظی جنگ تجاری ترامپ، یادآور این است که در جهان بینی او، آمریکا دوستان کمی دارد و فقط دشمنان هستند که باید در برابر آنها پیروز شد یا شکست خورد. بر اساس این دیدگاه، کشور قدرتمندی مانند آمریکا می‌تواند از مزایای طبیعی خود برای تحت فشار قرار دادن همسایگان کوچکتر استفاده کند، حتی اگر آنها متحد باشند.

اما ترامپ همچنین باید مخالفان خود را هم در شمال و هم در جنوب مرز تعیین کند. ترودو از نظر سیاسی ضعیف شده است و لیبرال‌های او با خطر شکست در انتخابات عمومی سال آینده به رهبر حزب محافظه کار پیر پولیور مواجه هستند؛ بنابراین نخست وزیر کانادا انگیزه زیادی برای اجتناب از جنگ تجاری دارد که می‌تواند اقتصاد کانادا را خراب کند.

کانادا و مکزیک هر دو به دلیل واقعیت‌های جغرافیایی خود به تجارت با آمریکا وابسته هستند و ممکن است چاره‌ای جز دادن امتیاز نداشته باشند. اما شینبام در مقام خود تازه کار است، سرمایه سیاسی فراوانی دارد و ممکن است مشتاق باشد در برابر قلدری رئیس جمهور جدید آمریکا بایستد.

اما چین با کانادا و مکزیک متفاوت است. رئیس جمهور منتخب آمریکا در اولین دوره ریاست جمهوری خود به طور قابل توجهی سیاست را در قبال رقیب ابرقدرت آمریکا تشدید کرد. یک جنگ تجاری منجر به توافقی شد که ترامپ مجدداً از آن استقبال کرد، اما در طول همه‌گیری و پس از اینکه چین از خرید مقادیر زیادی از کالا‌های کشاورزی آمریکا خودداری کرد، تا حد زیادی تضعیف شد.

تجارت تنها یکی از مسائل مورد اختلاف میان واشنگتن و پکن است و بسیاری از تیم ترامپ - از جمله سناتور مارکو روبیو، منتخب او برای سمت وزیر امور خارجه آمریکا- معتقدند که چین یک تهدید امنیتی و اقتصادی وجودی برای آمریکا است. پس دولت دوم ترامپ می‌تواند یک دوره بزرگتر و شدیدتر از رویارویی در سراسر اقیانوس آرام باشد و نه صرفاً یک تلاش برای کشاندن شی جین پینگ رئیس جمهور چین به میز مذاکره.

تنش‌های دیگر اجتناب ناپذیر است

چرخش زودهنگام ترامپ علیه همسایگانش، توجه سایر متحدان را جلب خواهد کرد. به ویژه در اروپا، جایی که رهبران آن خود را برای رویارویی تجاری با ترامپ و همچنین با تنش‌ها بر سر چگونگی پایان دادن به جنگ در اوکراین آماده می‌کنند.

واکنش اولیه به موضع گسترده ترامپ علیه کانادا و مکزیک حاکی از آن است که بسیاری از ناظران، حملات او را یک تاکتیک برای مذاکره می‌دانند.

یک مقام انتقالی ترامپ به سی‌ان‌ان گفته است: «ما می‌دانیم چه امری موثر است.» ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود از تهدید جنگ تجاری استفاده کرد تا کانادا و مکزیک را مجبور به مذاکره مجدد درباره توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی کند.

توافق جدید آمریکا، مکزیک و کانادا توسط ترامپ به عنوان یک پیروزی معرفی شد، اما این توافق، اساساً اقتصاد جهانی را تغییر نداد یا به طور قابل توجهی پایگاه صنعتی تضعیف شده آمریکا را که ترامپ متعهد به احیای آن در مبارزات انتخاباتی خود در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۴ بود، بهبود بخشید.

این یک نشانه از تمایل ترامپ به ایجاد اختلاف است.

جری کانولی، نماینده دموکرات، نماینده ویرجینیا نیز به سی‌ان‌ان گفته است: آنچه دونالد اقدام اصلی خود پیشنهاد می‌کند، ایجاد اختلال در بزرگترین بازار تجارت در جهان است؛ و در پاسخ به این پرسش که آیا ترامپ جدی است؟ می‌توان گفت، به لطف انتظارات اولیه او، جهان به زودی متوجه خواهد شد.

منبع: ایرنا