گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که با وجود تخصیص اعتبارات، مشکلات ساختاری و عدم تحقق کامل منابع مالی، چالش‌های جدی فراروی توسعه فرهنگی کشور وجود دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، در سال‌های اخیر، وضعیت فرهنگ و هنر در ایران با چالش‌های متعددی مواجه بوده است.
گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس، با تمرکز بر ارزیابی عملکرد قانون بودجه ۱۴۰۳، به بررسی میزان تحقق اعتبارات در این حوزه پرداخته و نقاط ضعف و قوت آن را تحلیل کرده است.
فرهنگ در فراموشخانه
این گزارش به کمبود تخصیص اعتبارات، کاهش درصد تحقق، عدم شفافیت در تخصیص‌ها و ناپایداری ساختار بودجه اشاره دارد. همچنین، تمرکز بر پرداخت حقوق و مزایای کارکنان به جای تحقق مأموریت‌های محوله، از دیگر مشکلات موجود است.
کمبود تخصیص اعتبارات: درصد تحقق اعتبارات در هفت‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ حدود ۳۷ درصد بوده که نشان‌دهنده عدم تخصیص کافی منابع مالی است.
کاهش درصد تحقق: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ۲۸.۸ درصد کمترین درصد تحقق اعتبارات را داشته است، در حالی که هیچ دستگاهی نتوانسته است بیش از ۶۰ درصد از اعتبارات خود را دریافت کند.
عدم شفافیت در تخصیص‌ها: برخی دستگاه‌ها مانند فرهنگستان هنر و بنیاد سعدی، میزان تحقق اعتبارات خود را صفر اعلام کرده‌اند و مابقی دستگاه‌ها نیز گزارشی ارائه نکرده‌اند.
ساختار ناپایدار بودجه: وابستگی به درآمد‌های ناشی از فعالیت‌های بنگاه‌های اقتصادی دولتی، ساختار بودجه را ناپایدار کرده و امکان پیشبرد سیاست‌ها و برنامه‌های مصوب را محدود کرده است.
تمرکز بر پرداخت حقوق: بخش اعظم بودجه تخصیص داده شده صرف پرداخت حقوق و مزایای کارکنان می‌شود، بدون اینکه تأثیر آن بر انجام مأموریت‌ها بررسی شود.
تحلیل روند از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲
به گزارش تابناک، روند تخصیص اعتبارات از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که با وجود تلاش‌هایی مختصر برای بهبود وضعیت، مشکلات ساختاری و مالی همچنان پابرجا هستند. نیاز به اصلاحات اساسی در ساختار بودجه و تخصیص اعتبارات بر اساس مأموریت‌های واقعی دستگاه‌ها، امری ضروری است.
سال ۱۳۹۹: در این سال، با شیوع پاندمی کرونا، توجه به حوزه فرهنگ و هنر کاهش یافت و تخصیص اعتبارات به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. بسیاری از پروژه‌ها و برنامه‌ها به دلیل محدودیت‌های مالی متوقف شدند.
سال ۱۴۰۰: با شروع واکسیناسیون، توجه به بخش فرهنگ و هنر دوباره افزایش یافت، اما همچنان مشکلات مالی پابرجا بود. تخصیص اعتبارات به‌طور نسبی بهبود یافت، اما به نسبت نیاز واقعی، ناکافی بود.
سال ۱۴۰۱: در این سال، با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم، فشار بیشتری بر بخش فرهنگ و هنر وارد شد. تخصیص اعتبارات در مقایسه با سال‌های گذشته در ظاهر بهبود یافت، اما همچنان با چالش‌های جدی مواجه بود و از قافله عقب ماند.
سال ۱۴۰۲: با وجود تلاش‌ها برای بهبود وضعیت، تخصیص اعتبارات به حدی نبود که بتواند نیاز‌های واقعی این بخش را پاسخگو باشد. ناپایداری منابع و عدم تحقق کامل اعتبارات، مشکلاتی را برای دستگاه‌های فرهنگی ایجاد کرد.
تحلیل روند تخصیص اعتبارات از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که با وجود برخی تلاش‌ها برای بهبود وضعیت، مشکلات ساختاری و مالی همچنان پابرجا هستند. نیاز به اصلاحات اساسی در ساختار بودجه و تخصیص اعتبارات بر اساس مأموریت‌های واقعی دستگاه‌ها، امری ضروری است.
آنچه مسلم است این است که هم کلیت بودجه ریزی و به ویژه بودجه ریزی در فرهنگ، شرایط مناسب و کارآمدی ندارد و در این میان اتفاقا حوزه فرهنگ از جمله حوزه‌هایی است که بودجه‌ها دون توجه به عملکرد‌ها تخصیصمی یابد و کشور همچنان ه مسائل اساسی درگیر است. باید به خرابکاریهای بودجه ای در حوزه فرهنگ پایان داد.