به گزارش ایکنا، رسول آزمایش؛ پژوهشگر علوم قرآنی از استان آذربایجان شرقی در مقاله خود با عنوان «تلاوت قرآن، جلوه‌ای از تدریس پیام‌های الهی» که آن را در دومین روز نوزدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم ارائه داد، قرائت یک قاری را به مثابه تدریس دانست که طی آن قاری به عنوان یک مدرس یا معلم مجموعه از مفاهیم را به مخاطب خود درس می‌دهد.

 

وی در تعریف تدریس گفت: تدریس فرایندی است که طی آن محتوایی در متعلم ایجاد شده و اثر آن در ذهنش باقی می‌ماند و از این منظر طبق آیه 164 سوره آل عمران و منطبق با تفسیر نور و ناظر بر گفتار شیخ طوسی تلاوت هم به این جهت که پیوستگی را در امر انتقال معلومات پایدار در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند، لذا باید آن را هم نوعی تدریس به حساب آورد.

 

آزمایش با اشاره به اینکه تلاوت قرآن علاوه بر آن که تزکیه را به همراه دارد، به نوعی وسیله‌ای برای تعلیم هم هست، ادامه داد: اگر بر این نکته قائل باشیم که تلاوت نوعی تدریس محسوب می‌شود، لذا قاری با استفاده از صوت و لحن و البته فصاحتی که در آیات قرآن وجود دارد، کلمات و واژگانی را ارائه می‌کند که تأثیر آن بیش از هر محتوای درسی دیگری در ذهن مخاطبان پایدار است.

 

این پژوهشگر قرآنی تأکید کرد: در قرآن روش‌هایی نوین در انتقال مفاهیم وجود دارد که آن را می‌توان منطبق با آخرین روش‌های تدریس حال حاضر دنیا به حساب آورد و لذا قاری به شرط مسلط شدن به این شیوه‌ها و روش‌های تدریس می‌تواند به نحو مؤثری در انتقال معانی موفق باشد. قاری غالباً بدون اینکه خود بداند مسلط و مسلح به این ابزار در امر تدریس اشتغال دارد و باید گفت غالباً ذوقی و هیجانی است.

 

آزمایش به یکی از روش‌های مرسوم در نحوه قرائت قاری اشاره کرد که این امر منبعث از محتوای برخی آیات است و ادامه داد: این روش پرسش و پاسخ نام دارد؛ مشابه آن زمانی که معلم آگاهی کامل از پدیده‌ای یا مطلبی دارد، اما به واسطه پرسشی که در ذهن دانش‌آموز ایجاد می‌کند، او را به تفکر برای دانستن آن وا می‌دارد.

 

وی افزود: روش دیگر در قرآن مشابه امر تدریس، استفاده از تشبیه است تا براساس آن امری که قرار بر تبلیغ آن است، برای فرد مخاطب ملموس باشد و یک مفهوم دشوار تبدیل به یک امر دست‌یافتنی و ملموس برای او شود، البته روش دیگری که در قرآن وجود دارد و می‌تواند در لحن قاری آن را جستجو کرد، روش آزمایشگاهی است، یعنی گام به گام و مرحله به مرحله به دریافت و کشف و شهودی نسبت به یک مسئله، مخاطب را نزدیک می‌کند و اگر خواسته باشم در این باره مثالی بزنم، ماجرای حضرت ابراهیم(ع) در سوره بقره است که چون از خدا ادله‌ای برای روز جزا و برانگیخته شدن مردگان خواست، خدا به او امر کرد که لاشه چند پرنده را مهیا سازد که باقی قضایا را واقف هستید.

 

این مدرس قرآن با اشاره به اینکه از جمله دیگر روش‌های تدریس قرآن نمایش است، اظهار کرد: قرآن در بیان برخی از رویدادهای عبرت‌آموز مخاطب را به تصویر کردن آنها دعوت می‌کند که لحن قاری باید به گونه‌ای باشد تا در ذهن مخاطب تداعی تصویر کند و اما روش دیگر که قرآن بسیار در آن فعال است، روش قصه‌گویی است. قاری باید در آن با استفاده از تکنیک‌های صوتی برای مخاطب خود به مثابه فردی باشد که انگار در حال روایت یک داستان رادیویی است.

 

آزمایش در پایان گفت: توضیح روش‌های تدریسی قرآن که در لحن قاری قابل بررسی است به این جهت است که نتیجه بگیریم تنها داشتن اوج و فرودها و اصطلاحاً تحریرهایی که در تلاوت قرآن به کار می‌بریم، نمی‌تواند در تلاوت و انتقال معانی تأثیرگذار باشد، بلکه باید با به کار بردن این شیوه‌ها، حتی به فرض تلاوتی ساده قادر به اثرگذاری باشد.