«های‌بانک، استراتژی‌های دیجیتال بانک کارآفرین را در فضای دیجیتال ارائه می‌کند. در اکوسیستم بانکی، شعب باید در آینده به مراکز مشاوره بانکی و سرمایه‌گذاری تبدیل شوند.» این سخنان علی‌اصغر تقوی معاون فناوری اطلاعات بانک کارآفرین در حاشیه یازدهمین نمایشگاه و همایش بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت مطرح شد. پلتفرم دیجیتال «های‌بانک» در چارچوب برنامه‌های کلان بانک کارآفرین برای تبدیل شدن به یک بانک کاملا هوشمند طراحی شده و در مسیر تبدیل شدن به یک پلتفرم مالی جامع است. خدمات شرکت‌های زیرمجموعه گروه مالی کارآفرین نیز در این پلتفرم دیجیتال ارائه می‌شود.
برند «های‌بانک» بانک کارآفرین را معرفی کنید و بگویید که در اکوسیستم بانکداری دیجیتال چه هدفی را دنبال می‌کند؟
از حدود دو سال پیش مسیر تحول دیجیتال در بانک کارآفرین آغاز شد تا معادل فرایندهای عملیاتی بانک در فضای دیجیتال باشد و کل خدمات دیجیتال تجمیع شود. پیش از آن، خدمات دیجیتال بانک با پلتفرم‌های متعدد موبایل بانک، اینترنت بانک و... انجام می‌شد که هر کدام جزایر جداگانه‌ای بودند. از این رو کاربر تجربه یکسانی در این پلتفرم‌ها احساس نمی‌کرد. از طرفی سیستم بانکداری مرکزی که به بانک سرویس می‌داد، قابلیت اجماع پلتفرم‌ها و خدمات الکترونیک را نداشت. بر اساس یک تصمیم استراتژیک، مگاپروژه‌ای تعریف شد و در دی ماه ۱۴۰۲ توانستیم کُر یا واحد اطلاعات مرکزی بانک را جابجا کنیم. در حال حاضر، کلیه خدمات اصلی بانک در سیستم بانکداری مرکزی جدید مستقر شده و در حال سرویس‌دهی است. این سیستم ما را توانا کرد که خدمات دیجیتال را متمرکز کنیم. از روزی که موضوع مرکز (core) جدید مطرح شد ما طراحی سیستم دیجیتال را به عنوان نئوبانک جدید بانک کارآفرین طرح‌ریزی کردیم و اکنون های‌بانک به عنوان پلتفرم دیجیتال کارآفرین یا اگر بلندتر فکر کنیم به عنوان نئوبانک کارآفرین خود را در بازار جانمایی کرده و همه سرویس‌هایی که در پلتفرم دیجیتال بانک‌ها می‌بینید اکنون در های‌بانک ارائه می‌شود. علاوه بر آن نوآوری‌هایی در طراحی محصول خلق شد. پورتفوی محصولات های‌بانک یک پورتفوی کامل شده است و در این نمایشگاه ما با برند های‌بانک شرکت کردیم.
طراحی این محصول در بانک کارآفرین چه مسیری را طی کرد؟
های‌بانک، پلتفرم بومی بانک کارآفرین است و توسط همکاران ما در نگاه‌بانک پیاده‌سازی شده است. طراحی آن توسط همکاران ما در توسعه محصول بانک انجام شده و این دستاورد همکاری متقابل بین ستاد بانک و تیم توسعه بانک است. این هم‌افزایی اکنون تبدیل به پلتفرم های‌بانک شده و مسیر رشد خود را طی می‌کند. ما بازخورد کاربران را در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم. امتیازدهی کاربران رو به بالا و مطلوب است. تمام تلاش خود را می‌کنیم که یک محصول با کیفیت با تجربه کاربری فوق‌العاده و جامع ارائه کنیم.
های‌بانک، علاوه بر تجمیع و تمرکز خدمات بانکی، چه مزیت متفاوتی برای کاربر و اکوسیستم بانکی و بانکداری دیجیتال ایجاد می‌کند؟
مدل تجاری بانک کارآفرین جزو بانکداری‌های متمرکز است. به همین دلیل تعداد شعب محدودی دارد. یک استراتژی ما در بانک کارآفرین این بود که به فضای ریتیل یا خدمات خرد با کاربر نهایی ورود کنیم ولی ورود به آن نیازمند ابزار دیجیتال بود. نباید انتظار داشته باشیم که مشتری خدمات خرد، برای انجام خدمات به شعبه مراجعه کند. کاربر نهایی در ترمینولوژی کارآفرینی یک معنایی دارد. بنابراین ما بر اساس استراتژی بالادستی می‌خواهیم وارد فضای ریتل یا خدمات خرد شویم. در این فضا کاربر نهایی برای ما مهم است و رویکرد ما برای جذب و نگهداری این کاربر، پلتفرم‌های دیجیتال قوی است و های‌بانک این مزیت را برای بانک کارآفرین ایجاد می‌کند. از طرفی مدل تجاری بانک کارآفرین B۲B است. ولی وقتی بخواهیم وارد فضای B۲B۲C شویم، C همان مشتری خدمات خورد یا ریتل با انتهای زنجیره است که کل خدمات او باید دیجیتال و بی‌نیاز از شعبه باشد. علاوه بر این بسیاری از خدمات شرکتی را در پلتفرم های‌بانک ارائه کردیم.
آینده های‌بانک را چگونه می‌بینید؟ یقینا یک سال زمان کافی برای تحقق اهداف بزرگ نیست. نگاه بلند مدت شما به این برنامه چیست؟
ما در این زمینه مطالعات زیادی کردیم. حتی در مطالعات بین‌المللی گفته شده که تا سال ۲۰۳۰ بانک‌ها تنها نگهدارنده منابع مالی مشتریان نیستند. بلکه امانت‌دار داده‌های آنان هستند. پس باید امین مشتریان و داده‌های آنها باشند. رویکرد ما این است که در مسیری حرکت کنیم که تعامل جدی‌تری با مشتریان داشته باشیم و در متن زندگی مردم قرار بگیریم و از طریق های‌بانک ترکیبی از خدمات بانکی و خدمات روزمره را به مشتری ارائه دهیم. ترند دنیا هم همین است که خدمات بانکی در پلتفرم‌های عمومی قرار گیرند. ما هم می‌خواهیم تا سال ۲۰۳۰ مردم به ما اعتماد کنند و ما امانت‌دار پول و داده آنها باشیم، خدمات شخصی‌سازی شده بهتری در اختیارشان قرار دهیم و برای حفظ داده‌های بیشتر، امتیاز بیشتری به آنها دهیم.
توسعه های‌بانک چه تاثیری در سهم بازار بانک کارآفرین خواهد داشت و بجز منافع مشتریان که شرح دادید، چه منافعی برای بانک ایجاد می‌کند؟
ماموریت اصلی بانک‌ها جمع‌آوری و تامین منابع است. اگر پلتفرم دیجیتالی با پوشش کل زنجیره داشته باشیم و برای هر چرخش مالی و داده، چاره‌ای اندیشیده باشیم، در مسیر این ماموریت حرکت می‌کنیم. در این صورت منابع ما در بانک به منابع قابل اطمینان‌تر تبدیل می‌شود. دوم اینکه اطمینان و رضایت را برای مشتری ایجاد می‌کنیم و فرصت مهاجرت را از آنها می‌گیریم. زیرا با ارائه کل خدمات زنجیره و رفع همه نیازهای بانکی در پلتفرم، هزینه مهاجرت برای آنها زیاد شده و ماندگاری در پلتفرم را ایجاد می‌کند.
گویا اکنون بیش از ۱۰ محصول در های‌بانک ارائه شده که اشاره‌ای به آنها کردید. این ۱۰ محصول را منسجم‌تر معرفی کنید.
امروز روزی است که ما با پشت سر گذاشتن بیش از یک سال کار روی این پلتفرم، چراغ های‌بانک را روشن کردیم. این نمایشگاه نخستین مواجهه عمومی با های‌بانک است. این پلتفرم دیجیتال در چهار نسخه وب، اندروید، ios و pwa راه‌اندازی شده است. اکنون نیز سبد محصولات را معرفی می‌کنیم. خدمات پایه تمام سیستم‌های بانکی همچون افتتاح حساب به صورت غیرحضوری، استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی، شرایط انتقال وجه بر اساس تمام پروتکل‌های بانک مرکزی، تبدیل آنلاین حساب به حساب وکالتی برای ورود و انجام معامله در بورس کالا، ثبت و صدور چک‌های صیادی، خدمات اینترنت بانک و موبایل بانک به شکل متمرکز و همچنین کارتابل حقوقی برای استفاده شرکت‌ها و مجموعه‌های حقوقی از ویژگی‌های این پلتفرم است. سرویس‌های متقاطع با نهادهایی مانند بیمه کارآفرین برای فروش و پرداخت اقساط بیمه و سیستم‌های بانکداری شرکتی روی های‌بانک کاملا مستقر است. کارتابل‌های تایید پرداخت وجود دارند و دو محصول جدید نیز به تازگی رونمایی شدند. یکی کیف پول و دیگری باشگاه مشتریان است. در اینجا مشتریان علاوه بر اینکه امتیاز وام دریافت می‌کنند، مبلغی هم به کیف پول آنها اضافه می‌شود. اکنون بیش از ۲۰هزار وام به صورت غیرحضوری پرداخت کردیم. کاربرانی که برای نخستین‌بار در بانک کارآفرین افتتاح حساب کرده و های‌بانک را نصب می‌کنند از تسهیلات و مزایای آن استفاده می‌کنند. سبد محصولات تقریباً کامل است. کارت اعتباری و بانکی روی های‌بانک داریم و البته همچنان برنامه درحال توسعه است.
شما به امانت‌داری پول و داده اشاره کردید. اگرچه موضوع امنیت در بانکداری الکترونیک موضوع تازه‌ای نیست ولی با توجه به چنین تحول بزرگی در خدمات بانکی برای امنیت آن چه می‌کنید؟
در این زمینه چند کار بطور سیستماتیک اتفاق می‌افتد. در حوزه زیرساخت و تجهیزات، تمام تجهیزات و زیرساخت‌ها را با استانداردهای سازمان‌های بالادستی تجهیز و به‌روز می‌کنیم. بنابراین در لایه‌های دیتاسنتر و تجهیزات اکتیو و پسیو، تمام زیرساخت‌های مورد نیاز پوشش امنیت را رعایت کردیم. در فرایند توسعه، امنیت را جزو دیسیپلین توسعه در نظر گرفتیم. نه اینکه برنامه را توسعه دهیم و سپس تست امنیت بگیریم. برنامه‌نویسان ما زمانی که کد می‌زنند با رعایت نکات امنیتی کار می‌کنند. در نهایت وقتی نسخه‌ای از کار می‌دهیم، تیم امنیت بانک آن را بر اساس الگوریتم‌ها و دستورالعمل‌ها بررسی می‌کند و بعد از تایید، نسخه بارگذاری می‌شود. البته هیچ پلتفرمی امنیت خود را ۱۰۰درصد تضمین نمی‌کند. ولی ما تمام ساختارهای لازم برای توسعه امن یک نرم‌افزار را پیش‌بینی و رعایت می‌کنیم. واحد SOC ما شبانه‌روز و کل هفته کار می‌کند و گزارش لحظه‌ای به ما می‌دهد. من هم هر روز تقریبا اولین کاری که انجام می‌دهم این است که گزارش شب قبل SOC را بررسی می‌کنم. توسعه الگوریتم‌های امن هم از برنامه‌های توسعه ما است.
اثر خدمات دیجیتال های‌بانک را بر اکوسیستم کارآفرینی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما همیشه در خدمات اکوسیستم کارآفرینی پیشرو بودیم. در صندوق نوآوری و شکوفایی بیشترین اعتبار را برای کارآفرینان دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها تامین می‌کنیم. فضای های‌بانک فضای ارتباط با استارتاپ‌ها و درخواست تسهیلات و سرویس دادن به آنها را فراهم می‌کند. آنها به خدمات حضوری و سخت‌افزاری تمایل ندارند. سرویس‌ها یا ارزش‌هایی که روی سرویس‌ها ایجاد کردیم را در نگاه‌بوم به استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌کنیم. چند صندوق کارآفرینی با میزان سهم بالا داریم و چند وی‌سی بزرگ مانند عصر امین و ثروت ستارگان در این سیستم کار می‌کنند و یکی از بزرگترین صندوق‌های تامین سرمایه جمعی به نام کارن‌کراد از آورده‌های بانک کارآفرین است.
مدل و الگوی شما در توسعه های‌بانک چه بود و مشابه جهانی این برند کدام‌ها هستند؟
تعداد آنها زیاد است و شاید حدود ۱۰ نئوبانک بزرگ دنیا در مسیر استراتژی و عملکرد ما هستند. در بازار ایران هم نئوبانک خوب با سهم بازار بالا زیاد است ولی نئوبانکی که در فضای متمرکز کار کند و کل زنجیره B۲B۲C را پشتیبانی کند، کمتر دیده می‌شود.
در توسعه های‌بانک آیا زیرساخت‌های لازم را داشتید یا با مشکلاتی هم مواجه بودید؟
در کل و حتی خارج از شبکه بانکی، توسعه برنامه فضای بسیار محدودی دارد. من مدت‌ها در فضای پلتفرمی بودم. با محدودیت‌هایی که ما در جامعه بین‌الملل داریم بسیاری از دسترسی‌ها برای ما بسته است و مانند یک شرکت غیرایرانی نمی‌توانیم یک برنامه را پیاده‌سازی کنیم، خروجی از آن بگیریم و... برای اینکه یک محیط را برای برنامه‌نویسی و پیاده‌سازی آماده کنیم، باید یک کارگاه تجهیز کنیم که زمان و هزینه زیادی می‌برد. ولی در جامعه بین‌الملل چنین چیزی برای شرکت‌ها وجود ندارد. یا به جای دریافت خدمات از سرویس‌های ابری بین‌المللی باید برای خودمان فضای ابری ایجاد کنیم. در ایران چند ارائه‌دهنده سرویس در فضای ابری فعال هستند ولی هم آنها باید تقویت شوند و هم ما روی آنها سرمایه‌گذاری بیشتری کنیم.
از سمت رگولاتور و بانک مرکزی برای توسعه های‌بانک قوانین سختگیرانه و بازدارنده‌ای وجود داشت؟
مشکل خاصی نداشتیم. بانک کارآفرین در اکوسیستم بانکی کشور بسیار خوشنام و شفاف است و این اصل را در فضای دیجیتال هم رعایت می‌کنیم. ما برای حفظ خوشنامی کاملا منطبق با اسناد بالادستی کار می‌کنیم، ضوابط رگولاتور را رعایت می‌کنیم و ارتباط سازنده با بانک مرکزی داریم.
اکوسیستم بانکی ایران به ویژه در حوزه بانکداری دیجیتال به چه سمتی باید برود و در دهه‌های آینده باید کجا باشد؟
بانک‌ها باید خدمات خود را در صنعت عرضه کنند. محیط فیزیکی آن صنعت و محیط دیجیتال آن پلتفرم باشد. سرویس‌های بانکی باید در پلتفرم‌های بزرگ که مردم استفاده روزمره از آن دارند، عرضه شوند و در تجربه زندگی مشتریان قرار گیرند. باید نیازهای مشتری را در آینده پوشش دهند، یک دستیار هوشمند در زندگی مالی مشتری باشند و پیشنهاد سرمایه‌گذاری و خدمات شهروندی روزمره را انجام دهند.
∎