نمونهای که میتوان دراینزمینه نام برد، برنامه «هفت» است که یکی از برنامههای قدیمی تلویزیون است و به سینما و مسائل روز و حواشی آن میپردازد. برنامهای که از سال۱۳۸۹ روی آنتن شبکه سه رفت ومدتی است جمعهشبها از شبکه نمایش پخش میشود. سری جدید «هفت» بهتهیهکنندگی محمدحسین تنکابنی و با اجرای بهروز افخمی هر هفته به فیلمهای روی پرده سینمای یاران میپردازد و گفتوگوهای دیدنی و جذابی برای مخاطبان این برنامه تدارک میبیند. این برنامه، درکنار میز نقد سینمای ایران، میز پرونده ویژه و همچنین میز سینمای جهان را باحضور کارشناسان و صاحبنظران برگزار میکند.
مجله تصویری سینمایی
محمدحسین تنکابنی در گفتوگو باجامجم درخصوص اینکه چطور ساختار برنامه را درطول این سالها حفظ کرده و درعینحال تلاش کرده برنامه بهروزی داشته باشد، بیان میکند: «برنامه «هفت» یک مجله تصویری و تخصصی در حوزه سینماست و طبیعتا معنا و ساختار یک مجله تخصصی دراینحوزه کموبیش از قبل مشخص است. تغییری که ساختار هفت نسبت به سریهای قبل کرده یا بهتر است بگوییم تکاملی که با توجه به تجربههای گذشته به آن رسیده، از یک طرف، به انسجام کنداکتور برنامه برمیگردد که سعی شده جایگاه تمام بخشها در آن مشخصتر باشد و آن طور که تنکابنی میگوید: «هفت» حالا سه بخش مشخص و مجزا دارد که شامل میز موضوعی، میز سینمای ایران و میز سینمای جهان میشود. اما از طرف دیگر، سعی شده علاوه بر آیتمهای محتوایی که هرکدام از اینها سه بخش ویژه خود را دارند، آیتمهایی با رویکرد سرگرمی که بخش اصلی سینماست نیز به برنامه اضافه شود. بخشهای طنز و قسمت مربوط به تاریخ سینما هم در آن جای مشخص خودشان را دارند. قسمتهای دیگری به گزارشهای روز سینما و مرور نقدهایی که نویسندگان مطبوعات داخلی برای فیلمهای روی پرده نوشتهاند، برمیگردد. یک اتفاق مهم دیگر تعدد کارشناسان و منتقدان برنامه در این سری از هفت است که بعد از چندماه به هارمونی و تعامل خوبی با هم رسیدهاند و تقریبا میتوانند تمام جنبههای مربوط به یک فیلم یا یک رویداد را از لحاظ نظری پوشش بدهند.
از آنجایی که در این برنامه به فیلمهای روی پرده و درحال اکران پرداخته میشود و این برنامه حتی میتواند روی فروش فیلمها تأثیر بگذارد، وی در پاسخ به سؤال دیگری در این خصوص که نظر سینماگران در این باره چیست و چه بازخوردهایی از آنان گرفته است هم میگوید: این مسألهای است که نه فقط برنامه هفت، بلکه تمام رسانههای مرتبط با سینما، خصوصا در حوزه نقد فیلم با آن مواجه هستند. عوامل فیلمها معمولا در ایام اکران اثرشان، حساسیت بیشتری پیدا میکنند و دوست دارند که فیلمشان خوب تبلیغ شود؛ اما رسانهها و منتقدین هم میخواهند مسیر خودشان را بروند. اینکه هم بتوانیم مسیر درست رسانهای را برویم و هم اقتصاد سینما و فروش فیلمها را مدنظر داشته باشیم، نیازمند ظرافتی است که ما سعی میکنیم در این برنامه رعایت شود. بهعلاوه، مهمتر از اینکه درباره یک فیلم از زبان چند منتقد نقاط قوت یا ضعف آن گفته شود ، این است که به آن فیلم اهمیت داده شده و در میز نقد به آن پرداخته میشود.
سوژهیابیهای اتاق فکر
در برنامه «هفت» میزهای مختلفی وجود دارد که تنکابنی درباره موضوعات میز پرونده ویژه و میز سینمای جهان و اولویتهایی که در این زمینه دارند، توضیح میدهد: دایره مسائلی که در میز ویژه موضوعی به آنها پرداخته میشود، نسبتا وسیع است و سوژهیابیهای آن از دل اتاق فکر برنامه و گفتوگوهای مبسوطی که شکل میگیرند بیرون میآید؛ اما یک نکته کلی درباره میزهای موضوعی هفت وجود دارد و آن ارتباط وثیق آن با مسائل سینمای ایران است. بهعبارتی ما حتی اگر به روندهایی که در سایر نقاط دنیا در هر موضوعی طیشده بپردازیم، این را بهعنوان الگویی برای مقایسه با وضعیت فعلی سینمای ایران و آنچه باید در آینده به آن برسد مطرح کردهایم. این برنامه بیشتر مخاطب خاص و علاقهمندان به سینما را شامل میشود. این درحالی است که حواشی سینما هم میتواند برای مخاطب عام جذابیت داشته باشد. از این رو، وی در پاسخ به این سؤال که برای جذب مخاطب عام چه تمهیدی اندیشیده شده و اینکه بحثها خیلی تخصصی و جدی نباشد هم عنوان میکند: حواشی سینما تا جایی که به حیطه مسائل زرد وارد نشود، به برنامه هفت هم مربوط میشود؛ هم گزارشهایی در اینباره تهیه میشوند که نمونههایش تابهحال دیده شده، هم مجری و احیانا منتقدان برنامه گاهی قبل از رفتن به سراغ موضوع هر پرونده اشارهای به آنها میکنند و هم در بخش طنز برنامه با اجرای مجید افشاری سراغ این قضایا میرویم. معمولا انتخاب مجریان این برنامه در طول سالها که «هفت» روی آنتن است، اغلب برای سینماگران بحثبرانگیز بوده است. از این رو این تهیهکننده درباره انتخاب بهروز افخمی بهعنوان مجری و گرداننده برنامه میگوید: آقای افخمی فیلمساز شناخته شده و مطرح و مؤثری در سینمای ایران است و کسی نمیتواند تاریخ سی-چهل ساله سینمای ایران را بدون نامبردن از این کارگردان مرور کند. ایشان خودشان در زمینه سینما صاحبنظر هستند اما درعینحال گفتوگوهای مفصلی بین ما درخصوص تکتک موضوعات برنامه انجام میشود تا به یک همفکری جامع برسیم. در یکی از برنامهها، یادی از زندهیاد استاد مهرجویی شد. وی درباره اینکه آیا به بهانههای مختلف سراغ سینماگران خواهند رفت و یادی از آنها خواهند کرد هم ادامه میدهد: ما قبل از این هم بارها آیتمهای ویژهای داشتهایم که هرکدام بهمناسبتی خاص، یادی از یک هنرمند سینمای ایران میکردهاند. مثلا وقتی ابوالفضل پورعرب مهمان برنامه هفت شد، چیزی شبیه آنچه برای آقای مهرجویی دیدید، برای ایشان هم تولید شده بود و البته این موارد را میشود در آینده بیشتر هم کرد. تیتراژ انتهایی برنامه هفت هم در هر قسمت تغییر میکند و هربار یادبود یکی از سینماگران ایرانی است و آثاری که او ساخته یا در آنها بازی کرده مرور میشوند.
گزارشهای بهروز میدانی
یکی از بخشهای جالب برنامه گزارشهای میدانی است که در برنامه وجود دارد. تنکابنی درباره این بخش از برنامه و سوژههایی که سراغ آنها میروند هم بیان میکند: تا وقتی سینمای ایران زنده باشد، حولوحوش آن اخبار و اجتماعاتی شکل میگیرد که همه میتوانند سوژه گزارشهای میدانی باشند. ما برای سوژهیابی و تهیه این گزارشها باید بهروز و هشیار باشیم. برای میز نقد فیلمهای ایرانی هم گزارشهای میدانی تهیه میشود تا نظر بخشی از مخاطبان درکنار نظر منتقدان شنیده شود. در این برنامه درکنار فیلمهای ایرانیِ درحال اکران، بخشی هم به سینمای جهان اختصاص دارد که وی درباره انتخاب این فیلمها و سوژهها میگوید: فیلمهای سینمایی ایران براساس جدول اکران انتخاب میشوند. منتها ممکن است از بین فیلمهایی که روی پرده رفتهاند هم دستبه انتخاب بزنیم. چون نهایتا چهار برنامه در ماه ممکن است مجال پرداختن به همه را ندهد. این انتخابها با توجه به اهمیت فیلم یا اهمیت و بزرگی نام سازندگانش انجام میشود. بهعبارتی فیلمی که انتخاب میشود یا لااقل کارنامه سازندهاش، باید قابل نقدوبررسی باشد. فیلمهای سینمایی جهان هم برحسب اهمیتشان انتخاب میشوند و ترجیح بر این است فیلمهای بهروز باشند و مخاطب ایرانی برای تماشا به آنها دسترسی داشته باشد.
مجله تصویری سینمایی
محمدحسین تنکابنی در گفتوگو باجامجم درخصوص اینکه چطور ساختار برنامه را درطول این سالها حفظ کرده و درعینحال تلاش کرده برنامه بهروزی داشته باشد، بیان میکند: «برنامه «هفت» یک مجله تصویری و تخصصی در حوزه سینماست و طبیعتا معنا و ساختار یک مجله تخصصی دراینحوزه کموبیش از قبل مشخص است. تغییری که ساختار هفت نسبت به سریهای قبل کرده یا بهتر است بگوییم تکاملی که با توجه به تجربههای گذشته به آن رسیده، از یک طرف، به انسجام کنداکتور برنامه برمیگردد که سعی شده جایگاه تمام بخشها در آن مشخصتر باشد و آن طور که تنکابنی میگوید: «هفت» حالا سه بخش مشخص و مجزا دارد که شامل میز موضوعی، میز سینمای ایران و میز سینمای جهان میشود. اما از طرف دیگر، سعی شده علاوه بر آیتمهای محتوایی که هرکدام از اینها سه بخش ویژه خود را دارند، آیتمهایی با رویکرد سرگرمی که بخش اصلی سینماست نیز به برنامه اضافه شود. بخشهای طنز و قسمت مربوط به تاریخ سینما هم در آن جای مشخص خودشان را دارند. قسمتهای دیگری به گزارشهای روز سینما و مرور نقدهایی که نویسندگان مطبوعات داخلی برای فیلمهای روی پرده نوشتهاند، برمیگردد. یک اتفاق مهم دیگر تعدد کارشناسان و منتقدان برنامه در این سری از هفت است که بعد از چندماه به هارمونی و تعامل خوبی با هم رسیدهاند و تقریبا میتوانند تمام جنبههای مربوط به یک فیلم یا یک رویداد را از لحاظ نظری پوشش بدهند.
از آنجایی که در این برنامه به فیلمهای روی پرده و درحال اکران پرداخته میشود و این برنامه حتی میتواند روی فروش فیلمها تأثیر بگذارد، وی در پاسخ به سؤال دیگری در این خصوص که نظر سینماگران در این باره چیست و چه بازخوردهایی از آنان گرفته است هم میگوید: این مسألهای است که نه فقط برنامه هفت، بلکه تمام رسانههای مرتبط با سینما، خصوصا در حوزه نقد فیلم با آن مواجه هستند. عوامل فیلمها معمولا در ایام اکران اثرشان، حساسیت بیشتری پیدا میکنند و دوست دارند که فیلمشان خوب تبلیغ شود؛ اما رسانهها و منتقدین هم میخواهند مسیر خودشان را بروند. اینکه هم بتوانیم مسیر درست رسانهای را برویم و هم اقتصاد سینما و فروش فیلمها را مدنظر داشته باشیم، نیازمند ظرافتی است که ما سعی میکنیم در این برنامه رعایت شود. بهعلاوه، مهمتر از اینکه درباره یک فیلم از زبان چند منتقد نقاط قوت یا ضعف آن گفته شود ، این است که به آن فیلم اهمیت داده شده و در میز نقد به آن پرداخته میشود.
سوژهیابیهای اتاق فکر
در برنامه «هفت» میزهای مختلفی وجود دارد که تنکابنی درباره موضوعات میز پرونده ویژه و میز سینمای جهان و اولویتهایی که در این زمینه دارند، توضیح میدهد: دایره مسائلی که در میز ویژه موضوعی به آنها پرداخته میشود، نسبتا وسیع است و سوژهیابیهای آن از دل اتاق فکر برنامه و گفتوگوهای مبسوطی که شکل میگیرند بیرون میآید؛ اما یک نکته کلی درباره میزهای موضوعی هفت وجود دارد و آن ارتباط وثیق آن با مسائل سینمای ایران است. بهعبارتی ما حتی اگر به روندهایی که در سایر نقاط دنیا در هر موضوعی طیشده بپردازیم، این را بهعنوان الگویی برای مقایسه با وضعیت فعلی سینمای ایران و آنچه باید در آینده به آن برسد مطرح کردهایم. این برنامه بیشتر مخاطب خاص و علاقهمندان به سینما را شامل میشود. این درحالی است که حواشی سینما هم میتواند برای مخاطب عام جذابیت داشته باشد. از این رو، وی در پاسخ به این سؤال که برای جذب مخاطب عام چه تمهیدی اندیشیده شده و اینکه بحثها خیلی تخصصی و جدی نباشد هم عنوان میکند: حواشی سینما تا جایی که به حیطه مسائل زرد وارد نشود، به برنامه هفت هم مربوط میشود؛ هم گزارشهایی در اینباره تهیه میشوند که نمونههایش تابهحال دیده شده، هم مجری و احیانا منتقدان برنامه گاهی قبل از رفتن به سراغ موضوع هر پرونده اشارهای به آنها میکنند و هم در بخش طنز برنامه با اجرای مجید افشاری سراغ این قضایا میرویم. معمولا انتخاب مجریان این برنامه در طول سالها که «هفت» روی آنتن است، اغلب برای سینماگران بحثبرانگیز بوده است. از این رو این تهیهکننده درباره انتخاب بهروز افخمی بهعنوان مجری و گرداننده برنامه میگوید: آقای افخمی فیلمساز شناخته شده و مطرح و مؤثری در سینمای ایران است و کسی نمیتواند تاریخ سی-چهل ساله سینمای ایران را بدون نامبردن از این کارگردان مرور کند. ایشان خودشان در زمینه سینما صاحبنظر هستند اما درعینحال گفتوگوهای مفصلی بین ما درخصوص تکتک موضوعات برنامه انجام میشود تا به یک همفکری جامع برسیم. در یکی از برنامهها، یادی از زندهیاد استاد مهرجویی شد. وی درباره اینکه آیا به بهانههای مختلف سراغ سینماگران خواهند رفت و یادی از آنها خواهند کرد هم ادامه میدهد: ما قبل از این هم بارها آیتمهای ویژهای داشتهایم که هرکدام بهمناسبتی خاص، یادی از یک هنرمند سینمای ایران میکردهاند. مثلا وقتی ابوالفضل پورعرب مهمان برنامه هفت شد، چیزی شبیه آنچه برای آقای مهرجویی دیدید، برای ایشان هم تولید شده بود و البته این موارد را میشود در آینده بیشتر هم کرد. تیتراژ انتهایی برنامه هفت هم در هر قسمت تغییر میکند و هربار یادبود یکی از سینماگران ایرانی است و آثاری که او ساخته یا در آنها بازی کرده مرور میشوند.
گزارشهای بهروز میدانی
یکی از بخشهای جالب برنامه گزارشهای میدانی است که در برنامه وجود دارد. تنکابنی درباره این بخش از برنامه و سوژههایی که سراغ آنها میروند هم بیان میکند: تا وقتی سینمای ایران زنده باشد، حولوحوش آن اخبار و اجتماعاتی شکل میگیرد که همه میتوانند سوژه گزارشهای میدانی باشند. ما برای سوژهیابی و تهیه این گزارشها باید بهروز و هشیار باشیم. برای میز نقد فیلمهای ایرانی هم گزارشهای میدانی تهیه میشود تا نظر بخشی از مخاطبان درکنار نظر منتقدان شنیده شود. در این برنامه درکنار فیلمهای ایرانیِ درحال اکران، بخشی هم به سینمای جهان اختصاص دارد که وی درباره انتخاب این فیلمها و سوژهها میگوید: فیلمهای سینمایی ایران براساس جدول اکران انتخاب میشوند. منتها ممکن است از بین فیلمهایی که روی پرده رفتهاند هم دستبه انتخاب بزنیم. چون نهایتا چهار برنامه در ماه ممکن است مجال پرداختن به همه را ندهد. این انتخابها با توجه به اهمیت فیلم یا اهمیت و بزرگی نام سازندگانش انجام میشود. بهعبارتی فیلمی که انتخاب میشود یا لااقل کارنامه سازندهاش، باید قابل نقدوبررسی باشد. فیلمهای سینمایی جهان هم برحسب اهمیتشان انتخاب میشوند و ترجیح بر این است فیلمهای بهروز باشند و مخاطب ایرانی برای تماشا به آنها دسترسی داشته باشد.