منازعات در حوزه روابط بین‌الملل معمولاً به دو بخش تقسیم می‌شوند؛ قابل‌پیش‌بینی و غیرقابل‌پیش‌بینی! سنجش ابعاد میدانی و کیفی یک نبرد، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاستمداران، استراتژیست‌ها و نظامیان در نظام بین‌الملل بوده است. اروپاییان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. تصور امریکا و اعضای اروپایی ناتو این بود که در قبال جنگ اوکراین، با یک نقشه راه معین و یک بازی قابل کنترل (بر اساس سنجش احتمالات و آینده‌پژوهی در جنگ) مواجه هستند، اما اکنون با تبلور کلیدواژه‌ای تحت عنوان «بحران کنترل نشده» درجنگ اوکراین مواجه هستیم. به عبارت بهتر، دیگر نمی‌توان از یک نقشه راه قابل‌پیش‌بینی در ناتو در مناقشه با روسیه سخن گفت. حتی امکان دارد ابعاد منازعه از دوگانه کنونی (اوکراین- روسیه) فراتر رفته و به یک نبرد تمام‌عیار میان روسیه و ناتو تبدیل شود.
تغییر دکترین هسته‌ای روسیه، پیش‌درآمدی بر همین مناقشه است. تنش‌ها میان روسیه و ناتو به خصوص در پی استفاده کی‌یف از موشک‌های دوربرد اتکمز امریکایی در حمله به جنوب غربی روسیه و همچنین انتشار خبر تحویل مین‌های ضدنفر امریکایی به اوکراین، بالا گرفته است. منابع غربی اذعان کرده‌اند که روسیه در واکنش به اقدامات متحدان غربی اوکراین، در حمله به اوکراین از موشک جدیدی استفاده کرده که شش کلاهک را بر فراز دنیپرو آزاد کرده است. همین مسئله سبب شده اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نسبت به آینده جنگ در اوکراین هشدار داده و از طرفین (کی‌یف و مسکو) بخواهد در این خصوص خویشتنداری به خرج دهند.
این هشدار از سوی کشوری مخابره می‌شود که حداقل تاکنون، خود جزئی از بحران بوده و به عنوان طرف متخاصم روسیه شناخته شده است. جمله خاصی که شولتس در قبال جنگ اوکراین بر زبان رانده، بیانگر عمق فاجعه‌ای است که گریبانگیر اعضای اروپایی ناتو و در رأس آنها آلمان شده است:
«باید اطمینان حاصل شود که این جنگ به جنگی میان روسیه و ناتو تبدیل نشود. خویشتنداری اهمیت دارد. من بر این موضوع تأکید می‌کنم، همان‌طور که قبلاً هم بر این موضوع تأکید کرده‌ام.»
صدراعظم آلمان در عین مخالفت با تحویل موشک‌های کروز دوربرد به اوکراین، بر اهمیت حفظ تعادل میان «خویشتنداری و حمایت قاطع از اوکراین» تأکید کرده که اساساً، این تعادل از سوی پاریس، لندن و واشینگتن به چالش کشیده شده است. در اینجا، برلین نمی‌تواند خود را به بازیگری مجزا از ناتو تشبیه کند. تشدید تنش‌ها در جنگ اوکراین، آینده‌پژوهی و حتی آینده‌نگاری نبرد را نیز در اتاق‌های فکر غرب سخت و دشوار ساخته است. خشم روس‌ها از اقدامات پراگماتیستی غرب در جنگ اوکراین، مولد تنش‌های جدیدی در صحنه منازعه بوده است. تنش‌ها میان روسیه و ناتو تنها به انتقال موشک‌های دوربرد امریکایی خلاصه نمی‌شود و روسیه از ارسال مین‌های ضدنفر امریکایی به اوکراین نیز خشمگین شده است. در چنین وضعیت گنگ و تاریکی، جایی برای حمایت همزمان از جنگ و دیپلماسی از سوی آلمان و دیگر اعضای نگران اروپایی باقی نمانده است.
حنیف غفاری
منازعه اوکراین قابل‌پیش‌بینی نیست!
منازعات در حوزه روابط بین‌الملل معمولاً به دو بخش تقسیم می‌شوند؛ قابل‌پیش‌بینی و غیرقابل‌پیش‌بینی! سنجش ابعاد میدانی و کیفی یک نبرد، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاستمداران، استراتژیست‌ها و نظامیان در نظام بین‌الملل بوده است.
صاحب‌خبر -
∎