به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، آیت‌الله محمدصالح کمیلی خراسانی از اساتید اخلاق و عرفان اسلامی، شب گذشته، چهارم آذرماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مسجد سلماسی قم برگزار شد در ادامه شرح کتاب چهل حدیث امام خمینی(ره) در شرح حدیث پنجم درباره حسد گفت: حسد می‌تواند یکی از موجبات فشار قبر باشد. امام راحل فرموده‌اند: «مفاسد این رذیله از قرار فرموده علمای آخرت فشار قبر و ظلمت آن است.» 

وی ادامه داد: حسد باعث غضب نیز می‌شود، به این معنا که یک شخص حاسد که حسد می‌کند محسود مورد حسدش را دوست ندارد که آن نعمت را داشته باشد و غضبناک و خشمناک می‌شود و این حسد باعث می‌شود که قوه غضبیه فعال شود؛ پس همانطور که بدخلقی، غضب و خشم موجب فشار قبر می‌شود در حسد هم این‌چنین است، که حضرت امام(ره) نیز این فشار قبر را برای کسانی که حسد می‌کنند امر مسلمی می‌دانند. 

کمیلی خراسانی در تبیین مفاسد حسد گفت: در مفاسد باطنی حسد، ریشه حسد در باطن فرد است، خود این شخص آگاه است که در نفسش چگونه است و باید از ریشه خود را پاک و تطهیر کند. در مفاسد آشکار فرموده‌اند که حسد خورنده ایمان است. امام باقر(ع) در حدیثی می‌فرمایند: «إِنَّ اَلْحَسَدَ یَأْکُلُ اَلْإِیمَانَ کَمَا تَأْکُلُ اَلنَّارُ اَلْحَطَبَ» حسد مثل مرض خُوره ایمان شخص را می‌خورد همچنان که آتش هیزم را می‌خورد و از بین می‌برد. 

وی افزود: وقتی یک کبریت را روشن می‌کنید و به یک هیزم می‌گیرید این شعله کم کم همه هیزم‌ها را می‌سوزاند و در پایان خاکستر می‌کند که امام باقر(ع) در این روایت، چنین مثالی را برای حسد می‌زنند که حسد نیز آهسته آهسته در ایمان انسان تأثیر می‌گذارد و یک‌دفعه او را به کلی از ایمان دور می‌کند. یا مثال دیگر اگر بخواهیم بزنیم، موریانه است که طوری چوب‌های کهنه را می‌خورد و از بین می‌برد که بعد از مدتی دیگر هیچ اثری از آن چوب‌ها نیست و حسد چنین کاری روی ایمان انسان می‌کند و این اولین مفسده حسد است که ایمان را از بین می‌برد. 

این استاد اخلاق به دیگر مفاسد حسد اشاره کرد و گفت: غضب، تکبر، برتری، بدگویی و سخن‌چینی از دیگر مفاسد حسد است. همچنین فحاشی و ناسزا گفتن، آسیب زدن، ظلم کردن، کینه صاحب نعمت را به دل داشتن، خواهان زوال دیگری، ایمان نداشتن به عدل الهی از دیگر مفاسد حسد است. 

وی تأکید کرد: می‌دانید که مقسّم‌ الارزاق خداوند است، او تقدیر و تقسیم کرده است؛ حالا ما چه‌‌کاره‌ هستیم که بیاییم مثلاً بگوییم چرا فلانی این‌قدر دارد من ندارم؟ درواقع این اعتراض به اصل آن تقدیر و تقسیم پروردگار است. پس اینها نمونه‌هایی از مفاسد حسد است که اگر کسی این نمونه‌ها را در خود دارد باید در پی علاج این رذیله باشد که او را به حسد گرفتار نکند. 

این استاد حوزوی درباره حسد باطنی و عدم ظهور ظاهری آن اظهار کرد: حسد اگر در ریشه باطن باشد و ظهور پیدا نکند گناهی نیست و تا مادامی که حسد در باطن است و آسیبی و چیزی از همین مفاسدی برشمردیم ندارد، اما از نظر علمای اخلاق بزرگترین گناه، همان گناهان دورنی و نفسانی است که حجابی بزرگ و ظلمانی می‌شود و جلوی خیلی از مسائل معرفتی را می‌گیرد؛ پس باید ریشه باطنی حسد را هم پاک کنید. 

کمیلی خراسانی با اشاره به نصیحتی از امام راحل گفت: حضرت امام(ره) در صفحه ۱۱۱ یک نصیحتی دارند، می‌فرمایند: «ای عزیز، اولاً مگذار مفاسد اخلاقی یا عملی در مملکت ظاهر و باطنت وارد شود که این خیلی سهل‌تر است از آنکه بعد از ورود بخواهی اخراج آنها کنی» یعنی اینکه انسان از اول جلوگیری کند. حالا این جلوگیری هم انواع و اقسام دارد، مثلاً یک رفیق بدی دارد که او را به مسائل بد می‌کشاند که باید چنین رفاقتی را ترک کند، یا مثلاً یک جا‌هایی می‌رود، مظاهری می‌بینید، که باید از همان اول جلوگیری کند که اگر به دلش وارد شد بعد بخواهد از دلش بیرون کند خیلی سخت است. 

این استاد اخلاق دوران جوانی را بهترین دوران برای مقابله با مفاسد اخلاقی دانست و اظهار کرد: آیت‌الله شاه‌آبادی، استاد اخلاق، امام راحل بودند که می‌فرمودند تا قوای جوانی و نشاط آن باقی است بهتر می‌توان در مقابل مفاسد اخلاقی قیام کرد و بهتر می‌توان وظایف انسانی را انجام داد که اگر این قوا از دست برود و روزگار پیری پیش آید موفق شدن مشکل است. 

وی افزود: این هم یک اخطاری بود که حضرت امام(ره) فرمودند، اول از خودشان بیان فرمودند بعد هم از استادشان که در جوانی اگر انسان بتواند خودش را مهذب کند و اخلاق رذیله را از خود دور کند در پیری مشکل ندارد، ولی اگر در جوانی بگوید حالا جوانی است، بگذار ما حالا جوانی‌مان را مثلاً بگذرانیم و خودش را آلوده به اخلاق فاسد و رذیله کند و بعد تو این اخلاق رذیله پیر شود، دیگر اصلاح آن در پیری سخت است؛ بنابراین باید خیلی مراقب باشید که اگر گرفتار یک اخلاق رذیله شدید یا هر خُلقی از اخلاق رذیله باشد این را تا جوان هستید از درون و باطن اصلاح کنید که به دوران پیری کشیده نشود.

محسن سلطان‌احمدی