به گزارش سلامت نیوز به نقل از پیام ما، هم‌زمان با اجرای تصمیم دولت مبنی بر حذف کامل ارز ترجیحی از کالاهای اساسی که سال گذشته انجام شد قیمت اقلامی مانند برنج که بخش قابل‌توجهی از غذای مردم را شامل می‌شد افزایش قابل‌توجهی پیدا کرد. افزایشی که موجب بالارفتن تقاضا و میزان مصرف نان در کشور شد. اگر چه از زمان همه‌گیری کرونا دولت تلاش کرده بود تا همه نانوایی‌ها به‌ویژه نانوایی‌هایی که با آرد یارانه‌ای پخت می‌کنند را به سمت خرید با کارت سوق دهد؛ اما سال گذشته به یکباره تکلیف کرد باید از همه نانوایی‌ها کارت‌خوان‌های عادی جمع‌آوری شود. نصب کارت‌خوان‌های هوشمندی که به سامانه مدیریت نان کشور یا همان نانینو متصل بود مشکلات متعددی برای نانوایان ایجاد کرده است. قرار بود با استفاده از سامانه نانینو تخلفاتی نظیر استفاده چندباره از یک کارت در روز شناسایی شود؛ اما ازآنجایی‌که این سامانه امکان چنین تشخیصی ندارد، آن را به‌عنوان تخلف نانوایان محاسبه کرده و سهمیه آنها را به‌عنوان جریمه، کاهش می‌دهند. بسیاری معتقدند اگر چه این طرح می‌توانست شفافیت زیادی به همراه داشته باشد؛ اما به این دلیل که اجرای آن بدون درنظرگرفتن همه جوانب انجام شده فقط معیشت نانوایان را در خطر قرار داده است.
«الله‌وردی حسن‌زاده» صحبتش‌هایش را تند تند می‌گوید. عصبانی است. او رئیس اتحادیه خبازان شهرستان ارومیه است و تاکید می‌کند آنچه می‌گوید نه فقط مشکل نانوایان در شهرستان ارومیه بلکه مشکل سراسر کشور است: «این سامانه نانینو یک سامانه من‌درآوردی است. هر روز ما با آن مشکل داریم. به خاطر مشکلات این سامانه سهمیه یک نانوایی که چهار لنگه (کیسه) آرد است می‌شود سه تا نانوایی که با ۵ کارگر در مغازه دارد.»
او فکر می‌کند که طراحی این سامانه براساس کار کارشناسی نبوده است: «این کار هم مانند همه کارهای دیگر. اصلا این شرکت نانینو چه تخصصی در زمینه آرد و نان دارد. مثل این است که من شاطر را ببرید در شهرداری بگویید شهر را اداره کن. معلوم است که نمی‌شود. هرروز این سامانه به یک دلیلی «ارور» می‌دهد. نمی‌شود این طور ادامه داد. بعد هم می‌آینددر تلویزیون می‌گویند این کار را می‌کنیم آن کار را می‌کنیم. کار را باید به دست کاربلد سپرد.»
تکلیف نامعلوم
«محمد مولایی» یکی از نانوایان مازندران است. او نیز می‌گوید: «این سامانه مثلا یک سامانه کشوری است و اصلا مشخص نیست که باید چطور کارت بکشی. دستگاه کارتخوان به سامانه نانینو وصل است. داد نانواها در آمده و تمام سهیمه‌ها کم شده است. سهمیه نانوایی من از ۱۰ کیسه به ۷ کیسه رسیده است. برای همه این طور است. عنوان کردیم که می‌خواهیم با این سامانه جلوی تخلف نانوا را بگیریم اما فکر می‌کنم باید سیستم نظارتی دیگری تدبیر کنند. همین حالا که برق قطع و مدام اینترنت هم قطع است تکلیف نانوا مشخص نیست که باید چگونه نان بفروشد. وقتی هم که وصل است سامانه مدام خطا می‌دهد.»
او توضیح می‌دهد:«یکی از ارورهای بسیار زیاد این است که کارت تکراری است یا سقف خرید نان پر شده. اول اینکه مگر دولت می‌تواند تعیین کند که مردم چقدر نان مصرف کنند؟ فرض کنید امروز نان مصرف خودتان را خریداری کردید مادر یا پدرتان نان می‌خواهد یا مهمان برایتان آمده‌است. باید بروید کارت عابر بانک دیگری بیاورید. بعد هم نانوا از کجا باید تشخیص دهد که این مشتری قبلا آمده اندازه سقف خریدش نان خریده است. به ازای کارت تکراری و ارور تکراری یک تراکنش موفق را کسر می‌کند. همه این خطاها جمع می‌شود و در نهایت از سهمیه آرد نانواها کم می‌کند.»
مولایی ادامه می‌دهد: «نانوا باید چگونه متوجه شود که مثلا این کارت تکراری است. مگر ما همه اعضای خانواده را می‌شناسیم؟ هر منطقه محدودیت تعداد فروش دارد. این سهمیه‌ها را اعلام نکرده‌اند.»
دعوا میان کاسب و مشتری
عبدالرضا نیز یکی از نانوایان تهران در محله پیچ شمیران است. او نیز می‌گوید این سامانه فراگیر فقط مشکلات نانوایان را فراگیر کرده است: «اول اینکه همه این مشکلات برای دولتی‌پزهاست. از همان سالی که نانوایی‌ها را خصوصی کردند و خصوصی سازی را وارد نان مردم هم کردند مشکلات نانوایان دولتی شروع شد. اواخر سال قبل اعلام کردند که باید همه از این سامانه استفاده کنیم. سیم‌کارتی که باید در دستگاه کارتخوان می‌بود باید به نام صاحب جواز و همه چیز برای او تعریف می‌شد. اول گفتیم که مشکلی نیست. این هم مانند سامانه «جام» (سامانه خرید آرد) است. اما از همان اول مشکلات این سامانه خودش را نشان داد. اصلا معلوم نیست چگونه نرم افزار نانینو کمک یارانه نانوایی یارانه‌ای یا همان دولتی را حساب می‌کند. کمک هزینه از ۴۰ درصد رسیده به ۱۰ درصد و آرد از ۱۰۰ کیسه رسیده به ۴۰ کیسه. تخلفی برای ما ثبت نشده است. میزان نظارت تعزیرات، اتحادیه و اصناف، اداره غله و خلاصه هزار دستگاه دیگر بر نانوایی دولت آنقدر زیاد است که تعداد واحدهای مختلف در حداقل هستند. این را هم بگویم که اگر نانوا تخلفی هم بکند از سر ناچاری است.»
بسیاری معتقدند اگر چه این طرح می توانست شفافیت زیادی به همراه داشته باشد اما به این دلیل که اجرای آن بدون در نظر گرفتن همه جوانب انجام شده فقط معیشت نانوایان را در خطر قرار داده است
او توضیح می‌دهد: «وقتی قیمت همه‌چیز را بالا می‌برند به قیمت نان دست نمی‌زنند. انگار نانوا وقتی می‌رود برای خانه‌اش خرید کند، می‌گویند درآمد شما زیاد نشده است پس به همان قیمت سال قبل حساب کنیم. این طور نیست. بروید در شهرستان‌ها ببینید نانواها دارند واحدشان را خانوادگی اداره می‌کنند تا از پس هزینه‌ها بر بیایند. برق و آب و گاز نانوا را قطع می‌کنند نمی‌گویند قوت غالب مردم است. اما قیمت نان را بالا نمی‌برند می‌گوید غذای اصلی مردم نان است. همین حالا در این بی‌برقی که گویا بی‌گازی هم قرار است به آن اضافه شود. تکلیف خرید و فروش آرد چیست؟ هر چقدر هم که با نانینو تماس می‌گیریم کسی جواب نمی‌دهد. این را بگویم که با این کار فقط میان نانوا و مشتری‌هایش دعوا درست می‌شود. از طرفی حق واقعی نانوایان هم دارد ناحق می‌شود.»
پشتیبانی‌های غیرفعال
حق با عبدالرضای نانواست. پشتیبانی شرکت «نانینو» جواب نمی‌دهد. در تماس با پشتیبانی این شرکت تلفن گویا اعلام می‌کند که در صف انتظار شماره ۱۳ را داریم. اما این شماره با رسیدن به ابتدای صف انتظار پاسخگو نیست. فقط تلفن گویای این مرکز پشتیبانی سوالاتی که از نظر آن سوالات متداول است را تکرار می‌کند. براساس سوال‌ها و جواب‌هایی که به شکل خودکار پخش می‌شود هر کارت بانکی تا ۴ بار قابلیت تراکنش دارد و محدودیت مبلغ آن در هر منطقه براساس عرف معین می‌شود. عرفی که تعیین آن به نظر بر عهده شوراهای آرد و نان هر منطقه، که معلوم نیست شورای آرد و نان شهر است یا شهرستان و یا استان تعیین می‌شود. همچنین این سامانه اعلام می‌کند که خطاهای ثبت شده در سامانه به عنوان تخلف ثبت شده و از تراکنش‌های موفق نانوا کسر می‌کند.
در جست‌وجوی اینترنتی شماره تماسی از این شرکت خصوصی یا روابط‌عمومی یا مسئولان آن یا هر اطلاعاتی دیگری که مشخص کند این سامانه مربوط به کدام شرکت است پیدا نمی‌شود. اما شماره تلفن دیگری وجود دارد که اعلام شده است خدمات مشاوره در مورد سامانه نانینو را هم پشتیبانی می‌کند. در تماس با این مرکز که «پروتال جامع معرفی سامانه‌ها و سایت‌های اینترنتی کشور» نام گرفته است به یک کارشناس وصل می‌شوید. این مرکز در همان ابتدای تماس اعلام می‌کند که هزینه هر دقیقه مشاوره از طریق این سامانه برخط، ۱۸۰ هزار ریال معادل ۱۸ هزار تومان است که بر روی قبض تلفن ثابت تماس‌گیرنده محاسبه می‌شود.
تقریبا هیچ پشتیبانی آنلاین یا تلفنی برای راهنمایی و مشاوره در مورد مشکلات نانوایان با این سامانه هوشمند وجود ندارد
یک خانم خودش را «آقاییان» معرفی می‌کند به عنوان کارشناس بخش نانینو به این تماس وصل می‌شود. با این حال این کارشناس هیچ اطلاعاتی در مورد ارورهای احتمالی و همچنین پرتکرار در این سامانه ارائه نمی‌کند و در نهایت شماره پشتیبانی مستقیم نانینو را ارایه می‌کند. شماره‌ای که پاسخگو نیست.
اصناف دیگری هم هستند
روزنامه «پیام‌ما» با شوراهای آرد و نان در هفت استان کشور تماس گرفته است اما هیچ کدام پاسخی ندادند. مشکلات نانوایان با این سامانه اما به مجلس شورای اسلامی هم رسیده بود.
مهرماه امسال یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با انتقاد از عملکرد سامانه مدیریت هوشمند نان (نانینو) عنوان کرد: «این سامانه باعث بروز مشکلات در نانوایی‌ها به ویژه در روستاها شده و باعث کاهش سهمیه آرد روستاییان عزیز شده است؛ لذا تقاضا دارم در خصوص کاهش سهمیه آرد روستاییان عزیز تصمیم‌گیری شود.»
«سید جمال موسوی» نماینده مردم «ماهنشان» و «ایجرود» در جلسه روز چهارشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۳ صحن مجلس در تذکری به وزرای جهاد کشاورزی و اقتصاد و دارایی گفت: «با توجه به اینکه چند سال است که سامانه نانینو یا همان مدیریت هوشمند نان برای ارائه خدمات الکترونیکی به نانوایان و مصرف کنندگان عزیز راه‌اندازی شده است، متاسفانه علی‌رغم راه‌گشایی، بدون در نظر گرفتن همه جوانب اجرایی باعث بروز مشکلات در نانوایی‌ها به ویژه در روستاها شده و باعث کاهش سهمیه آرد روستاییان عزیز شده است؛ لذا تقاضا دارم در خصوص کاهش سهمیه آرد روستاییان عزیز تصمیم‌گیری شود.»
فقط این نانوایان نیستند که در این سامانه عضویت دارند. براساس توضیحی که این سامانه ارائه داده است: «کسب و کارها جزو دیگر گروه هایی هستند که بخش ویژه ای در سامانه نانینو نانوایی به آنها اختصاص داده شده است. این دسته از کاربران با انتخاب گزینه «کسب و کارها» در منوی بالایی صفحه اصلی درگاه نانینو، امکان ورود به سامانه و دریافت خدمات مورد نیاز را خواهند داشت. ثبت‌نام جهت دریافت نان توسط اصناف مانند رستوران، کبابی، طباخی و غیره، سازمان های دولتی مانند بیمارستان‌ها و آزمایشگاه ها، شرکت‌ها مانند واحدهای صنعتی، خدماتی و کشاورزی و ثبت درخواست نان مناسبتی، مهم‌ترین خدماتی هستند که کسب‌و کارها با ثبت نام سامانه نانینو، دریافت می کنند. البته دقت داشته باشید که کسب و کارها هم برای نام نویسی، باید کدملی صاحب کسب و کار و شماره تلفن همراه وی را تایید نمایند.» اصنافی که هنوز مشخص نیست آیا به سادگی و سهولت از این سامانه استفاده می‌کنند یا خیر.