میراث آریا: سینما به‌عنوان یک رسانه فرهنگی فراگیر با ظرفیت‌های تصویری و داستانگویی که دارد می‌تواند در روایت تاریخ و فرهنگ، نمایش آیین‌ها و مکان‌های تاریخی در اذهان تاثیر بگذارد، آگاهی مردم را درباره آداب و سنت‌های اقوام و مناطق مختلف افزایش دهد و با نقش پررنگ آگاهی‌رسانی توجه و حساسیت جامعه را نسبت به حفظ میراث تاریخی‌اش برانگیزد و مانع گسترش پدیده‌هایی مانند وندالیسم فرهنگی، حفاری‌های غیرمجاز و گسستگی هویت شود. هویت‌سازی و تقویت احساس تعلق مردم به فرهنگ و تاریخ کارکرد مهم این هنر است که کشورهای مختلف از این رسانه فراگیر و سرمایه‌گذاری روی تولیداتی با هدف فرهنگ‌سازی داخلی و معرفی ظرفیت‌های تاریخی و تمدنی خود به دنیا استفاده می‌کنند و از ثمرات و دستاوردهای آن بهره‌مند می‌شوند. همچنین سینما به‌عنوان رسانه و یکی از چهار عنصر هویت‌ساز و تربیتی در آشنایی نسل امروز با عقبه سابقه تمدنی و ارزش‌های فرهنگی این سرزمین نقش بسزایی دارد که نباید به راحتی از کنار این ظرفیت‌ها گذشت و از آن چشم‌پوشی کرد.
طرح سیاست‌گذاری و پروژه‌های مشترک بین دو وزارتخانه میراث‌فرهنگی و فرهنگ و ارشاد اسلامی
میان جشنواره‌های سینمایی که در طول سال برگزار می‌شود، جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین آنها از حیث شهرت، گستردگی برگزاری و تعداد مخاطب است و در حوزه فرهنگ‌سازی و نمایش ارزش‌های فرهنگی می‌تواند نسبت به سایر رویدادهای فرهنگی موثرتر واقع شود؛ حمایت از هنرمندان برای ساخت آثاری هم راستا با ماموریت‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و با هدف شرکت در این رویداد ملی می‌تواند موجب دغدغه‌سازی، ترغیب و تشویق آنها برای توجه و پرداختن به چنین مضامینی شود و زمینه را برای ساخت آثاری مختص جشنواره چند رسانه‌ای میراث‌فرهنگی که سه دوره آن از سوی وزات میراث‌فرهنگی، گردشگری وصنایع‌دستی در شهرهای یزد، قزوین و شیراز برگزار شده، مهیا کند. این ظرفیت سال‌هاست که مورد غفلت واقع شده و نیاز است دو وزارت «میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی» و «فرهنگ و ارشاد اسلامی» در این خصوص سیاست‌گذاری و با یکدیگر تعامل کنند. موضوعی که با حضور سید محمد بهشتی (عضو شورای راهبردی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) و علیرضا تابش (دبیر جشنواره چند رسانه‌ای میراث‌فرهنگی) در شورای سیاست‌گذاری چهل‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر می‌تواند مطرح و پیگیری شود؛ در دوره‌های آتی نیز تقویت و نشانه‌های آن با ساخت آثاری که بیانگر میراث تمدنی و تاریخ طولانی زیست بشر در این سرزمین باشند، نمایان شود.
سینمای ایران به مثابه یکی از مصادیق میراث‌فرهنگی
سیدمحمد بهشتی که از سیاست‌گذاران اولیه سینمای ایران پس از انقلاب ۵۷ و از روئسای سابق سازمان میراث‌فرهنگی است در گفت‌وگو با خبرنگار میراث آریا درباره ضرورت پیوند سینما و میراث‌فرهنگی برای شرایط امروز جامعه، می‌گوید: سینمای ایران یکی از مظاهر فرهنگی و جزو میراث‌فرهنگی کشور است، به همین دلیل خوب است که وزارت میراث‌فرهنگی به سینمای ایران به مثابه یکی از مصادیق میراث‌فرهنگی کشور نگاه کند، این موضوع کمک می کند که توجه اهل سینما نیز به این مضامین پررنگ‌تر شود.
او ادامه می‌دهد: سینما باید مظهر فرهنگ و فضائل فرهنگی کشور باشد نه مظهر رذایل فرهنگی. همیشه سینما در معرض این تهدید است که تبدیل به مظهر رذایل فرهنگی شود که اگر این اتفاق بیفتد دیگر میراث‌فرهنگی نیست. آن چیزی است که به راحتی کهنه و سپری می‌شود و به زباله‌دان تاریخ می‌پیوندد. آن سینمایی ماندگار است که مظهر فضایل فرهنگی جامعه خود باشد. در واقع کسانی که در حوزه میراث‌فرهنگی فعال هستند باید به این موضوع توجه کنند و آن را به رخ اهل سینما بکشند.
مرحوم مهرجویی در «مهمان مامان»، الماسی را از وسط لجنزار درآورد و برق انداخت
عضو شورای راهبردی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به نقش دیدبانی وزارتخانه در ارزیابی فیلم‌های جشنواره از منظر میراث‌فرهنگی و ارزش‌های فرهنگی اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر نمایش داده می‌شوند از منظرهای مختلف مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و دستگاه‌های مختلف نیز فیلم‌ها را نسبت به ماموریت‌های خود بررسی می‌کنند و فیلم‌هایی را بر می‌گزینند. مهم است همزمان با برگزاری جشنواره فیلم فجر وزارتخانه از منظر تکالیف خود سینمای ایران را ارزیابی کند و فیلم‌هایی که به این ارزش‌ها پرداخته‌اند را مورد توجه قرار دهد و امتیازاتی را برای سازنده آنها قائل شود.
بهشتی استفاده از مکان‌ها و ابنیه تاریخی را کاری سوداگرانه می‌داند و از فیلم «مهمان مامان» ساخته مرحوم داریوش مهرجویی به‌عنوان یکی از فیلم‌هایی که به زیباترین شکل به بیان این ارزش‌های فرهنگی پرداخته است، نام می‌برد و می‌گوید: مهمان مامان نه فضای مجلل تاریخی را نشان داده و نه سراغ تاریخ رفته؛ بلکه وجه اصیل این فرهنگ را در جریان جاری زندگی به تصویر کشیده و آن را آشکار کرده است. مثل الماسی که وسط یک لجنزار است؛ مهرجویی آن الماس را درآورد، برق انداخت و نشانمان داد. این کاری است که سینمای ما باید انجام دهد.
نیاز به بهبود فضای تلخ حاکم بر سینما
او درباره تاثیرگذاری حضور خود به‌عنوان یک فعال و شخصیت میراثی در شورای سیاست‌گذاری چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر می‌گوید: تا کنون یک جلسه رفته‌ایم و من هنوز هیچ تصوری از میزان تاثیری که می‌توانیم داشته باشیم ندارم، امیدوارم که این حضور موثر باشد. جشنواره فیلم فجر یکی از اجزای سینما ایران است. آن چیزی که الان در سینما و سایر عرصه‌های هنری با آن مواجه هستیم، فضای تلخ و تیره‌ای است که ظرف چند سال گذشته بر سینما حاکم شده، این فضا باید بهبود و زخم‌ها التیام پیدا کند و به شرایط نرمالی دست پیدا کنیم.
مضامین میراثی به انسجام‌بخشی جامعه کمک می‌کند
علیرضا تابش دیگر عضو شورای سیاست‌گذاری چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر درباره اهمیت تعامل دو حوزه میراث و سینما می‌گوید: برگزاری جشنواره چند رسانه‌ای میراث‌فرهنگی موجب شکل‌گیری تعامل خوبی با هنرمندان شد و میراث‌فرهنگی توانست در فضای فرهنگی‌هنری کشور جا باز کند. همچنین برگزاری این جشنواره در توسعه برند میراث‌فرهنگی و هویت ملی در سطح جامعه هنری بسیار موثر بود.
دبیر دو دوره جشنواره چند رسانه‌ای میراث‌فرهنگی به صحبت‌های منوچهر شاهسواری دبیر چهل‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: به اعتقاد آقای شاهسواری جشنواره میراث‌فرهنگی با توجه به مضامین مرتبط با میراث کهن و هویت ملی کشور می‌تواند به گسترش همدلی کمک کند و باید از ظرفیت این جشنواره در راستای انسجام‌بخشی در جامعه استفاده شود.
او تصریح می‌کند: با توجه به اینکه کاستی‌هایی را در جامعه فرهنگی و هنری شاهد هستیم، نیاز است زمینه‌هایی برای وفاق و همدلی ایجاد شود و شاهد آشتی مخاطبان و هنرمندان با زمینه‌های اصلی فرهنگی خودشان به خصوص در حوزه سینما باشیم. سینما با نمایش میراث کهن و ارزش‌های فرهنگی حس تعلق در یک جامعه را افزایش می‌دهد، افراد را به حفظ فرهنگ خود تشویق و فضایی برای بحث و تبادل نظر درباره مسائل اجتماعی فراهم می‌کند. نشان دادن ارزش‌ها، تاریخ و تنوع فرهنگی می‌تواند به کاهش پیش‌داوری‌ها و گسستگی‌های اجتماعی کمک کند و اجتماع را از فروافتادن در گرداب‌های مختلف رها کند؛ چرایی حفظ میراث و دستاوردهایی که برای زندگی امروز بشر دارند، مهم‌ترین سئوالی‌ست که سینما می‌تواند برای مخاطب مطرح کند.
انتهای پیام/