بر کسی پوشیده نیست که پدافند نظامی ایران در جهان مثال‌زدنی است. گواه این ادعا را می‌توان در حملات بی‌تاثیری که رژیم صهیونیستی انجام داده به خوبی مشاهده کرد اما این قدرت نظامی در عرصه رسانه و به ویژه پدافند فرهنگی چندان نمود ندارد. منظور اینکه پدافند رسانه‌ای ما مانند بخش نظامی موفق نیست. پیرامون این موضوع با حجتالاسلاموالمسلمین سید محمدرضا نواب؛ رئیس دانشکده علوم اجتماعی، رسانه و ارتباطات دانشگاه ادیان و مذاهب گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
حجتالاسلاموالمسلمین سید محمدرضا نواب، فعالیت‌های پژوهشی متعددی در حوزه فلسطین انجام داده که یکی از آنها نگارش کتاب «فلسطین خانه ندارد» است. وی همچنین تعدادی از آثار امام موسی صدر را ترجمه و سال‌ها در دانشگاه ادیان و مذاهب تدریس کرده است.
ایکنا – کشور در چند وقت اخیر در شرایط خاصی به سر می‌برد و جدا از نبرد موشکی بین ایران و رژیم صهیونیستی در حوزه رسانه این نبرد شدیدتر ادامه دارد. این وضعیت را در حوزه فرهنگی و هنری رسانه چگونه می‌بینید؟
در زمان حال کشور با مسائلی رو‌به‌رو است که با زندگی مردم ارتباط مستقیم دارد. مهمترین اتفاقی که در این رابطه وجود دارد به تعرضی مربوط می‌شود که رژیم صهیونیستی نسبت به کشورمان انجام داده است. ایران در عرصه قدرت نظامی یکی از قدرت‌های مهم منطقه و دنیا محسوب می‌شود. توانایی تسلیحاتی برای کشورمان قدرت تهاجمی و بازدارندگی دشمن را در پی داشته است. همین امکان باید در حوزه رسانه نیز وجود داشته باشد. در حقیقت در حوزه فرهنگ نیز باید ما قدرت پدافند فرهنگی داشته باشیم. پدافند فرهنگی به ما این قدرت را می‌دهد تا حملات تبلیغی و رسانه‌ای دشمنان انقلاب را خنثی کنیم.
وجود پدافند قوی فرهنگی از اولویت‌ها است. گاهی مواقع عملکرد موفق پدافند فرهنگی، ممکن است شکستی را تبدیل به پیروزی کند. حمله‌ای که اسرائیل انجام داد به لحاظ نظامی شکست کامل بود اما آنها به واسطه ابزار تبلیغی خود از جمله شبکه‌های فارسی زبان ماهواره، تلاش می‌کنند از شکست پیروزی بسازند. این رویکرد صهیونیست‌ها درحالیست که در کشورمان پدافند فرهنگی، هم‌اندازه پدافند نظامی قوی عمل نمی‌کند. این امر از آنجا ناشی می‌شود که پویایی فرهنگی در بین هنرمندان به اندازه نیروهای نظامی نیست. این نقیصه در حالیست که گاهی مواقع قدرت رسانه از قدرت نظامی بیشتر است. دشمن از این ابزار در حال بهره‌گیری گسترده است تا از شکست‌ها برای خود پیروزی بسازد. در چنین وضعیتی ضروری است تا سازمان رزم ما در حوزه رسانه شکل گیرد و نیروهای داخلی و خارجی نیز کنشگری لازم را انجام داده تا بتوان هجمه رسانه‌ای دشمن را به شکل پرقدرتی پاسخ داد.
موفقیت در حوزه رزم رسانه، جدا از اینکه دستاورد نظامی در پی دارد روی معادلات جهانی نیز تاثیر خود را خواهد داشت. پیروزی در جنگ رسانه‌ای نیز به واسطه چند رسانه دولتی امکان‌پذیر نیست. پیام غزه و آنچه که در آنجا می‌گذرد زمانی به گوش مردم خواهد رسید که در شبکه‌های اجتماعی آدم‌های مستقل، آنچه در غزه می‌گذرد را تصویر کرده و در معرض دید جهانیان قرار دهند. در کشورمان نیز سازمان رزم رسانه‌ای توسط مردم باید شکل گیرد؛ اتفاقی‌که با دادن شناخت و آگاهی رخ خواهد داد.
اسرائیل و سازمان رزم رسانه‌ای آنها تلاش دارند روی اقتصاد و فرهنگ جامعه ما تاثیر بگذارد تا در نهایت از داخل نیز به کشورمان آسیب وارد کنند. دشمن صهیونیستی و آمریکا بیش از اینکه به قدرت نظامی خود متکی باشد به ابزار رسانه‌ای که در اختیار دارند دل بسته‌اند. گواه این ادعا بودجه‌هایی است که در اختیار رسانه‌هایشان قرار می‌گیرد حتی می‌توان گفت مبالغی که برای عرصه رسانه در نظر گرفته می‌شود کمتر از بخش نظامی نیست.
منظور از رسانه نیز تنها به دستگاه خبری یا ساخت فیلم هم خلاصه نمی‌شود بلکه در فضای مجازی نیز، صهیونیست‌ها سرمایه‌گذاری بسیاری روی پیام‌رسان‌هایی چون؛ توئیتر، تلگرام و.. دارند تا قادر باشند در این رابطه نیز به دستاوردهایی که مدنظرشان است، برسند. با این توضیح نیاز است تا با قدرت در رزم رسانه ظاهر شویم و پیروزی‌های نظامی خود را به درستی به گوش جهانیان برسانیم.
ایکنا – به حوزه‌هایی که قادرند در رزم رسانه تاثیرگذار باشد اشاره کردید. شما از شبکه‌های خبری ماهواره یا فضای مجازی نام بردید. آیا این مجموعه تنها عرصه‌هایی است که از آن می‌توان در جنگ رسانه بهره برد یا اینکه حوزه‌های دیگر هم در این رابطه باید ایفاگر نقش باشند؟
وقتی از پدافند فرهنگی حرف می‌زنیم می‌خواهیم به عمیق‌ترین لایه‌های فکری مخاطب نفوذ کنیم تا بتوان آرامش شناختی مردم را تضمین کنیم. با توجه به لایه‌های مختلفی که در رسانه از محتوای مصرفی تعریف شده، اولین بخش در امر سرعت انتقال خبر و پیام به محتوای آنلاین مربوط می‌شود. در ادامه روزنامه‌ها ایفاگر نقش هستند و سپس تلویزیون. رتبه‌بندی که برشمردم همانگونه که گفته شد به سرعت انتقال پیام و خبر برمی‌گردد اما این امر به معنای تاثیرگذارتر بودن نیست چون گاهی مواقع تاثیرگذاری که یک فیلم سینمایی یا کتاب دارد قابل مقایسه با خبرهایی نیست که در فضای مجازی یا شبکه خبری شنیده می‌شود.
با توجه به گفته فوق وقتی ما از سوی دشمن به شدت زیر بمباران رسانه‌ای قرار گرفته‌ایم تا مردم دچار ناامیدی و ترس شوند باید با همان قدرت نیز پدافند فرهنگی داشته باشیم؛ پدافندی که متکی به حقیقت است. تکیه بر حقیقت باعث خواهد شد تا جنگ رسانه‌ای دشمن خنثی شود. پدافند فرهنگی که متکی بر میکروفرهنگها باشد بسیار پایدارتر از پدافندی است که متکی بر مگافرهنگ است زیرا مگافرهنگ، قدرت تاثیرگذاری در بلندمدت را ندارد بلکه این میکروفرهنگها هستند که قادرند موفق عمل کنند. تصاویری که مردم به‌واسطه گوشی‌های خود می‌گیرند از جمله این میکروفرهنگها است.
مردم کشورمان به دلیل عرق میهن‌پرستی و اسلام‌دوستی که دارند قادرند به خوبی از کشور خود دفاع کنند اما به هر حال چالش‌های اقتصادی در ذهنشان باقی مانده پس اگر بتوانیم قدرت نظامی خود را به خوبی در قلب و روح مردم حک کنیم مطمئن باشید هر ایرانی با قدرت ادامه‌دهنده راه مقاومت خواهد بود.
ایکنا – در بخشی از سخنانتان اشاره کردید که رزم رسانه تنها به واسطه چند رسانه دولتی موفق نمی‌شود بلکه نیاز است تا دیگر بخش‌ها نیز در این رابطه ورود داشته باشند اما به هر حال نمی‌توان از یاد برد در کشورمان عمده فعالیت‌ها رسانه‌ای توسط دولت هدایت یا حمایت می‌شود. پیرامون این موضوع توضیح دهید.
آنچه که توسط یک بخش خاص دولتی تولید می‌شود با تولیداتی که از طریق افراد مستقل خلق شده، قابل قیاس نیست زیرا افراد مستقل در جغرافیا و زمان گوناگون تولید محتوا کرده و کارکردشان اثرشان بیشتر است. بگذارید مثالی بزنم. وقتی خبر دروغی توسط سی‌ان‌ان تولید می‌شود مبنی بر اینکه نقطه‌ای در ایران یا تهران مورد حمله قرار گرفته مردمی که در آن منطقه زندگی می‌کنند قادرند با گوشی خود از مکان مربوطه فیلمبرداری کرده و همان لحظه در شبکه‌های اجتماعی قرار دهند. اطلاع‌رسانی مربوطه اگر در قالب سکوهای جهانی انجام شود موشک‌های سی‌ان‌ان یا هر رسانه دیگری خنثی خواهد شد. بنابراین بهترین مسیر برای جنگ رسانه‌ای پدافند فرهنگی خرد است که توسط عموم مردم انجام می‌شود. پدافند خرد قادر است علاوه بر اینکه بازخورد داخلی در عرصه جهانی نیز تاثیرگذاری لازم را داشته باشد.
موفقیت در حوزه رزم رسانه وظیفه همه ما است زیرا شهدایی نظیر شهید «جهاندیده» بر گردن ما حق دارند. او شهید پدافند نظامی بود. او وظیفه خود را به درستی انجام داد پس ما نیز باید بتوانیم وظیفه پدافند فرهنگی خود را به درستی ایفا کنیم.
ایکنا – متاسفانه در عرصه پدافند نظامی و رسانه‌ای تنها ایران است که در حوزه مقاومت قدم برمی‌دارد اما دیگر کشورهای مسلمان در این رابطه عکس‌العمل لازم را ندارند. نظر شما چیست؟
آیا تاثیرگذاری رسانه‌ای چون الجزیره به عنوان یک مگافرهنگ از تک‌تک تصاویری که توسط مردم در غزه گرفته شد بیشتر بود؟ جواب خیر است چون آنچه که شبکه‌های اجتماعی توانستند رقم زنند رسانه‌هایی چون الجزیره قادر به انجام آن نبودند. برای همین چندان اهمیتی ندارد دیگر کشورهای عربی در این رابطه چگونه عمل می‌کند بلکه آنچه مهم است رسانه‌های مستقل است.
گفت‌وگو از داوود کنشلو
انتهای پیام