به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ یکی از شایع ترین بیماری های ناشی از مقعد ، هموروئید است که دارای انواع مختلف داخلی و خارجی است که هرکدام علائم متفاوتی به دنبال دارند. هموروئید خارجی معمولا در ناحیه خارجی دهانه مقعد و هموروئید داخلی معمولا در اثر تورم عروق داخلی مقعد به وجود می آید. در ادامه از این مقاله همراه ما بوده تا با انواع دقیق هموروئید داخلی و خارجی آشنا شده و نحوه درمان هریک را بررسی کنیم.
هموروئید چیست؟
هموروئید به معنای تورم یا التهاب رگ های خونی در ناحیه‌ی مقعد و رکتوم است. این عارضه معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- هموروئید داخلی: رگهای متورم در داخل رکتوم (بخش انتهایی روده‌ی بزرگ).
- هموروئید خارجی: عروق متورم در ناحیه‌ی خارجی مقعد.
هرکدام از این نوع هموروئیدها علائم و ویژگی‌های خاص خود را دارند که می توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند.
هموروئید داخلی
هموروئید داخلی معمولاً در بخش بالایی کانال مقعدی و داخل رکتوم شکل می‌گیرد. به دلیل اینکه این ناحیه فاقد اعصاب حسی درد است، اغلب این نوع هموروئید بدون درد است. اما در برخی موارد می‌تواند منجر به علائمی شود که نیاز به درمان جدی دارند.
ویژگی‌های هموروئید داخلی:
- معمولاً با خونریزی بدون درد هنگام دفع مدفوع همراه است. خون ممکن است به صورت روشن روی مدفوع یا دستمال توالت دیده شود.
- اگر هموروئید داخلی از مقعد بیرون بزند (پرولاپس)، ممکن است ناراحتی و خارش ایجاد کند.
- در مراحل پیشرفته‌تر می‌تواند با احساس فشار و درد همراه شود.
علت ایجاد بواسیر داخلی
- علل ایجاد هموروئید داخلی:
- یبوست مزمن یا زور زدن هنگام دفع مدفوع.
- نشستن طولانی‌مدت در سرویس بهداشتی.
- بارداری و زایمان.
- افزایش فشار داخل شکمی به دلیل چاقی یا بلند کردن اجسام سنگین.
هموروئید خارجی
هموروئید خارجی در زیر پوست ناحیه‌ی خارجی مقعد شکل می‌گیرد و برخلاف نوع داخلی، با درد و ناراحتی بیشتری همراه است. این نوع هموروئید به دلیل وجود اعصاب حسی در ناحیه‌ی مقعد، اغلب دردناک است.
ویژگی‌های هموروئید خارجی:
- تورم یا توده‌ای قابل لمس در نزدیکی مقعد.
- درد شدید، به‌ویژه هنگام نشستن یا دفع مدفوع.
- خارش و سوزش در ناحیه‌ی مقعد.
- در موارد شدید، ممکن است لخته خونی (ترومبوز) در هموروئید خارجی ایجاد شود که درد و تورم را افزایش می‌دهد.
علت ایجاد هموروئید خارجی:
- افزایش فشار در ناحیه‌ی مقعد.
- یبوست یا اسهال مداوم.
- فعالیت‌های فیزیکی سنگین.
علائم هموروئید داخلی و خارجی
شناخت علائم هموروئید داخلی و خارجی به تشخیص دقیق و انتخاب روش درمان کمک می‌کند. برخی از این علائم عبارتند از:
- خونریزی روشن بدون درد.
- احساس پر بودن در ناحیه‌ی مقعد.
- پرولاپس (بیرون زدگی) رگ‌ها از مقعد.
- درد و ناراحتی شدید.
- تورم و توده در ناحیه‌ی مقعد.
- خونریزی یا لکه‌های خونی پس از دفع.
- خارش و سوزش در اطراف مقعد.
تفاوت هموروئید داخلی و خارجی
تفاوت هموروئید داخلی و خارجی بیشتر به محل بروز بیماری و نوع علائم بستگی دارد. در جدول زیر به مقایسه‌ی این دو نوع هموروئید می‌پردازیم:
هموروئید داخلی شامل:
- پرولاپس، احساس فشار
- بدون درد
- خونریزی بدون درد
هموروئید خارجی شامل:
- زیر پوست ناحیه مقعد
- دردناک و همراه با ناراحتی شدید
- خونریزی کمتر، معمولاً همراه با لخته
- خارش، سوزش، ترومبوز احتمالی
روش‌های تشخیص
برای تشخیص دقیق هموروئید داخلی و هموروئید خارجی، پزشک ممکن است از روش‌های زیر استفاده کند:
- معاینه فیزیکی: بررسی ناحیه‌ی مقعد برای شناسایی توده یا تورم.
- آنوسکوپی: استفاده از یک ابزار کوچک برای مشاهده‌ی داخل مقعد و رکتوم.
- سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی: در موارد مشکوک به سایر بیماری‌های روده‌ای.
روش‌های درمان همرووئید
درمان هموروئید به شدت علائم و نوع آن بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم
- حمام نشیمن در آب گرم.
- مصرف فیبر بیشتر برای جلوگیری از یبوست.
- پمادها و کرم‌های موضعی برای کاهش درد و التهاب.
- مصرف ملین‌ها برای جلوگیری از زور زدن هنگام دفع.
- بستن باند لاستیکی برای هموروئید داخلی.
- اسکلروتراپی (تزریق مواد شیمیایی برای کاهش اندازه‌ی هموروئید).
- هموروئیدکتومی (برداشتن هموروئید در موارد شدید).
همچنین پیشگیری از هموروئید به حفظ سبک زندگی سالم و کاهش عوامل خطر کمک می‌کند. برخی نکات مهم شامل:
- مصرف فیبر کافی از طریق میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل.
- نوشیدن آب به میزان کافی.
- اجتناب از زور زدن هنگام دفع.
- پرهیز از نشستن طولانی‌مدت در توالت.
- انجام ورزش منظم برای بهبود جریان خون.
نتیجه‌گیری
هموروئید داخلی و یا خارجی اگرچه ممکن است شبیه به هم به نظر برسند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در علائم و درمان دارند. شناخت دقیق علائم هموروئید داخلی و خارجی و توجه به تفاوت هموروئید داخلی و خارجی می‌تواند به انتخاب بهترین روش درمان کمک کند. با مراجعه به پزشک و رعایت توصیه‌های پیشگیرانه، می‌توان از بروز این عارضه یا شدت یافتن آن جلوگیری کرد.