به گزارش بازار، چاقی مفرط یکی از مشکلات جدی سلامت است که می‌تواند منجر به بیماری‌های متعددی شود. برای افرادی که دیگر روش‌های کاهش وزن مانند رژیم و ورزش برایشان موثر نبوده، عمل‌های جراحی لاغری مانند اسلیو معده و بایپس معده راهکارهای موثری به شمار می‌روند. دکتر سعید شمس، جراح لاغری با بیش از ۵۰۰۰ عمل موفق، در این مصاحبه به تحلیل این دو روش پرداخته و به سوالات مهم در این زمینه پاسخ داده است.
اسلیو معده چیست و برای چه کسانی مناسب است؟
دکتر شمس توضیح می‌دهد که عمل اسلیو معده شامل برداشتن بخشی از معده است که مسئول ترشح هورمون گرسنگی است. این روش منجر به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن می‌شود.
"این روش برای افرادی مناسب است که شاخص توده بدنی (BMI) بالایی دارند و هنوز مشکلات گوارشی یا ریفلاکس معده شدید ندارند."
او اضافه می‌کند که اسلیو معده نسبت به بایپس، عملی ساده‌تر است و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد، اما برای افرادی که دیابت پیشرفته دارند، ممکن است گزینه ایده‌آلی نباشد.
بایپس معده چگونه عمل می‌کند؟
بایپس معده یک روش پیشرفته‌تر است که شامل کوچک کردن معده و تغییر مسیر روده می‌شود. دکتر شمس می‌گوید:
"در این روش، نه‌تنها مقدار غذایی که بیمار می‌تواند مصرف کند کاهش می‌یابد، بلکه جذب کالری و مواد غذایی نیز محدود می‌شود. به همین دلیل بایپس برای افرادی که دیابت شدید یا چاقی مفرط همراه با مشکلات متابولیک دارند، انتخاب مناسب‌تری است."
او همچنین تأکید می‌کند که این روش نیازمند تغییرات بیشتری در سبک زندگی و پیگیری‌های منظم است.
مزایا و معایب هر روش چیست؟
دکتر سعید شمس با توضیح تفاوت‌های این دو روش، می‌گوید:
- اسلیو معده:
- مزایا: ساده‌تر بودن عمل، دوران نقاهت کوتاه‌تر و کاهش اشتها.
- معایب: محدود بودن تأثیر آن برای کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت.
- بایپس معده:
- مزایا: اثربخشی بالا در درمان دیابت و کاهش وزن سریع‌تر.
- معایب: پیچیدگی بیشتر عمل و نیاز به مراقبت‌های طولانی‌مدت.
او تأکید می‌کند که انتخاب هر روش به وضعیت سلامتی، سبک زندگی و اهداف بیمار بستگی دارد.
آیا این روش‌ها خطرناک هستند؟
با توجه به سوالات رایج در مورد ایمنی این عمل‌ها، دکتر شمس توضیح می‌دهد:
"امروزه با پیشرفت تکنولوژی و تجربه جراحان، این عمل‌ها بسیار ایمن‌تر از گذشته شده‌اند. با این حال، موفقیت عمل به تجربه جراح، رعایت توصیه‌های پزشکی پس از عمل و تعهد بیمار به تغییر سبک زندگی وابسته است."
او می‌افزاید که بیماران باید قبل از تصمیم‌گیری با پزشک متخصص مشورت کرده و تمامی جنبه‌های عمل را بررسی کنند.
مراقبت‌های پس از عمل اسلیو معده و بایپس معده
پس از انجام جراحی‌های اسلیو معده و بایپس معده، رعایت مراقبت‌های خاص برای بهبود سریع‌تر، کاهش عوارض و دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است. در ادامه، مراقبت‌های موردنیاز برای هر یک از این عمل‌ها به‌صورت تفکیک شده توضیح داده شده است.
مراقبت‌های پس از عمل اسلیو معده
عمل اسلیو معده شامل برداشتن بخشی از معده است و تغییرات ساختاری در دستگاه گوارش نسبت به بایپس معده کمتر است. بنابراین، مراقبت‌های آن نیز معمولاً ساده‌تر و کوتاه‌تر است.
۱. رژیم غذایی
- هفته اول: مصرف مایعات شفاف مانند آب، آب‌گوشت و چای بدون قند. نوشیدن مایعات باید به‌آرامی انجام شود.
- هفته دوم: اضافه کردن مایعات غلیظ‌تر مانند سوپ‌های صاف‌شده و اسموتی‌های کم‌چرب.
- هفته سوم: شروع غذاهای نرم مانند پوره سیب‌زمینی، تخم‌مرغ آب‌پز و ماست.
- از هفته چهارم: مصرف غذاهای جامد، اما در حجم‌های بسیار کوچک. جویدن کامل غذا بسیار مهم است.
۲. فعالیت بدنی
- هفته اول: پیاده‌روی‌های کوتاه برای جلوگیری از لخته شدن خون.
- از هفته دوم به بعد: افزایش تدریجی فعالیت بدنی مانند پیاده‌روی طولانی‌تر یا تمرینات سبک.
- از ماه دوم: شروع ورزش‌های سبک‌تر مانند شنا یا یوگا.
۳. مصرف مکمل‌ها
- بیماران اسلیو معده ممکن است نیاز کمتری به مکمل‌ها داشته باشند، اما معمولاً مصرف مکمل‌های مولتی‌ویتامین، ویتامین D و کلسیم توصیه می‌شود.
۴. پیگیری پزشکی
- مراجعه به پزشک در هفته‌های اول برای بررسی زخم‌های جراحی و اطمینان از عدم وجود عوارض.
- انجام آزمایش‌های دوره‌ای برای اطمینان از جذب مواد مغذی و پیگیری کاهش وزن.
۵. نکات اضافی
- مصرف غذاهای چرب و پرقند ممکن است باعث ناراحتی معده شود.
- نوشیدن آب بلافاصله پس از غذا توصیه نمی‌شود زیرا می‌تواند احساس ناراحتی ایجاد کند.
مراقبت‌های پس از عمل بایپس معده
عمل بایپس معده به دلیل تغییر مسیر روده و تأثیر بر جذب مواد غذایی، نیاز به مراقبت‌های بیشتری دارد. این مراقبت‌ها شامل تغذیه، فعالیت بدنی و مصرف مکمل‌ها می‌شوند.
۱. رژیم غذایی
- هفته اول: فقط مایعات شفاف مانند آب و چای کم‌رنگ. مصرف آهسته و در مقادیر کم (معمولاً ۳۰ میلی‌لیتر در هر وعده) توصیه می‌شود.
- هفته دوم: اضافه کردن سوپ‌های صاف‌شده، شیر کم‌چرب و نوشیدنی‌های پروتئینی.
- هفته سوم و چهارم: شروع غذاهای نرم مانند پوره میوه و سبزیجات، تخم‌مرغ آب‌پز و ماهی نرم.
- از هفته پنجم: بازگشت تدریجی به غذاهای جامد، اما در وعده‌های کوچک و با جویدن کامل.
۲. فعالیت بدنی
- هفته اول: پیاده‌روی‌های کوتاه (۵ تا ۱۰ دقیقه) چند بار در روز.
- هفته دوم: افزایش تدریجی مدت پیاده‌روی تا ۲۰ دقیقه در روز.
- از ماه دوم: انجام ورزش‌های هوازی سبک مانند شنا یا دوچرخه‌سواری با مشورت پزشک.
۳. مصرف مکمل‌ها
- به دلیل کاهش جذب مواد مغذی، بیماران بایپس معده باید به‌صورت مداوم مکمل‌های زیر را مصرف کنند:
- مولتی‌ویتامین روزانه.
- ویتامین B۱۲ به‌صورت تزریقی یا قرص زیرزبانی.
- کلسیم همراه با ویتامین D برای پیشگیری از پوکی استخوان.
- آهن برای جلوگیری از کم‌خونی.
۴. پیگیری پزشکی
- پیگیری‌های منظم پزشکی برای بررسی وضعیت بدن و آزمایش‌های خون ضروری است.
- بررسی مداوم سطح ویتامین‌ها و مواد معدنی برای جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای انجام می‌شود.
۵. نکات اضافی
- مصرف غذاهای پرچرب و پرقند ممکن است باعث بروز سندروم دامپینگ شود که علائمی مانند تهوع، سرگیجه و ضعف ایجاد می‌کند.
- نوشیدن مایعات و غذا خوردن باید حداقل ۳۰ دقیقه فاصله داشته باشد.
مقایسه کلی مراقبت‌های پس از عمل اسلیو و بایپس معده
ویژگی اسلیو معده بایپس معده دوره نقاهت کوتاه‌تر (۲ تا ۴ هفته) طولانی‌تر (۳ تا ۶ هفته) پیچیدگی رژیم غذایی ساده‌تر سخت‌تر و تدریجی‌تر نیاز به مکمل‌ها کمتر (مولتی‌ویتامین و کلسیم) بیشتر (مولتی‌ویتامین، B۱۲، کلسیم و آهن) پیگیری پزشکی کمتر (در فواصل زمانی طولانی‌تر) بیشتر (آزمایش‌های منظم برای بررسی جذب مواد) احتمال سندروم دامپینگ بسیار کم بیشتر (در صورت مصرف غذاهای پرچرب و پرقند) جدول مقایسه اسلیو معده و بایپس معده
برای انتخاب بهتر میان این دو روش جراحی، در ادامه جدولی تهیه شده است که ویژگی‌های اسلیو معده و بایپس معده را به‌صورت مقایسه‌ای نشان می‌دهد:
ویژگی اسلیو معده بایپس معده روش جراحی برداشتن ۷۰ تا ۸۰ درصد معده کوچک کردن معده و تغییر مسیر روده مدت زمان جراحی حدود ۱ تا ۱.۵ ساعت حدود ۲ تا ۲.۵ ساعت دوره نقاهت کوتاه‌تر (۲ تا ۴ هفته) طولانی‌تر (۳ تا ۶ هفته) میزان کاهش وزن کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصد وزن اضافی کاهش ۷۰ تا ۸۰ درصد وزن اضافی کنترل دیابت تأثیر کمتر بر دیابت اثربخشی بالا در کنترل دیابت عوارض احتمالی نشت محل بخیه، ریفلاکس معده کمبود ویتامین‌ها، احتمال انسداد روده نیاز به مکمل‌ها کمتر بیشتر (مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی ضروری است) مناسب برای چه افرادی افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۳۵ دارند و دیابت ندارند افرادی با چاقی شدید، دیابت نوع ۲ یا مشکلات متابولیک چگونه انتخاب کنیم؟
دکتر شمس توضیح می‌دهد که انتخاب میان اسلیو معده و بایپس معده کاملاً به شرایط جسمی و سبک زندگی بیمار بستگی دارد. برای مثال:
- اگر بیمار به دیابت پیشرفته مبتلا باشد، بایپس معده معمولاً گزینه بهتری است.
- اگر بیمار ریفلاکس معده شدید داشته باشد، اسلیو معده ممکن است این مشکل را تشدید کند و بهتر است بایپس انتخاب شود.
- برای بیمارانی که می‌خواهند جراحی کم‌تهاجمی‌تر با دوران نقاهت کوتاه‌تری داشته باشند، اسلیو معده مناسب‌تر است.
سوالات رایج از دکتر سعید شمس
۱. آیا هر دو روش دائمی هستند؟
بله، هر دو روش جراحی دائمی هستند و تغییرات ساختاری در دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، تصمیم‌گیری باید با دقت و مشورت کامل با پزشک انجام شود.
۲. آیا می‌توان پس از جراحی به زندگی عادی بازگشت؟
دکتر شمس می‌گوید:
"بله، بیمار می‌تواند پس از عمل به زندگی عادی بازگردد، اما نیاز به تغییراتی در سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت‌های بدنی وجود دارد."
۳. کدام روش سریع‌تر باعث کاهش وزن می‌شود؟
بایپس معده معمولاً کاهش وزن سریع‌تر و بیشتری را به همراه دارد. اما اسلیو معده نیز نتایج قابل‌توجهی دارد و برای بسیاری از بیماران کافی است.
۴. آیا امکان بازگشت وزن وجود دارد؟
بله، در صورت عدم رعایت توصیه‌های پزشکی و سبک زندگی سالم، احتمال بازگشت وزن وجود دارد. تغییر سبک زندگی برای موفقیت طولانی‌مدت ضروری است.
توصیه دکتر شمس برای بیماران
در پایان این مصاحبه، دکتر شمس توصیه می‌کند که بیماران قبل از تصمیم‌گیری، تمام جوانب را بررسی کنند:
"مشاوره دقیق با جراح، انجام آزمایش‌های لازم و درک کامل از تعهداتی که پس از عمل نیاز است، به بیماران کمک می‌کند که بهترین انتخاب را داشته باشند."
او تأکید می‌کند که هدف اصلی جراحی لاغری، بهبود کیفیت زندگی و پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با چاقی است.
او همچنین اشاره می‌کند که مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی برای بیمارانی که بایپس انجام داده‌اند، ضروری است.