به‌گزارش خبرنگار مهر، «جمعه سیاه» یا همان «بلک فرایدی» به روز جمعه بعد از روز شکرگزاری که همه ساله در چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر در آمریکا برگزار می‌شود، اطلاق می‌شود که در واقع آغاز خریدهای شب عید کریسمس در این کشور است.

البته همانند بسیاری از رویدادهای اجتماعی که از یک کشور به بسیاری از کشورهای دیگر نیز سرایت می‌کند، ماجرای جمعه سیاه نیز از فرهنگ آمریکایی به زندگی اجتماعی دیگر کشورها به خصوص در اروپا و کانادا نیز کشیده شده است.

در کشور ما نیز به تازگی و طی سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که بسیاری از بسترهای فروش اینترنتی و فروشگاه‌ها دست به برگزاری آئین به اصطلاح جمعه سیاه می‌زنند و از مدت‌ها قبل برای آن تبلیغ می‌کنند.

اما به نظر می‌رسد آنچه ما از جمعه سیاه در ایران شاهد هستیم اجرایی ناقص از یک برداشت اشتباه از آن چیزی است که در واقعیت رخ می‌دهد.

نخست آنکه همانطور که گفته شد جمعه سیاه در واقع آغاز روند خرید شب عید سال نو میلادی در کشورهایی است که مبنای تغییر سال و گاه شماری آنها روز میلاد حضرت مسیح است. بنا بر این فروش اجناس به مشتریان در این بازه زمانی با توجه به کلید خوردن خریدهای شب عید مردم موضوعیت دارد، اما اجرای این طرح در کشورمان حدود ۴ ماه مانده تا شب عید نوروز نه تنها موضوعیت نداشته، بلکه نشان دهنده یک برداشت اشتباه و غیر حرفه‌ای از زمانبندی بلک فرایدی از سوی فروشگاه‌های و سایت‌های فروش اینترنتی است.

دوم اینکه با توجه به فرهنگ مصرف گرایی در کشورهای غربی و لزوم به روز بودن اجناس در فروشگاه‌ها، اجناسی که از ماه‌ها قبل در انبارها مانده و فروش نرفته اند و با رسیدن کریسمس نیز از تاریخ تولید آنها یک سال رد می‌شود، دیگر مشتری نداشته و به همین دلیل فروشگاه‌ها در کشورهای غربی عموماً اجناس به اصطلاح ته انباری خود را که فکر می‌کنند بعد از آغاز سال نو جدید دیگر فروش نخواهند داشت و موجب ضرر می‌شوند را با یک تخفیف خوب و مشتری پسند برای فروش می‌گذارند و اساساً همین تخفیف خوب موجب محبوبیت جمعه سیاه در میان مردمی شده است که در دیگر روزهای سال توان خرید اقلام مورد نیاز خود را ندارند.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که تخفیفی که در بلک فرایدی در آمریکا و دیگر کشورهای عموماً غربی از جمله فرانسه و انگلیس ارائه می‌شود، بسیار بیشتر از تخفیفات چند درصدی است که در ایران از سوی فروشگاه‌های اینترنتی ارائه می‌شود، به گونه‌ای که برخی اجناس حتی با تخفیف ۸۵ درصدی از سوی فروشندگان به مردم تحویل می‌شود؛ این در حالی است که تخفیف ارائه شده از سوی فروشندگان کشورمان عموماً ۲ تا ۵ یا ۸ درصد است و به سختی از ۱۰ درصد بیشتر می‌شود. بنا بر این آنچه در کشورمان اجرا می‌شود، در کنار اشتباه بودن برداشت، یک اجرای ناقص هم است.

به نظر می‌رسد اگر قرار باشد این خرده فرهنگ در کشورمان نیز اجرا شود، نخست باید زمان بندی آن به جای ملاک قرار گرفتن جمعه بعد از روز شکرگزاری در آمریکا، به چند روز قبل از عید نوروز و اوج گرفتن خرید شب عید مردم عزیز ایران و بر اساس فرهنگ خودمان موکول شود و دوم آنکه اگر واقعاً قرار است فروشگاه‌ها دست به حراج اجناس به نفع مردم بزنند، باید ظرفیت خود را افزایش داده و برای یک روز هم که شده چشم خود را به روی سود ببندند و با تخفیف بالا به مردم جنس بفروشند؛ نه اینکه به اسم جمعه سیاه تلاش کنند اجناس بنجل و در آستانه خرابی، نظیر برخی لوازم الکترونیکی از جمله پاور بانک یا اسپیکرهای شارژی که باطری آنها دیگر عمر ندارد، را به مردم قالب کنند.

از طرفی نباید فراموش کرد که برخی از فروشگاه‌ها برای آنکه وانمود کنند که تخفیف زیادی روی اقلام خود ارائه کرده اند، قیمت اولیه و قبل از تخفیف را بالاتر از نرخ واقعی بازار ثبت می‌کنند و سپس با آوردن قیمت تخفیف خورده به تنها چند درصد کمتر از بازار مدعی تخفیف چند ده درصدی برای آنها می‌شوند تا شاید از این طریق بتوانند مشتریان را اغوا کنند.